การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

กระเพาะปัสสาวะอักเสบ กรวยไตอักเสบ ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ... งงไหมครับ เรามาแยกง่ายๆกันไหม แต่ละอันมันแทนกันไม่ได้นะ

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ..หนึ่งปัญหาที่พบบ่อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสุภาพสตรีด้วยสรีรร่างกายที่ท่อปัสสาวะสุดจะสั้น มีการติดเชื้อย้อนกลับไปจากอวัยวะเพศได้ง่าย ยิ่งเวลามีประจำเดือนหรือหลังมีเพศสัมพันธ์ บางคนเป็นบ่อยมากจนรักษาเองเลยก็มี

ประเด็นที่สำคัญ..การอักเสบ ไม่เท่ากับ การติดเชื้อนะครับ ยังมีการอักเสบแบบอื่นๆอีกที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบจากหลังการฉายแสง กรวยไตอักเสบจากนิ่ว พวกนี้ก็ไม่ใช่การติดเชื้อ ถ้าไม่มีการติดเชื้อซ้ำ การใช้ยาฆ่าเชื้อจะไม่ช่วยอะไรมากนัก เวลาเราจำว่าเป็นโรคอะไร .ถามหมอให้ชัดๆไปเลยครับ

เรามาสนใจการอักเสบจากการติดเชื้อกันครับ เราแบ่งทางเดินปัสสาวะเป็นส่วนล่างกับส่วนบน ส่วนบนก็มีไต กรวยไต..นี่ไงกรวยไตที่สงสัยกัน.. ท่อไตจากไตมาที่กระเพาะปัสสาวะ การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนมากจะติดย้อนศรจากด้านล่างขึ้นด้านบน ดังนั่นส่วนใหญ่ก็ติดกันหมดแหละครับ แยกยากมาก เรียกรวมๆว่าติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนบน เอ้า..เรียกกรวยไตอักเสบก็พอไหว อนุโลมได้

ส่วนการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง ก็จะเป็นกระเพาะปัสสาวะ กับท่อปัสสาวะ..ไม่ใช่ท่อไตนะ. แต่ก็นั่นแหละพื้นที่ส่วนมากเกือบ 80% คือกระเพาะปัสสาวะ ก็พออนุโลมกล้อมแกล้มว่าเป็นสิ่งเดียวกัน ยกเว้นคุณหมอจะระบุชัดๆ อย่างเช่นบอกว่าท่อปัสสาวะติดเชื้อหนองใน หนองในเทียม อย่างนี้เป็นต้น
อาการก็จะต่างกันนะครับ ถ้าเป็นส่วนล่าง อาการก็จะเป็นปัสสาวะบ่อยขึ้น เพราะมันอักเสบรำคาญ ปัสสาวะแสบขัด โดยเฉพาะแสบตอนใกล้ๆจะปัสสาวะสุด ปัสสาวะอาจมีกลิ่นฉุน และถ้ากดๆแถวท้องน้อยหัวเหน่าก็จะเจ็บๆบ้าง ... ส่วนใหญ่พบในสุภาพสตรี ส่วนสุภาพบุรุษก็คล้ายๆกัน แต่คุณสุภาพบุรุษจะไม่ง่ายและต้องคิดมากกว่าเพราะท่อปัสสาวะยาวกว่าและมีต่อมลูกหมากเพิ่มมาด้วย

ส่วนติดเชื้อส่วนบน เนื่องจากส่วนมากเลยจะติดเชื้อลามจากส่วนล่างขึ้นไป จึงจะมีอาการส่วนล่างร่วมด้วย ..บางทีมันก็เร็วจนสังเกตไม่ทัน.. อาการก็จะมีไข้สูง มีพิษไข้ หนาวสั่นปวดเมื่อย อาเจียน เพราะทางเดินตรงส่วนกรวยไตและหน่วยไตที่ติดๆกันนี่ มันต่อกับหลอดเลือดครับ มักจะมีการติดเชื้อหรือพิษจากเข้ากระแสเลือดได้ง่าย

ปวดหลัง..มันคือการเจ็บไต ติดเชื้อที่ไตใช่ไหม..โดยทั่วไปการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะมักไม่ค่อยปวดหลังนะครับ แต่จะมีอาการแสดงของการเคาะเจ็บได้ (ไม่เจอทุกราย) เคาะเจ็บคือเอามือเคาะเบาๆ ตรงรอยต่อของซี่โครงกับกระดูกสันหลัง จะสะดุ้งเลย..ย้ำว่าสะดุ้งเลย..ถ้าเคาะแล้วแค่เจ็บๆคันๆ ไม่ใช่นะครับ
ถ้าบอกว่าไข้สูงหนาวสั่นปวดหลังมากๆ จึงต้องคิดโรคอื่นๆด้วยเช่น ติดเชื้อกระดูก กล้ามเนื้อ หรือเป็นการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะนี่แหละแต่มันเกิดผลแทรกซ้อน เช่นเป็นฝีรอบๆไต เรียกว่า complicated

การตรวจปัสสาวะเป็นการตรวจพื้นฐานง่ายๆที่ช่วยการวินิจฉัยโรค อย่าลืม ล้างมือ ล้างอวัยวะสืบพันธุ์ แล้วเก็บช่วงกลางๆปัสสาวะ คุณหมอจะเอาไป ดูสด ปั่น ย้อมสี เพาะเชื้อ จุ่มแถบสี...ฝากคุณหมอดูให้ครบด้วยนะครับ ให้คุ้มค่าตรวจ 100-150 บาท ถ้าดูและวิเคราะห์จะได้ข้อมูลเยอะมาก ช่วยคนไข้ได้มาก 3 ดอลล่าร์ ถูกกว่าซื้อแอปอีก

พื้นฐานง่ายๆ..อ่านสบายๆ..กับ ทางเดินปัสสาวะ