ภาวะน้ำตาลต่ำ สิ่งที่ผู้ป่วยเบาหวานควรรู้จาก ADA 2021
ผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับการรักษาจะมีโอกาสเกิดน้ำตาลต่ำจากการรักษาได้ ด้วยโอกาสเกิดมากน้อยต่างกัน เหตุผลของการเกิดน้ำตาลต่ำมีหลายอย่าง ทั้งจากยาที่ใช้ จากการควบคุมการกินน้ำตาลเคร่งครัด จากการทำงานแก้ไขน้ำตาลต่ำของร่างกายที่บกพร่อง (counter regulatory hormone dysfuction)
ยาที่ทำให้เกิดน้ำตาลต่ำได้มากคือ อินซูลิน เพราะเป็นการนำเข้าอินซูลินจากภายนอก ไม่ได้ถูกควบคุมจากกลไกในร่างกาย ผู้ป่วยที่ได้รับยาฉีดอินซูลินจะต้องเรียนรู้เรื่องอาการน้ำตาลต่ำ และมีการตรวจน้ำตาลปลายนิ้วด้วยตัวเองเสมอ
ยาอีกชนิดคือ ซัลโฟนิลยูเรีย ยา glipizide, gliclazide, glimepiride ยากลุ่มนี้จะไปกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน โดยไม่คำนึงถึงระดับน้ำตาลว่าจะสูงหรือต่ำ (ปกติอินซูลินจะหลั่งมาควบคุมน้ำตาลเวลาน้ำตาลในเลือดสูง) การใช้ยากลุ่มนี้จึงต้องระวังอาการน้ำตาลต่ำ
ส่วนยากลุ่ม DPP4i, GLP1a ก็กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน แต่มันจะขึ้นกับระดับน้ำตาลในเลือดด้วย โอกาสน้ำตาลต่ำจึงไม่มากนัก
อาการน้ำตาลต่ำที่พบบ่อยคือ ตาลาย หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อออก เป็นอาการของระบบประสาทซิมพาเธติกที่ตอบสนองต่อระดับน้ำตาลลดลง กระตุ้นให้เราไปหาของกิน และกระตุ้นฮอร์โมนมาแก้ไขน้ำตาลต่ำ หลักคือฮอร์โมนกลูคากอน ตัวเลข 70 และ 54 เป็นสองตัวเลขสำคัญของน้ำตาลต่ำ เพราะเหตุผลที่จะกล่าวนี้
1. น้ำตาลต่ำกว่า 70 แต่ยังสูงกว่า 54 เรียกน้ำตาลต่ำระดับที่หนึ่ง คนที่ไม่เป็นเบาหวานจะเริ่มเห็นอาการและเริ่มแก้ไขตัวเองโดยหาอะไรกิน เราจะใช้เกณฑ์นี้หากคนนั้นไม่ได้เป็นเบาหวาน และเป็นเกณฑ์เฝ้าระวังว่าอาจเกิดน้ำตาลต่ำได้บ่อย
2. น้ำตาลต่ำกว่า 54 อันนี้มักพบได้ในผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการน้ำตาลต่ำบ่อย ๆ จะเริ่มเห็นอาการเมื่อระดับน้ำตาลต่ำกว่าคนทั่วไป และต้องแก้ไขด้วยการกินน้ำตาล แต่ในผู้ป่วยเบาหวานบางรายที่ระบบประสาทเสียหายอาจไม่เกิดอาการเตือน ทำให้น้ำตาลต่ำกว่าขีด 54 และอันตราย เรียก hypoglycemic unawareness
3. เกิดอาการรุนแรง อันนี้ต้องแก้ไขและป้องกัน ไม่ว่าจะระดับน้ำตาลแค่ไหน
อาการน้ำตาลต่ำเป็นอุปสรรคในการรักษาที่สำคัญ เช่น ผู้ป่วยจะได้รับประสบการณ์ไม่ดีจนไม่อยากกินยา หรือต้องกินแป้งและน้ำตาลแก้ไขบ่อย ๆ สุดท้ายก็อ้วน น้ำตาลเกินและต้องปรับยาอีก แต่ที่สำคัญกว่าอุปสรรคการรักษาคือ มันทำให้เกิดอันตรายต่อสมอง ทำให้เกิดโรคสมองเสื่อมมากขึ้น ทำให้เกิดอัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้น
ดังนั้นหนึ่งในคำแนะนำการรักษานอกจากการลดน้ำตาล คือ ระวังน้ำตาลในเลือดต่ำ และเลี่ยงยาที่จะทำให้เกิดโอกาสน้ำตาลในเลือดต่ำ หากจำเป็นต้องใช้ก็ต้องมีคำแนะนำ การแก้ไข และการติดตามระดับน้ำตาลใกล้ชิด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น