ภาพน่าสนใจจากวารสาร New England Journal of Medicine : Trichomegaly
ภาพขนตาที่ยาวมากของสุภาพสตรีวัย 53 ปี เธอป่วยเป็นมะเร็งของไส้ติ่งชนิด signet ring cell และได้รับการรักษาด้วยยา panitumumab เธอพบว่าขนตาเธอยาวขึ้นมากมาตลอด 2 เดือนนี้
นี่คือผลที่เกิดขึ้นได้จากยารักษามะเร็งชนิด epidermal growth factor receptor inhibitor (EGFRi) ในที่นี้คือ panitumumab ที่ใช้ในการรักษามะเร็งลำไส้ที่มี KRAS gene ... ขอแปลความจากไทยเป็นไทยก่อน คือ ยามันจะไปจับกับเซลล์มะเร็งชนิดที่มียีนตัวนี้ หากเราตัดชิ้นเนื้อแล้วตรวจดูพบว่าเซลล์มะเร็งที่ตัดมามียีนตัวนี้ เราจะสามารถใช้ยานี้เพื่อไปหยุดยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์นั้น ๆ โดยมันจะไม่ไปมีผลต่อเซลล์ที่ไม่มียีน KRAS เราจึงเรียกการทำงานของยาแบบนี้ว่า targeted therapy
และมันจะไปออกฤทธิ์ผ่านตัวรับที่ผิวเซลล์ ส่งสัญญาณไปยับยั้งการแบ่งตัว ผ่านตัวรับชื่อ EGFR นั่นเอง เรามียากลุ่มนี้ใช้ในอีกหลายโรคเช่น erlotinib ในมะเร็งปอด, cetuximab ในมะเร็งลำไส้ใหญ่
แต่มันก็ยังมีส่วนอื่นของร่างกายที่มีตัวรับ EGFR และอาจทำงานผิดปกติหากได้รับยาตัวนี้ ทั้ง ๆ ที่มันไม่ใช่มะเร็ง แต่ต้องบอกก่อนว่าน้อยมากนะครับ หากเทียบกับยาเคมีบำบัดที่ส่งผลต่อการแบ่งตัวของเซลล์ (ซึ่งมีเซลล์แบ่งตัวมาก ๆ เร็ว ๆ ตั้งมากมายผลกระทบมันจึงมากมาย) ไม่ได้เฉพาะเจาะจงต่อยีน ต่อตัวรับที่ผิวเซลล์เหมือน EGFRi
หนึ่งในเซลล์ที่มี EGFR และเราก็พบผลกระทบนี้ประปรายคือ hair follicle เซลล์ขนและรูขุมขนนั่นเอง ในเซลล์ที่ชื่อว่า Keratinocye
EGFR ที่เซลล์เคราติโนไซต์ มีหน้าที่ควบคุมการสร้างเส้นผมและเส้นขนในช่วง anagen ของเส้นขน คือช่วงที่เส้นขนยังมีการงอก ยาวออก เพราะยังเชื่อมต่อกับเซลล์และหลอดเลือด หากได้รับยาที่ไปยับยั้ง EGFR จะทำให้เส้นขนผิดปกติ และที่เราเห็นคือ ขนตายาว มีขนาดเส้นหนาขึ้น (สำหรับน้อง ๆ หมอคงจำ anagen-catagen-telogen phase ของเส้นขนได้นะครับ)
ปัญหาจะเกิดเมื่อได้รับยานานพอ จนเซลล์ใหม่ ๆ มีความผิดปกติ ถึงแม้หยุดยาก็จะยังผิดปกติได้ ทำให้เกิดการระคายเคือง บดบังสายตา และมีการอักเสบของต่อมไขมันที่หนังตา (Meibomian gland) ต่อมที่เกิดตากุ้งยิงนั่นแหละ การรักษาต้องตัดออกบ่อย ๆ หรือดึงออก หรือหยอดน้ำตา เพราะส่วนใหญ่ยา EGFRi จะหยุดไม่ได้
ที่กล่าวมานับว่าเป็นผลข้างเคียงที่เกิดน้อยมากนะครับ และยิ่งไปเทียบกับยาเคมีบำบัดด้วยแล้วถือว่าเป็นผลข้างเคียงที่แทบไม่พบเลยทีเดียว มันเป็นคุณประโยชน์ของยามุ่งเป้านี่แหละ แต่ก็เอามาบอกกันว่า "ไม่ใช่ว่าจะไม่มีผลข้างเคียงเสียทีเดียว"
และอย่างน้อยขนตาที่ยาว ก็จะได้อยู่ใน "สายตา" ของเธอ ...ฮิฮิ้วววว
ไปดูภาพได้ที่นี่ครับ
https://www.nejm.org/image-challenge/…
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น