ยาหมอทหาร

  หลายท่านคงได้ยินข่าวที่กระทรวงสาธารณสุขได้ออกมาประกาศในช่วงสองสามวันนี้เกี่ยวกับ ยาหมอทหาร ที่มีการใช้กระจายในพื้นที่ห่างไกลและตะเข็บชายแดน ทางกระทรวงสาธารณสุขได้แนะนำไม่ให้ใช้ยาชุดนี้เนื่องจากมีอันตราย เราจะมาอ่านกันว่ามีอะไรบ้างและทำไมจึงอันตราย

  ยาชุดนี้จะบรรจุแยกเม็ดและรวมในซองเดียวกัน ไม่มีเอกสารหรือป้ายบอกชื่อยา มีแต่แผ่นกระดาษปะติดหน้าซองถึงสรรพคุณยาว่าใช้แก้ไขอาการใดได้บ้าง ถ้าเราอ่านดูจะพบว่ารักษาได้เกือบทุกโรค โดยเฉพาะโรคในกลุ่มเป้าหมายที่ผู้จำหน่ายเล็งผลเอาไว้ คือ กลุ่มผู้สูงวัยทีเข้าถึงการบริการทางการแพทย์ได้ลำบาก 

   เพราะผู้ป่วยเหล่านี้มักจะเป็นโรคเรื้อรังที่รักษาไม่หาย โดยเฉพาะโรคข้อเสื่อมที่ต้องทนทรมานหลายปี หลาย ๆ คนจึงใช้การรักษาที่นอกเหนือจากการรักษาแผนปัจจุบัน เป็นช่องทางให้ยาเหล่านี้เข้าถึงได้ง่าย

  ยาชุดเหล่านี้มียาหลักที่อยู่ในซองคือ ยาต้านการอักเสบ  เพราะเมื่อร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ระบบร่างกายจะรักษาสมดุลพยายามให้กลับสู่สภาพเดิม ส่วนมากใช้กระบวนการอักเสบในการกำจัดสิ่งแปลกปลอม การบาดเจ็บ ผลแห่งการอักเสบคืออาการปวด บวม แดง ร้อน ไม่สบายตัว และถ้าอักเสบเรื้อรังเช่น ปวดเข่า ปวดหลัง จะมีอาการไม่สบายตัว กินอาหารได้น้อย อ่อนเพลีย 

  การใช้ยาต้านการอักเสบเป็นการรักษาที่ปลายทาง และทำเพียงเพื่อไม่ให้เราต้องทรมานจากการอักเสบมากเกินไป และควรรักษาต้นเหตุด้วย เช่นหากปวดเข่าข้อเสื่อมควรลดน้ำหนักและกายบริหาร หรือปวดหลังมากก็ต้องฝึกการใช้งานหลัง ลดน้ำหนักหรือผ่าตัด หากเป็นโรคเรื้อรังเช่น เบาหวาน เก๊าต์ ก็ควรควบคุมสาเหตุ

  แพทย์แผนปัจจุบันใช้ยาต้านการอักเสบนี้เช่นกันแต่ต้องควบคุมดีมากเพราะมันมีผลเสียมากมาย พอ ๆ กับความพึงพอใจที่ได้จากยา

  ยาต้านการอักเสบที่ใช้ในยาชุดนี้คือตัวยา dexamethasone และ piroxicam เรียกว่ามียาต้านการอักเสบครบเลยทั้งแบบสเตียรอยด์คือ เด็กซ่าเมทาโซน และไม่ใช่สเตียรอยด์หรือเอ็นเสด คือ ไพร็อกซิแคม ทำให้ยับยั้งกระบวนการอักเสบได้มาก ลดปวด ทำให้ร่างกายสบาย ออกฤทธิ์เร็วและต้องกินยาต่อไปเพื่อรักษาผลนั้น ผู้ใช้จึงต้องใช้ต่อเพราะต้องการผลแห่งความสบายอันนั้น

  แต่ทว่า...ส่วนมากคนที่กินยานี้ไม่จำเป็นต้องได้ยานี้เท่าไรนัก อาการปวดหลายอย่างบรรเทาได้ด้วยพาราเซตามอล การใช้ครีมทา การกายภาพ หรือหลายคนกินเพื่อรักษาอาการปวดก็จริงแต่เมื่ออาการอักเสบดีขึ้นกลับกินยาต่อเพราะว่ากินแล้วมันสบาย สดชื่น มีเรี่ยวมีแรง (ผลอันนี้ไม่ได้มีการรับรองแต่อย่างใด)

   และเมื่อเราไม่มีความจำเป็นหรือหมดความจำเป็น หากเรากินต่อไปโดยคาดหวังผลสดชื่น สบาย ที่ไม่ได้เกิดจากยาแม้แต่น้อย สิ่งที่เราจะได้รับคือผลเสียจากยา 

  สำหรับ NSAIDs นั้นสิ่งที่ต้องระวังคือ แผลในกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ เลือดออกทางเดินอาหารทั้งส่วนบนและล่าง ทำให้ไตเสื่อมทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ทำให้บวมน้ำ และมีผลทำให้เลือดออกง่ายขึ้น

  สำหรับ steroid ต้องระวังคือ กินมาก ๆ นาน ๆ จะทำให้กดการทำงานของต่อมหมวกไตจนถึงขั้นผลิตฮอร์โมนแทบไม่ได้ ทำให้เกิดเลือดออกทางเดินอาหาร ทำให้น้ำตาลในเลือดสูง มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างหน้าบวมกลม ตัวอ้วนกลม  และเมื่อฮอร์โมนจากต่อมหมวกไตสร้างไม่ได้แต่เป็นฮอร์โมนจำเป็นของร่างกาย จึงต้องใช้ยาชุดนี้ต่อไปเพื่อทดแทนฮอร์โมนอย่างต่อเนื่อง หยุดไม่ได้ เหมือนติดยากลาย ๆ เลยนะครับ

  นิดนึง คือ dexamethasone ที่เขาใช้มันเป็นยาที่มีความแรงกว่าสเตียรอยด์ปกติในร่างกายมนุษย์หลายสิบเท่า กินเข้าไปก็จะทำให้ร่างกายคิดว่ามีฮอร์โมนเหลือพอมากมาย พอกินต่อเนื่องก็ไม่สร้างเองจนถึงขั้นปิดโรงงาน เขาใช้ตัวนี้เพราะมันมีความแรงมากนั่นเอง มากจนเกินจำเป็นในคนปกติ !!!

  ผู้ที่ใช้นาน ๆ ใช้โดยไม่ควบคุมหรือใช้โดยไม่จำเป็น มักจะหลงกับความสบายที่ได้ทันทีแต่ต้องมาทนทรมานกับผลเสียที่บางทีมันเกิดหลังจากกินหลายเดือน  ยิ่งซื้อหาง่าย ราคาไม่แพงนัก แบ่งชุดให้ชาวบ้านพอกำเงินมาซื้อได้ ห่างไกลจากแหล่งความรู้และลูกหลาน จึงเกิดเป็นปัญหาขึ้นมาครับ

  แต่หมอทหารที่อยู่ตามโรงพยาบาลกระทรวงกลาโหม วิทยาลัยแพทย์พระมงกุฏ หน่วยแพทย์เคลื่อนที่หรือเสนารักษ์ของกลาโหม เป็นแพทย์ทหารของจริงนะครับ พวกเขาไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องอะไรกับ ยาหมอทหาร ที่เป็นข่าวแต่อย่างใด