ทาสแมวทั้งหลาย จงฟัง ...
โรคติดเชื้อจากแมวข่วน (cat scratch disease) อาจซ่อนเร้นและไม่มีอาการ เรามาดูเรื่องราวของเด็กหญิงวัย 5 ขวบจากอเมริกา หนูน้อยมาพบแพทย์เพราะมีก้อนที่บริเวณหน้าใบหูซ้ายมาสองเดือน เจ็บ ๆ เล็กน้อย ไม่มีไข้ ตรวจร่างกายพบมีก้อนน่วม ๆ เจ็บ ๆ ที่หน้าใบหู ต่อมน้ำเหลืองใต้คางโต และมีรอยแผลบวมแดงที่ใต้ขอบตาซ้าย การมองเห็นปรกติดี
ถึงตอนนี้ใครอยากดูรูป ให้กดที่ลิงก์จากวารสาร NEJM ไปดูรูปนะครับแล้วกลับมาอ่านใหม่
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMicm1804942
ตามมาตรฐานทางการแพทย์แน่นอนล่ะว่าต้องเจาะไปตรวจ .. คุณหมอเจาะได้หนองสีน้ำตาลไหม้ปริมาณไม่มาก ไปส่องกล้องดูก็มีแต่เซลล์อักเสบกับเนื้อตาย ผลเพาะเชื้อไม่ขึ้น !!! ถ้าดูจากข้อมูลตรงนี้จะมืดเจ็ดด้าน ส่วนอีกด้านที่ไม่มืดคืออะไร
เมื่อสงสัยว่าจะมีการติดเชื้อที่ไม่ใช่เฉียบพลัน กลุ่มโรคแปลก ๆ เช่น ติดเชื้อจากดินน้ำ สัตว์ เชื้อรา เชื้อวัณโรคจะต้องคิดถึงทันที หรือโรคที่ไม่ใช่การติดเชื้อเช่นเนื้องอกของต่อมน้ำเหลือง แล้วอะไรจะมาช่วยแยกได้ล่ะ ... ประวัติที่ดีนั่นเอง
หนูน้อยรักแมวและเลี้ยงแมว เล่นกับแมวเป็นประจำ เธอจำไม่ได้ว่าถูกแมวข่วนหรือกัดหรือเปล่า (เด็กห้าขวบจำได้ก็เก่งแล้ว) เอาล่ะโรคติดเชื้อจากแมวต้องคิดถึงทันที ถ้าแมวกัดคิดถึง Pasteurella multocida และถ้าแมวข่วนคิดถึง Bartonella henselae
คุณหมอได้ประวัตินี้ ตรวจร่างกายแบบนี้ คิดถึงแมวข่วนก่อนเลย เพราะมักเกิดในเด็ก ภูมิน้อย ไม่ระวังตัว ไม่ค่อยล้างมือหลังสัมผัสสัตว์เลี้ยง ยิ่งเป็นลูกแมวล่ะก็ยิ่งพบบ่อย เพราะโรคแมวข่วนนี้มีคนบรรยายลักษณะโรคไว้ในชื่อ Parinaud's occulogladular syndrome ตามชื่อคุณหมอ Henri Parinaud จักษุแพทย์ชาวฝรั่งเศสในปี 1889 แต่มาอธิบายให้ชัดเจนจากคุณหมอ Robert Dubre ชาวฝรั่งเศสทั้งคู่
คุณหมอ Parinaud บรรยายว่าอาจจะมีไข้ต่ำ ๆ มีการอักเสบของเยื่อบุตา (น่าจะโดนข่วนหรือขยี้ที่ตา) และจะมีต่อมน้ำเหลืองแถว ๆ ดวงตา คือต่อมน้ำเหลืองหน้าหูโตขึ้น occulo คือที่ดวงตา glandular คือที่ต่อม (น้ำเหลือง) ใกล้ดวงตา
อ้าว..ตรงกับหนูน้อยเลย น่าสงสัยมาก คุณหมอที่รักษาเขาส่งไปย้อมสีหนองที่ดูดออกมาไปหาตัวเชื้อโดยใข้การย้อมสีที่ชื่อว่า Whartin-Starry stain เป็นการย้อมโดยใช้สารเคมีโลหะเงินเป็นหลัก เป็นการย้อมที่ใช้หาแบคทีเรียอีกหลายตัว และเจ้า Bartonella นี่ด้วย ส่วนการย้อมกรัมมักไม่ค่อยติดสี แต่ก็จัดกลุ่มเป็นแบคทีเรียกรัมลบรูปแท่งจากการใช้สีกรัม
ยังไม่พอคุณหมอส่งตรวจแอนติบอดีที่เฉพาะเจาะจงกับโรคแมวข่วนนี้ ก็พบว่าระดับแอนติบอดีขึ้นสูงมาก (สังเกตนะ เพราะคุณหมอเขาสงสัยมากจึงส่งตรวจ ดังนั้นการวินิจฉัยต้องสงสัยสิ่งใดก่อนแล้วจึงส่งตรวจเพื่อยืนยัน)
อีกวิธีคือการตรวจหาสารพันธุกรรมเชื้อจากวิธี PCR ซึ่งในผู้ป่วยรายนี้ไม่ได้ทำ
คุณหมอให้การรักษาด้วยยา azithromycin ตามเวลาการรักษามาตรฐาน 5 วันหลังจากนั้นหนูน้อยก็อาการดีขึ้น อีกสองเดือนให้หลังก้อนก็หายไป ยังมียาอีกหลายชนิดที่น่าจะใช้ได้ไม่ว่าจะเป็น penicillin, doxycycline, aminoglycosides แต่ว่าเจ้า azithromycin นี้มีการศึกษาทางคลินิกยืนยันชัดเจนมากกว่าตัวอื่น
โรคแมวข่วนจริง ๆ แล้วแมวมันข่วนแค่เปิดทางแล้วหมัดแมว..ที่ไม่ใช่หมัดเมา..ก็พาเชื้อเข้าสู่แผล ส่วนที่หมัดจะไปกัดจากผิวปกติจนเกิดโรคนั้นยังไม่มีหลักฐานชัดเจน สำหรับแมวนั้นจะติดจากการกินและการเลียได้ไข่หมัดมาที่ตัว ไม่ได้เกิดจากแมวข่วนแมว และยังไม่มีหลักฐานการติดจากคนสู่คนครับ
ส่วนว่าทำไมจะติดต่อผ่านทาง "ลูกแมว" อันนี้ไม่ทราบจริง ๆ วานคุณหมอสัตวแพทย์ในเพจเราช่วยอธิบายด้วยนะครับ เนื่องจากตัวผมเองไม่เลี้ยงแมว
....เพราะแมวจะยั่วสวาท เป็นปีศาจหุ่นเซ็กซี่ กินผู้ชายเป็นอาหาร แล้วอันตรธานไปในยามราตรี...
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น