สิ่งที่แพทย์ที่จะปฏิบัติงานในทศวรรษหน้าต้องทราบคือเรื่อง Transgender
หลายวันก่อนผมได้รับปรึกษาผู้ป่วยติดเชื้อช็อกจากโรงพยาบาลหนึ่ง สิ่งที่ทำคือการทบทวนประวัติและสิ่งที่ตรวจพบมาก่อน และตรวจพบเงาผิดปกติที่ปอดทั้งสองข้างในภาพเอ็กซเรย์ปอด แต่นั่นไม่ใช่เงาผิดปกติ นั้นคือเงาปกติของเต้านมเทียม ทำให้ต้องกลับไปทบทวนเรื่องประวัติการเปลี่ยนเพศสภาพของผู้ป่วยทั้งหมด
ปัจจุบันเราอาจจะพบเพศสภาพของผู้ป่วยที่ไม่ตรงกับเพศกำเนิด ทั้งได้รับการดูแลตลอดจากคุณหมอและหลายครั้งก็มีการใช้ยาหรือสารเคมีต่าง ๆ โดยไม่ได้รับการควบคุมดูแลที่เพียงพอ ผมไปค้นรีวิวมาอันหนึ่ง เขียนดีและฟรีด้วย จึงนำมาแปะให้ดูกันด้านล่าง
ผู้ป่วยรายนี้เดิมเกิดเป็นเพศชาย และมาเปลี่ยนเพศสภาพหลังจากผ่านวัยรุ่นไปแล้ว นั่นหมายถึงกายวิภาคและสรีรวิทยาของร่างกายเดิม ได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงตามฮอร์โมนเพศที่เรียกว่า Secondary sex characteristic มาเรียบร้อยแล้ว ในวิชาอายุรศาสตร์ เราจะมีหัวข้อเรื่องอิทธิพลของฮอร์โมนเพศที่เกินหรือผลจากการขาดฮอร์โมนเพศ ทั้งก่อนวัยรุ่นและหลังวัยรุ่น ว่าส่งผลกระทบอย่างไร แต่นั่นคือผลต่อเพศสภาพเดิม
หากผู้นั้นใช้ยาหรือฮอร์โมนเพื่อปรับเปลี่ยนเพศสภาพ อาจจะไม่ได้มีผลตรง ๆ แบบที่เราคิด เพราะสรีรวิทยาและตัวรับฮอร์โมนที่ไม่ได้สร้างเฉพาะแบบมาตั้งแต่แรก ผมขอยกตัวอย่างในกรณีการใช้ยาเพื่อสร้างความเป็นหญิงมากขึ้น
ใช้ฮอร์โมนเพศหญิง มีทั้งแบบแผ่นแปะ แบบฉีดและแบบกิน ส่วนมากจะใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนสังเคราะห์ แต่ว่าจะต้องใช้ขนาดสูงกว่าการทดแทนฮอร์โมนในเพศหญิงปกติ ทำให้โอกาสเกิดผลข้างเคียงสูงขึ้น เช่น การเกิดลิ่มเลือดดำอุดตันในตำแหน่งต่าง ๆ น้ำหนักเพิ่ม ความดันโลหิตสูงขึ้น เพิ่มโอกาสการเกิดนิ่วถุงน้ำดี เพิ่มระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์ ตับอักเสบ
การใช้ยาเพื่อลดผลฮอร์โมนเพศชาย จะใช้ร่วมกับฮอร์โมนเพศหญิงเพื่อลดการใช้ยาแต่ละอย่างในขนาดสูง นอกจากจะส่งผลให้ลักษณะเพศชายลดลง เช่น การแข็งตัวอวัยวะเพศลดลง ความต้องการทางเพศลดลง การสร้างสเปิร์มลดลง การกระจายตัวของเส้นผมเส้นขนเปลี่ยนแปลงไป ยากลุ่มนี้เช่น
ยาลดความดัน spironolactone อาจพบผลข้างเคียงโปตัสเซียมในเลือดสูง โดยเฉพาะหากใช้ร่วมกับยาลดความดันกลุ่ม ACEI หรือ ARB
ยารักษาต่อมลูกหมากกลุ่ม 5-alpha reductase inhibitor นิยมมากเพราะผลข้างเคียงต่ำ
ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสังเคราะห์ Cyproterone ยาตัวนี้มีโอกาสเกิดตับอักเสบรุนแรงได้
แต่ไม่ได้หมายความว่าการใช้ยาจะลดลักษณะเพศชายลงได้หมด เพราะส่วนใหญ่ต้องใช้ยาขนาดสูงจึงมีข้อจำกัดด้านผลข้างเคียง และบางครั้งผู้ที่เปลี่ยนเพศสภาพไปยังต้องการความสุขทางเพศจากการแข้งตัวอวัยวะเพศหรือความต้องการทางเพศ ก็จะไม่สามารถใช้ยาในขนาดสูงเกินไปได้
โดยมาตรฐานการเปลี่ยนเพศสภาพโดยการใช้ฮอร์โมนร่วมด้วยนี้ จะต้องวัดระดับฮอร์โมนหรือติดตามผลที่จะเกิดใกล้ชิด มีการเฝ้าระวังการเกิดลิ่มเลือดดำอุดตัน โรคหัวใจและหลอดเลือด เฝ้าระวังมะเร็งเต้านมและมะเร็งลูกหมากเสมอ รวมทั้งการดูแลเรื่องกระดูกพรุนที่เหมาะสมด้วยการให้แคลเซียมและวิตามินดี
รีวิวนี้อธิบายเรื่องการแปลงเพศสภาพแบบต่าง ๆ และผลที่จะเกิดทั้งจากหญิงเป็นชายและจากชายเป็นหญิงได้ดีครับ ที่สำคัญคือ มันฟรี
https://transcare.ucsf.edu/guidelines
และฝากถึงผู้ที่เปลี่ยนเพศสภาพควรมีประวัติเรื่องนี้หรือสมุดประจำตัวการรักษาพกไว้ด้วยนะครับ และควรแจ้งแพทย์ผู้รักษาเสมอ เพื่อการดูแลที่เหมาะสมที่สุดครับ
ด้วยความปรารถนาดีจาก ..เจ๊ซูซี่
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น