วิธีการเลิกบุหรี่มีมากมาย แล้ววิธีการเลิก vape (บุหรี่ไฟฟ้า) มีบ้างไหม
คำถามนี้น่าสนใจมากครับ และไม่มีคำแนะนำมาตรฐาน ผมได้รวบรวมจากวารสารและเว็บไซต์ต่าง ๆ รวมทั้งข้อมูลจากผู้ใช้ vape มาเล่าให้ฟังครับ
ความสนใจและข้อมูลเรื่องนี้จะสามารถหาได้จากวารสารทางกุมารเวชศาสตร์เป็นหลัก อย่างต้นทางของเรื่องนี้ก็มาจาก JAMA pediatrics ทำไมเป็นเช่นนั้น ก็เพราะว่า ปริมาณการใช้ vape โดยเฉพาะอุปกรณ์ที่เรียกว่า JUUL มีการใช้อย่างมากในเด็กและเยาวชน (สิ่งที่น่าสนใจคือ เมื่อตามข้อมูลไปในเวลานานขึ้น คนกลุ่มนี้ใช้ vape ลดลง) เมื่อมีปริมาณการใช้มากมาย อุบัติการณ์ของโรคหรือเหตุไม่พึงประสงค์จากเวปก็มากขึ้นไปด้วย การศึกษาจึงเริ่มจาก painpoint จุดนี้
ข้อมูลจาก JAMA Pediatrics ลงข้อมูลจาก Population Assessment on Tabacco Health study) ส่วนหนึ่งของการศึกษา เก็บข้อมูล ธค. 2016 ถึง มค. 2018 ที่เป็นช่วงเวลาที่มีการใช้ JUUL สูงมาก มีข้อมูล 14,798 ราย ในคนที่เคยเวปนั้น 44.5% มีความคิดที่จะเลิกอย่างจริงจังที่จะเลิกเวป และมี 24.9% ที่เคยทดลองเลิกเวปมาแล้วในหนึ่งปี ข้อมูลตรงนี้บอกได้ว่าแม้มีคนใช้มาก ก็มีคนอยากเลิกมากเช่นกัน แต่เราไม่มีแนวทางที่ชัดเจนที่จะเลิกเวปเลย
ข้อมูลน่าสนใจในวารสาร Addiction เมื่อ 15 กรกฎาคม 2020 พบว่า มีคนที่เลิกบุหรี่แล้วมาใช้เวป (maintainer) ต้องการจะเลิกทั้งหมด (abstainer) แต่เนื่องจากไม่ทราบวิธีที่ดีและไม่มีแนวทางชัดเจน ทำให้ maintainer บางส่วนต้องกลายเป็น relapser (ไม่ว่ากลับไปสูบบุหรี่หรือใช้บุหรี่คู่เวป) จากข้อมูลวารสารนี้ มีผู้เข้ามาให้ความเห็นมากมาย ได้รวบรวมลงมาตีพิมพ์ใน Addiction เมื่อ 26 พ.ย. 2020 พบว่ามีความพยายามใช้สารทดแทนนิโคตินเพื่อเลิกเวป และมีการตั้งบริการเลิกเวปในอังกฤษและอเมริกา ซึ่งผลการเลิกหรือตัวเลขผู้เลิกได้ยังไม่มีการเก็บข้อมูลเป็นระบบชัดเจน มี vaper ประมาณ 25% จากสถานการณ์จริง ซึ่งคำแนะนำส่วนมากคือ ใช้วิธีเดียวกันกับการเลิกบุหรี่ปรกติ
ข้อมูลตรงนี้สอดคล้องกับ คำแนะนำของศูนย์การแพทย์ซีดาร์ไซนาย ที่สหรัฐอเมริกา คือยังไม่มีข้อมูลสนับสนุนที่มากพอว่ากระบวนการเลิกบุหรี่จะใช้ได้ผลกับการเลิกเวป แต่อาจจะช่วยลดอาการอยากนิโคตินได้ โดยเฉพาะการใช้สารทดแทนนิโคติน
มีคำแนะนำจากเว็บไซต์ SmokeFreeTeen ที่ช่วยแนะนำวิธีลดเลิกผลิตภัณฑ์นิโคติน ลงแนะนำในคอลัมน์ CNN Health เมื่อ19 สค. 2020 จะแนะนำตั้ง end dateโดยใช้ personal quit plan โดยกรอกแบบสอบถามแล้วจะออกมาเป็นมาตรการที่แต่ละคนใช้ต่างกัน ในภาพรวมคือ กำหนดวันเลิก เรียนรู้อาการถอนนิโคติน หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่จะกลับไป vape ไม่ได้มีคำแนะนำการเจ้าคลินิกหรือใช้ยาอดบุหรี่
เมื่อเรายังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน ก็ต้องทำวิจัย ปัจจุบันนี้มีการทำแล้วเดี๋ยวจะเล่าให้ฟัง ตอนนี้เรามาดูคำแนะนำของฝั่งผู้ที่ใช้เวป ว่ามีวิธีอย่างไร จากเว็ปไซต์ vaping360.com และการสัมภาษณ์ผู้ใช้เวปและให้คำปรึกษาผู้ใช้เวปโดยตรง คำแนะนำออกมาในทางเดียวกันในแบบนี้ครับ
