insensible water loss

ไม่เห็น อย่าคิดว่ามันไม่มี

insensible water loss คือ น้ำที่สูญเสียออกจากร่างกายโดยที่เราไม่รู้สึกว่าสูญเสีย เพราะมองไม่เห็น เอ...ยากจัง มันคืออะไร

งั้นมาดูน้ำที่สูญเสียที่เราเห็นได้ด้วยตาก่อน
1. ปัสสาวะ ปรกติประมาณ 800-1000 ซีซีต่อวัน
2. อุจจาระ ประมาณ 200 ซีซีต่อวัน

ถ้าเจ็บป่วยเราอาจจะเห็นมากขึ้น เช่น อาเจียน ถ่ายเป็นน้ำ ใส่ท่อหรือสายต่าง ๆ จากร่างกายแล้วในสารคัดหลั่งออกมา น้ำในช่องท้อง ซึ่งน้ำส่วนที่เสียจากการเจ็บป่วยนี้ เวลาคุณหมอเขาคิดสารน้ำให้ในแต่ละวันเขาจะบวกเพิ่มให้
แต่ชาวบ้านเรา ๆ ก็กะเอาด้วยสายตา เช่น ถ่ายเหลวเป็นน้ำครั้งละ 200 ซีซี สามครั้ง เราก็ชงน้ำเกลือแร่ดื่ม "เพิ่มจากเดิม" อีก 600 ซีซี

แล้วน้ำที่มองไม่เห็น คือ อะไร คือไอน้ำที่ออกมาจากทางเดินหายใจ ไอน้ำที่ระเหยออกทางผิวหนัง ในคนไข้ที่เจ็บป่วยและมีการสูญเสียน้ำส่วนนี้มากเช่น ผู้ป่วยไฟไหม้น้ำร้อนลวกที่มีการทำลายผิวหนัง น้ำจะสูญเสียมากเป็นพิเศษ

ถ้าอากาศร้อน เราจะสูญเสียน้ำในส่วนนี้มากขึ้น เป็นที่มาคำแนะนำการดื่มน้ำบ่อย ๆ ป้องกันลมแดด และร้อนจัด หรือเวลามีไข้สูง อุณหภูมิกายที่สูงจะมีการสูญเสียน้ำทางผิวและหายใจมากขึ้น ประมาณ 10% เมื่อไข้เพิ่ม 1 องศาเซลเซียส เวลามีไข้จึงแนะนำให้ดื่มน้ำเพื่อชดเชยการสูญเสียตรงนี้
โรคที่อุณหภูมิกายสูงมาก ๆ ระดับ 42-44 องศาเซลเซียสเช่น neuroleptic malignant syndrome, rhabdomyolysis จึงต้องชดเชยสารน้ำปริมาณมากทางหลอดเลือดดำ เนื่องจากคนไข้กินเองทางปากไม่ไหว

ปรกติ insensible loss ในคนทั่วไปที่ไม่ป่วยอยู่ที่ 500 ซีซีต่อวัน เมื่อนำมาคิดรวมสารน้ำที่มองเห็นด้วยตา ที่ใช้ในการทำงานปกติของร่างกายและสูญเสียจะอยู่ที่ 1700-1800 ซีซีต่อวัน ปริมาณที่เราต้องนำเข้าไปจากการกิน (รวมน้ำในอาหารและน้ำดื่ม)

ถ้าอากาศร้อนจึงต้องดื่มน้ำเพิ่มขึ้นนั่นเอง ถ้าไข้สูงต้องให้น้ำเพิ่ม หอบมากก็เสียน้ำเพิ่ม แต่ถ้าใส่เครื่องช่วยหายใจเราจะชดเชยน้ำส่วนนี้ได้เล็กน้อยทางการให้ความชื้นในระบบเครื่องช่วยหายใจครับ

insensible loss เป็นสิ่งที่มองไม่เห็นด้วยตา แต่รับรู้ได้ด้วย physiology ครับ
พลังรักของลุงหมอคุณก็มองไม่เห็นด้วยตา แต่รับรู้ได้จากลีลาที่สุดบรรยาย