10 ข้อที่คุณควรรู้เกี่ยวกับการเสริมธาตุเหล็ก
1. การเสริมธาตุเหล็ก โดยใช้ยาเม็ด ยาน้ำหรือยาฉีด ใช้สำหรับการขาดธาตุเหล็กหรือเพื่อป้องกันการขาดธาตุเหล็กเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อเสริมสุขภาพ บำรุงเลือดแต่อย่างใด ถ้าต้องการบำรุงธาตุเหล็กให้กินอาหารหลากหลาย
2. อาหารที่มีธาตุเหล็กสูงคือ ตับ ปลา เนื้อ ไข่ หากมาจากพืชหรือสายมังสวิรัติ แนะนำถั่ว เต้าหู้ มันฝรั่ง มะเขือเทศ หากกินอาหารหลากหลายและพอเพียง เราจะไม่ขาดธาตุเหล็ก หากเรากินอาหารได้ดี ไม่เลือก ไม่ขาดอาหาร แล้วยังเกิดการขาดธาตุเหล็ก จะต้องไปหาสาเหตุแล้ว
3. โรคที่ใช้ยาธาตุเหล็กเพื่อแก้ไขมากที่สุดคือ โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก ขอบอกว่าการสร้างเม็ดเลือดต้องอาศัยธาตุเหล็กจำนวนมาก เมื่อเราขาดเลือด เสียเลือด จำเป็นต้องสร้างเม็ดเลือดมาชดเชย ความต้องการจะสูงมาก หรือในภาวะบางอย่างความต้องการจะสูงมาก ภาวะที่ว่าคือ ตั้งครรภ์ (อย่าเสียใจถ้าไม่ได้ขาดจากเหตุนี้ ) และให้นมบุตร (อันนี้หลายคนก็คงไม่ได้ให้)
4. ยากินธาตุเหล็ก ราคาถูก หาง่ายมาก ที่ใช้มากคือ ferrous sulphate ให้ธาตุเหล็ก 20%และ ferrous fumarate ให้ธาตุเหล็ก 33% ต้องไปอ่านฉลากให้ดีว่ายาที่กินจะได้เหล็กรูปแบบใด โดยเฟอร์รัสซัลเฟตจะดูดซึมได้ดีกว่าเล็กน้อย โดยรวม ๆ ก็ไม่ต่างกันนัก
5. ยากินธาตุเหล็กจะละลายแตกตัวในภาวะกรดในกระเพาะ และไปดูดซึมที่ลำไส้ ภาวะกรดเป็นสิ่งสำคัญ หากใช้ร่วมกับยาลดกรดอาจทำให้ดูดซึมได้น้อยลง การใช้ยาธาตุเหล็กร่วมกับยาเม็ดแคลเซียมจะขัดขวางการดูดซึมเช่นกัน อาจจะแยกมื้อกิน
6. ยาธาตุเหล็กจะค่อนข้างระคายเคืองกระเพาะอาหาร หากทนไม่ไหวแนะนำให้กินพร้อมอาหารหรือหลังอาหาร อาจจะดูดซึมน้อยลงบ้างแต่ก็ดีกว่ากินแล้วอาเจียน หรือทนผลข้างเคียงไม่ได้จนหยุดยา
7. ผลข้างเคียงอันหนึ่งที่พบได้คือ อุจจาระจะมีสีดำ เป็นดำไม่หนืด ไม่ใช่ยางมะตอยแบบเลือดออกทางเดินอาหาร หากพบถ่ายดำต้องสืบดูว่ากินยาธาตุเหล็กหรือไม่และหากกินยาธาตุเหล็กต้องแนะนำเรื่องนี้ ถ้าผู้ป่วยตกใจ เพราะไม่รู้ไม่มีใครบอก อาจเลิกกินยาไปเลย
8. ยาสำคัญที่อาจลดการออกฤทธิ์เมื่อเจอยาธาตุเหล็ก คือ ยาต้านจุลชีพ กลุ่ม quinolone โดยเฉพาะ ciprofloxacin ยาต้านไวรัสเอชไอวีกลุ่ม integrase inhibitor และฮอร์โมนไทรอยด์ หากกินยาเหล่านี้ร่วมกับเหล็กจะต้องระมัดระวังให้ดี อาจเปลี่ยนกลุ่ม ปรับมื้อยา เพราะส่วนมากจะไปขัดการดูดซึมกัน แค่แยกเวลาบริหารยาจะช่วยลดผลอันตรกิริยาระหว่างกันได้ดี
9. ยาธาตุเหล็ก กินวันนี้กว่าจะเติมที่ขาด กว่าจะทำสมดุล กว่าจะนำไปใช้ ต้องใช้เวลาอีกสักพัก แล้วผลเลือดที่งดงามจะคืนกลับมา (แต่ไม่นานเหมือน...) โดยทั่วไปก็หนึ่งถึงสามเดือนจะเริ่มเห็นการตอบสนอง ตัววัดที่สำคัญคือการสร้างเม็ดเลือดเพิ่ม (reticulocyte count) และเหล็กสะสม จึงสามารถตัดสินปรับยาปรับขนาด ตามระยะของโรค
10. ยา ferrous fumarate (iron element 65mg) และยา ferrous sulphate (iron element 60 และ 65 มิลลิกรัม อยู่ในบัญชี ก ของบัญชียาหลักแห่งชาติ) ราคาถูกมาก มีทุกสถานพยาบาล การรักษาโรคขาดธาตุเหล็กจึงสามารถทำได้ดี (อย่าลืมรักษาสาเหตุต้นกำเนิดด้วย)
"มนุษย์เหล็กคือโทนี่สตาร์ค แต่..มนุษย์หน้ากากแฝงอยู่ใน...รัฐบาล"
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น