1. ถ้าใช้ vape ระบบปิดคือ JUUL แนะนำให้ปรับลดมาเป็นชนิดที่นิโคตินต่ำลง หากใช้ระบบเปิดให้ปรับลดความเข้มข้นนิโคตินลงเอง โดยระยะแรกแนะนำให้ใช้อุปกรณ์เดิม เพราะถ้าใช้อุปกรณ์ใหม่อาจมีปัญหาไม่คุ้นชินจนเลิกได้ยาก
2. สุดท้ายถ้าเป็นไปได้ ให้เปลี่ยนมาใช้อุปกรณ์ระบบเปิดที่ปรับแต่งปริมาณนิโคตินได้ ให้ปรับลดปริมาณนิโคตินจนถึงเป็นศูนย์ได้
!! ข้อมูลตรงนี้จะไม่ตรงกับการศึกษารวบรวมข้อมูลที่ผ่านมา ที่บอกว่า non-nicotine electronic delivery device มีโอกาสหยุดบุหรี่น้อยกว่าอย่างอื่น
4. แต่ผู้ใช้ vape หลายคนก็บอกว่า วิธีที่ดีคือ ค่อย ๆ ลดปริมาณนิโคตินจนหยุดได้
5. แนะนำอาการลงแดงบุหรี่ อาการถอนบุหรี่ ให้ผู้ต้องการเลิกได้รับรู้ และเตรียมรับมือ โดยไม่ใช้ปริมาณนิโคติน หรือไม่เพิ่มปริมาณการสูบ
6. ไม่แนะนำทิ้งอุปกรณ์ในวัน end date เพราะอาจกลับไปหาบุหรี่แทน
!! คำแนะนำนี้จะต่างจากการเลิกบุหรี่ที่เราแนะนำทิ้งอุปกรณ์ทุกอย่างในวัน quit date
เมื่อสอบถามกลุ่มผู้ใช้ vape ก็พบว่ามีคนที่ใช้วิธีนี้แล้วเลิกได้ขาด (เป็น abstainer) อยู่พอสมควรครับ แต่ยังไม่มีการเก็บเป็นสถิติที่ชัดเจนตามวิชาสถิติ
แล้วมีการศึกษาเพื่อหาวิธีเลิกเวปไหม ตอบว่ามีครับ แต่ยังไม่เสร็จต้องรอ เป็นการศึกษาจากกลุ่ม truth initiatives ชื่อว่า the Quit Vaping Study ลงทะเบียนการศึกษาวิจัย NCT04251273 ศึกษาวิธีช่วยเลิก vape ในผู้ใช้ vape 4อายุ 18-24 ปีที่ต้องการเลิก vape (กลุ่มที่มีการใช้มากสุด) โดยการใช้คำแนะนำตามด้วยการส่งข้อความช่วยกระตุ้น เทียบกับการให้คำแนะนำอย่างเดียว จากการคำนวณต้องการตัวอย่างการศึกษา 2600 คน
รายงานเบื้องต้น ตีพิมพ์ใน Journal of Medical Internet Reserch จากกลุ่มแรกที่ใช้เพื่อคำนวณจำนวนคนเข้าวิจัย (เป็นการศึกษาแรก ไม่มีงานอื่นไว้เทียบ จึงต้องทำตัวเทียบเอง) 269 ราย ติดตามการศึกษาจนครบเดือนแรก 80% ของคนที่เข้าร่วม พบว่าเมื่อใช้การส่งข้อความ สามารถหยุดสูบในสามสิบวัน 16.2% เมื่อเทียบกับแนะนำเฉย ๆ หยุดสูบที่สามสิบวัน 8.3% ครึ่งต่อครึ่งเลย แต่คงต้องรอดูผลสุดท้ายเมื่อจบการวิจัย
สรุปว่า ตอนนี้ยังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนว่าจะเลิกเวปอย่างไรจึงดีที่สุด ข้อสรุปปัจจุบันจึงเป็นการค่อย ๆ ลดปริมาณนิโคตินลง (น้ำยา e-liquid มีหลายความเข้มข้นและปรับเองได้ด้วย) จนเหลือศูนย์แล้วหยุดเวปครับ
ที่มา (วารสารหลัก)
Smith TT, Nahhas GJ, Carpenter MJ, et al. Intention to Quit Vaping Among United States Adolescents. JAMA P่PS2iatr. 2021;175(1):97–99. doi:10.1001/jamapediatrics.2020.2348
Graham AL, Jacobs MA, Amato MS, Cha S, Bottcher MM, Papandonatos GD.
Effectiveness of a Quit Vaping Text Message Program in Promoting Abstinence Among Young Adult E-Cigarette Users: Protocol for a Randomized Controlled Trial
JMIR Res Protoc 2020;9(5):e18327
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น