ตอนที่หนึ่ง เรื่องที่เข้าใจผิดเกี่ยวกับนิ่ว คือ การเกิดนิ่ว
นิ่วคือการตกตะกอนที่ผิดปกติในระบบทางเดินปัสสาวะ ตามปรกติในน้ำปัสสาวะของคนเรามีสารเคมีละลายอยู่ในสัดส่วนที่เหมาะสม แต่ในสภาวะบางอย่างจะมีการตกตะกอนที่ผิดปกติ คือตามธรรมดามันตกตตะกอนบ้างและละลายหรือหลุดไป ร่างกายมีการใช้หยินหยางตามธรรมชาติเพื่อสร้างและยับยั้งนิ่ว เมื่อกลไกนี้ผิดปกติไปจึงตกตะกอนเป็นนิ่ว ไม่ได้เกิดจากการดื่มน้ำกระด้าง ไม่ได้เกิดจากการดื่มน้ำไม่สะอาดแต่อย่างใด ที่เราพบนิ่วมากในบางพื้นที่ของโลกเป็นจากเรื่องเชื้อชาติและสภาพแวดล้อมมากกว่าความสะอาดใสของน้ำดื่มครับ
นิ่วทางเดินปัสสาวะส่วนมากเป็นนิ่วแคลเซียมออกซาเลต ตามมาด้วยนิ่วแคลเซียมฟอสเฟต นิ่วกรดยูริก ส่วนนิ่วอื่น ๆ หรือผสมกันก็จะพบประปราย พูดง่าย ๆ แบบชาวบ้านคือมีการขับแคลเซียมออกมา มีการขับออกซาเลตออกมา แล้วเกิดภาวะเหมาะสมเรียกทางเคมีว่า supersaturation มีโปรตีนในปัสสาวะผสม เกิดเป็นแก่นนิ่ว สะสมเรื่อย ๆ จากส่วนต้นสุดของท่อไต ค่อย ๆ โตขึ้นและอาจเคลื่อนที่หลุดออกมาในท่อปัสสาวะ ประเด็นที่ส่งเสริมแน่ ๆ และเราเข้าใจถูกคือ ถ้ามีน้ำน้อย มันจะข้น อิ่มตัวสูงมาก โอกาสเป็นนิ่วสูง ดังนั้นคำพูดที่ว่าดื่มน้ำน้อยเพิ่มโอกาสเป็นนิ่วและถ้าดื่มน้ำมากขึ้นจะลดโอกาสการเกิดนิ่วลง
ความผิดปกติของท่อไตและพันธุกรรมบางอย่างทำให้การขับแคลเซียมออกมามากกว่าปกติ แต่การกินอาหารแคลเซียมมากไม่ได้เพิ่มการเกิดนิ่ว เพราะเมื่อกินแคลเซียมมากแล้วทางเดินอาหารจะดูดซึมออกซาเลตลดลง ออกซาเลตเป็นส่วนสำคัญที่จะเกิดนิ่ว ดังนั้นการกินอาหารแคลเซียมจึงไม่ได้เพิ่มโอกาสการเกิดนิ่ว กลับกันเสียอีก การกินอาหารแคลเซียมน้อยจะเพิ่มโอกาสเกิดนิ่วเสียอีก (ต่างจากการกินยาเม็ดแคลเซียม)
ออกซาเลตเป็นสารสำคัญที่จะมาตกตะกอน ส่วนมากออกซาเลตจะเกิดจากการผลิตของเราเอง มาจากอาหารไม่มากนัก การมีออกซาเลตสูงในปัสสาวะจะเพิ่มโอกาสการเกิดนิ่ว การกินวิตามินซีแบบเม็ดสังเคราะห์จะเพิ่มปริมาณวิตามินซีมากกว่าการกินอาหารปกติ วิตามินซีจะเพิ่มการขับออกซาเลตในปัสสาวะ เพิ่มโอกาสการเกิดนิ่ว
ยูริกสูงในเลือด ก็จะขับออกทางปัสสาวะ เพิ่มโอกาสการเกิดนิ่ว สัดส่วนของยูริกที่สูงเกิดมากจะเกิดจากการสร้างในร่างกายมากกว่าการกิน การลดอาหารยูริกสูงอย่างเดียวจึงไม่พอ ต้องใช้ยาร่วมด้วย และกรดยูริกจะตกตะกอนในภาวะปัสสาวะเป็นกรด เราจึงต้องทำให้ปัสสาวะเป็นด่างโดยการรับประทานเกลือโซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต ในคนที่เสี่ยงจะเกิดนิ่วยูริก
ซิเตรต เป็นสารที่คอยยับยั้งการเกิดนิ่ว ถ้าซิเตรตลดลงเช่นภาวะเลือดเป็นกรด โอกาสเกิดนิ่วจะสูง คุณหมออาจจะให้ยา โปตัสเซียมซิเตรต เพิ่อลดการเกิดนิ่ว ซิเตรตที่ขับออกมาทางปัสสาวะจะช่วยลดการเกิดนิ่ว โปตัสเซียมจะเพิ่มการขับซิเตรตและลดการขับแคลเซียม ดังนั้นโปตัสเซียมซิเตรตจึงใช้รักษานิ่วได้
ดังนั้น กินไอ้นั่นแล้วเป็นนิ่ว กินไอ้นี่แล้วเป็นนิ่ว มีส่วนจริงบางส่วนเท่านั้น หรือกินอะไรแล้วลดการเกิดนิ่ว ก็เป็นจริงเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นครับ ส่วนใหญ่เกิดจากสมดุลของร่างกายที่ผิดปกติจากการทำงานของเราเองมากกว่า
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น