คาร์บอนมอนอกไซด์ (carbon monoxide) แก๊สต้องสงสัยที่ปรากฏในข่าวการฆ่าตัวตายของดาราเกาหลีชื่อดังเมื่อสามวันก่อน ในวิชาเลิกบุหรี่เราก็มีการใช้คาร์บอนมอนอไซด์นะครับ
คาร์บอนมอนอกไซด์ แก๊สที่เกิดจากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ หากสุดเข้าไปจะมีความสามารถในการจับฮีโมโกลบินที่เป็นตัวขนส่งออกซิเจน จับดีกว่าแน่นกว่าออกซิเจนหลายเท่า จับแล้วปล่อยยาก ทำให้ออกซิเจนไม่สามารถขนส่งไปในที่ต่างๆได้ ร่างกายก็ขาดออกซิเจน
ในลมหายใจคนปกติจะมีคาร์บอนมอนอกไซด์น้อยมาก ไม่ควรเกิน 4 ppm หน่วย ppm คือ part per million ใช้สำหรับวัดสารที่มีน้อยมากๆในอากาศหรือน้ำ ยกเว้นภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรังที่อาจมีคาร์บอนมอนอกไซด์สูงกว่าปกติได้
ในลมหายใจคนปกติจะมีคาร์บอนมอนอกไซด์น้อยมาก ไม่ควรเกิน 4 ppm หน่วย ppm คือ part per million ใช้สำหรับวัดสารที่มีน้อยมากๆในอากาศหรือน้ำ ยกเว้นภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรังที่อาจมีคาร์บอนมอนอกไซด์สูงกว่าปกติได้
แต่ในลมหายใจของผู้สูบบุหรี่จะสามารถตรวจจับคาร์บอนมอนอกไซด์ได้ 10-20 ppm เลยทีเดียว เราจึงมีเครื่องมืออันหนึ่งที่ใช้ในการตรวจติดตามการเลิกบุหรี่ คือเครื่องวัดคาร์บอนมอนอกไซด์ในลมหายใจ exhaled CO
สำหรับค่าที่ใช้คือหากตรวจพบเกิน 7 ppm น่าจะมีควันบุหรี่ในทางเดินหายใจแน่ แต่การมีควันบุหรี่ในทางเดินหายใจอาจจะเกิดจากอยู่ในบริเวณที่เขาสูบบุหรี่ก็ได้ ดังนั้นถ้าทำงานอยู่ในที่ที่มีการสูบบุหรี่จะใช้ค่าที่ 5 ppm
สำหรับค่าที่ใช้คือหากตรวจพบเกิน 7 ppm น่าจะมีควันบุหรี่ในทางเดินหายใจแน่ แต่การมีควันบุหรี่ในทางเดินหายใจอาจจะเกิดจากอยู่ในบริเวณที่เขาสูบบุหรี่ก็ได้ ดังนั้นถ้าทำงานอยู่ในที่ที่มีการสูบบุหรี่จะใช้ค่าที่ 5 ppm
ถ้าตรวจพบ ในคนที่กำลังเลิกบุหรี่ ก็น่าจะบอกว่าเขายังไม่สามารถเลิกได้ คือเวลาสูบแล้วเนี่ยค่าจะขึ้นไปถึง 20 ได้เลยนะครับ แต่การบอกว่าไม่พบ หรือต่ำมากก็ไม่ได้บอกว่าเขาไม่สูบนะ เขาอาจจะทิ้งห่างการสูบไปมากกว่า 6-10 ชั่วโมง ปอดเราจัดการเคลียร์ได้หมดแล้ว เช่นหลังตื่นนอน
การวัดจึงควรวัดตอนบ่ายๆ เพราะคนที่ติดบุหรี่ สิ่งแรกที่เขาตื่นมาคือจะหาบุหรี่ก่อน หรือหลังกินอาหารไม่เกินชั่วโมงเขาก็จะสูบบุหรี่ การวัดช่วงกลางวัน บ่ายๆ ถ้าไม่พบ CO หรือพบน้อยมากก็จะมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น
การศึกษาความสัมพันธ์ของค่า CO กับปริมาณบุหรี่ที่สูบก็พบว่ามีความสัมพันธ์กันแบบเส้นตรง คือ สูบมากขึ้นมาก สูบน้อยขึ้นน้อย จึงอาจจะพอใช้ติดตามได้ว่า ลดลง จริงหรือไม่
การวัดจึงควรวัดตอนบ่ายๆ เพราะคนที่ติดบุหรี่ สิ่งแรกที่เขาตื่นมาคือจะหาบุหรี่ก่อน หรือหลังกินอาหารไม่เกินชั่วโมงเขาก็จะสูบบุหรี่ การวัดช่วงกลางวัน บ่ายๆ ถ้าไม่พบ CO หรือพบน้อยมากก็จะมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น
การศึกษาความสัมพันธ์ของค่า CO กับปริมาณบุหรี่ที่สูบก็พบว่ามีความสัมพันธ์กันแบบเส้นตรง คือ สูบมากขึ้นมาก สูบน้อยขึ้นน้อย จึงอาจจะพอใช้ติดตามได้ว่า ลดลง จริงหรือไม่
การวัดระดับ cotinine ที่เป็นตัวบอกการใช้ nicotine ทั้งจากเลือด น้ำลาย หรือปัสสาวะ ไม่เป็นที่แพร่หลาย ใช้ยากและแพง จึงใข้เฉพาะในงานวิจัยเท่านั้น
การวัดทั้งสองอย่างนี้เป็นแค่ส่วนประกอบและใช้ในกระบวนการเลิกบุหรี่ครับ ไม่ได้แปลความทั้งหมดว่าเลิกได้ไม่ได้จากค่าเท่านั้น ต้องอาศัยปัจจัยประกอบอีกหลายประการ
เอาเครื่องมือที่ใช้ติดตามการเลิกบุหรี่ มาให้รู้จักกัน แต่จริงๆนะ ใช้ "ใจ" ดีกว่าเยอะเลย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น