Koebner..ภาพจากวารสาร New England Journal of Medicine 30 พย. นี้ ลงภาพรอยโรคบนผิวหนังของชายคนหนึ่งอายุ 53 ปี ซึ่งป่วยเป็นโรคสะเก็ดเงินมากว่า 20 ปีซึ่งก็เป็นๆหายๆตามสภาพของโรค เมื่อสามสัปดาห์ก่อนเขาไปรับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ หลังจากนี้ประมาณหนึ่งสัปดาห์เขาเริ่มมีผื่นแดง ขอบเขตชัด นูนแดง มีสะเก็ด ตรงบริเวณที่ติดหัวตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ และลุกลามไปบริเวณอื่นเล็กน้อย
นี่คือ ปรากฏการณ์ Koebner (Koebner phenomenon, isomorphic phenomenon) เนื่องจากเป็นภาษาเยอรมันตามชื่อของแพทย์ผู้ตั้งชื่ออาการนี้ Heinrich Koebner ขออาจหาญอ่านแบบงูๆปลาๆว่า คบเนอร์ นะครับ ขอเชิญผู้เชี่ยวชาญภาษาด๊อยชลันด์มาแก้ไขหน่อย
ปรากฏการณ์นี้บรรยายและบันทึกไว้ตั้งแต่ปี 1872 คือในผู้ป่วยที่เป็นโรคสะเก็ดเงินนั้น หากมีการกระตุ้นจากเหตุระคายเคือง ขูดขีด เกา ในบริเวณของผิวหนังที่ไม่ได้มีโรคสะเก็ดเงิน ก็อาจกระตุ้นทำให้เกิดโรคสะเก็ดเงินที่บริเวณที่เกิดรอยกระแทกหรือระคายได้ ลักษณะแผลสะเก็ดเงินจะออกมาคล้ายสิ่งที่กระตุ้นอย่างเช่นในรูปนี้ก็จะเป็นรอยที่เกิดจากติดคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
ปรากฏการณ์นี้บรรยายและบันทึกไว้ตั้งแต่ปี 1872 คือในผู้ป่วยที่เป็นโรคสะเก็ดเงินนั้น หากมีการกระตุ้นจากเหตุระคายเคือง ขูดขีด เกา ในบริเวณของผิวหนังที่ไม่ได้มีโรคสะเก็ดเงิน ก็อาจกระตุ้นทำให้เกิดโรคสะเก็ดเงินที่บริเวณที่เกิดรอยกระแทกหรือระคายได้ ลักษณะแผลสะเก็ดเงินจะออกมาคล้ายสิ่งที่กระตุ้นอย่างเช่นในรูปนี้ก็จะเป็นรอยที่เกิดจากติดคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
เอาไปตัดชิ้นเนื้อดูก็เหมือนสะเก็ดเงิน และรอยโรคอาจลุกลามไปเกิดที่อื่นได้ด้วย ปัจจุบันพบว่าอาจเกิดได้แม้ไม่เคยเป็นโรคสะเก็ดเงินมาก่อน เพียงแค่มีพันธุกรรมเสี่ยงโรคสะเก็ดเงิน หรืออาจเกิดกับโรคผิวหนังเรื้อรังอื่นๆได้อีกด้วย เช่น vitiligo, lichen planus รอยโรคใหม่ก็จะเป็นเหมือนโรคเดิมที่เป็นอยู่เดิม
คุณหมอ Koebner เป็นคุณหมอที่โด่งดังนะครับในสมัยนั้น ในงานวิจัยและการศึกษาโรคผิวหนังโดยเฉพาะสะเก็ดเงิน และทีโด่งดังกว่านั้นคือการศึกษาเรื่องเชื้อราก่อโรคที่ผิวหนังโดยการเอาเชื้อราไปติดที่ผิวหนังของคุณหมอเองแล้วศึกษา .. ปัจจุบันนี้คงทำไม่ได้เพราะผิดจริยธรรม ดีนะที่คุณหมอสนใจเรื่องติดเชื้อรา ไม่ได้สนใจเรื่อง พาราฟิน
และยังมีคำศัพท์น่ารู้จากวิกิพีเดียเกี่ยวกับโรคนี้อีก เช่น Koebnerization, Renbok phenomenon มีจุดสองจุดบนตัว o ที่เป็นคำกลับของ Kobner ในภาษาเยอรมัน ก็แปลถึงปรากฏการณ์นี้ เมื่อหายจากรอยโรคครั้งนี้ก็หายสนิทเลย ,reverse Koebner phenomena คือเมื่อเกิดรอยกด รอยเกา รอยถลอกบนรอยโรคสะเก็ดเงินเดิม แล้วรอยโรคสะเก็ดเงินนั่นหายไป , pseudo-koebnerization คือคล้ายๆนี้แต่ไม่ได้เกิดจากการอักเสบกระตุ้นจากรอยถลอก แต่เกิดจากการติดเชื้อเช่น หูด
และยังมีคำศัพท์น่ารู้จากวิกิพีเดียเกี่ยวกับโรคนี้อีก เช่น Koebnerization, Renbok phenomenon มีจุดสองจุดบนตัว o ที่เป็นคำกลับของ Kobner ในภาษาเยอรมัน ก็แปลถึงปรากฏการณ์นี้ เมื่อหายจากรอยโรคครั้งนี้ก็หายสนิทเลย ,reverse Koebner phenomena คือเมื่อเกิดรอยกด รอยเกา รอยถลอกบนรอยโรคสะเก็ดเงินเดิม แล้วรอยโรคสะเก็ดเงินนั่นหายไป , pseudo-koebnerization คือคล้ายๆนี้แต่ไม่ได้เกิดจากการอักเสบกระตุ้นจากรอยถลอก แต่เกิดจากการติดเชื้อเช่น หูด
ผู้ป่วยรายนี้บังเอิญรายงานจากเยอรมนี ประเทศต้นกำเนิดปรากฏการณ์นี้เสียด้วย และเนื่องจากประเทศเขามีรายได้พอมีพอกิน ผู้ป่วยจึงได้รับการรักษาด้วยสารชีวภาพ adalimumab รอยโรคหายไปในสองสัปดาห์ (จริงๆมี calcineurin inhibitor topical cream ด้วย) การรักษาสะเก็ดเงินปัจจุบันมีการใช้สารชีวภาพมารักษามากขึ้นเรื่อยๆ ประสิทธิภาพสูงแต่ว่าแพงมาก ไอ้ที่ว่าสูงคือสูงขึ้นจากการรักษามาตรฐานไปอีกไม่มากนัก ในประเทศเราก็คงต้องเลือกใช้ในกรณีการรักษามาตรฐานใช้ไม่ได้ หรือได้ผลไม่ดีแล้ว
เอาบทความเก่าเรื่องสะเก็ดเงินมาฝาก อยากบอกว่าถ้าไม่อ่านจะเสียใจนะครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น