รายงานการระบาดของกาฬโรค

รายงานการระบาดของกาฬโรค โรคที่เราคิดว่าสงบไปแล้วและไกลตัวเรา แต่ว่าในประเทศมาดากัสการ์ยังถือเป็นแดนระบาดของโรค (endemic area) และช่วงการระบาดคือ กันยายนถึงตุลาคมนี่เองครับ สำหรับปีนี้มีการรายงานการระบาดทั้งสิ้น 73 ราย (ถึง 4 ตุลาคม 2560) เสียชีวิต 17 ราย ทั้งหมดได้รับการยืนยันด้วยวิธี PCR จากสถาบันปาสเตอร์ในมาดากัสการ์ ขณะนี้ทางองค์การอนามัยโรคกำลังดำเนินการควบคุมโรค

กาฬโรค ถือว่าเป็นโรคติดเชื้อที่คร่าชีวิตมนุษย์มากที่สุดอันหนึ่งในประวัติศาสตร์มนุษย์ เพราะตอนแรกเราไม่รู้ว่ามันมาจากไหนติดอย่างไร ครั้งหนึ่งเราเชื้อว่าเกิดจากหนู แต่ว่าจริงๆมันเกิดจากหมัดหนูและสภาวะแวดล้อมอันสกปรก อับชื้น เหมาะกับการแพร่เชื้อและคนก็ไปบังเอิญติดมาจากการถูกหมัดหนูกัด โรคนี้สามารถแสดงออกได้สามรูปแบบ แบบที่อันตรายและร้ายแรงเพราะเมื่อเป็นแล้วจะสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนได้ คือ pneumonic plague โรคปอดติดเชื้อกาฬโรค และเป็นการติดเชื้อและการเสียชีวิตที่พบมากที่สุดในการระบาดที่มาดากัสการ์นี้
แบบที่สองคือ bulbonic plague คือการแพร่กระจายและติดเชื้อทางท่อน้ำเหลือง ต่อมน้ำเหลือง เป็นรูปแบบที่ดูแล้วน่ากลัว แผลพุพอง เป็นรูปแบบที่บันทึกว่าเป็นการแพร่กระจายในอดีตเกือบทั้งหมด โดยเฉพาะ Justinian plague และแบบที่สามคือ systemic plague คือติดเชื้อทั้งตัวทางหลอดเลือดและกระแสเลือด ในการระบาดที่มาดากัสการ์ครั้งนี้ ก็มีอัตราการเสียชีวิตจากสองแบบนี้เช่นกัน

อ้อ..ลืมไป เชื้อที่ว่าเป็นแบคทีเรียชื่อ Yersinia pestis
ลองอ่านประวัติศาสตร์การระบาดที่นี่นะครับ
https://www.facebook.com/medicine4layman/posts/1734106950238664:0

เนื่องจากเชื้อและการระบาดคือ pneumonic plague สามารถระบาดจากคนสู่คนได้ และจากการค้นพบรายแรก index case ระบุได้หลังจากการติดเชื้อสองสัปดาห์ และการแพร่กระจายก็ออกไปเป็นวงกว้างทั้งประเทศแล้ว ทางองค์การอนามัยโลกถือว่า การระบาดทั้งประเทศอยู่ในระดับสูง การระบาดในภูมิภาคหรือข้ามมหาสมุทรก็ระบาดปานกลาง ส่วนการระบาดทั้งโลกนั้นโอกาสต่ำนะครับ
ขั้นตอนการควบคุมและระมัดระวัง คือ หลีกเลี่ยงการสัมผัสหมัด (หมัดหนูนะครับ ไม่ใช่กำปั้น) ควบคุมประชากรสัตว์ฟันแทะโดยเฉพาะ "หนู" หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารคัดหลั่งจากผู้ป่วยหรือการไอจาม สำหรับคนที่มีอาการน่าสงสัยให้รีบรักษาและแสดงตัว บุคลากรทางการแพทย์ต้องกินยาป้องกันหากเสี่ยง การจัดการศพต้องได้มาตรฐาน
ซึ่งประเทศแถบนั้นเขาควบคุมได้ดีมากครับ มีมาตรการที่ดี ทางองค์การอนามัยโลกก็ได้เข้ามาควบคุมได้ทุกปี และปีนี้ก็ควบคุมได้

ยาที่ใช้รักษายังไม่ดื้อยาครับ เชื้อและการใช้ยาถูกควบคุมได้ดี ยากลุ่ม fluoroquinolones, aminoglycosides ยังไวมาก แหม..ถ้าหากมาระบาดเมืองไทยอาจดื้อไปแล้ว

ยังไม่ได้ห้ามเข้าออกประเทศนะครับ สามารถไปได้ แต่ต้องระมัดระวังการสัมผัสโรค การใช้สารไล่แมลง และที่สำคัญมากกว่ากาฬโรคคือ มาเลเรียนะครับ และถ้ามีอาการให้เข้ารับการรักษาเพื่อสืบสวน ควบคุมโรคและการใช้ยา ลดการดื้อยาและคุมการระบาดได้ครับ

เอามาแจ้งข่าวอัพเดต ยังไม่ต้องตระหนกตกใจครับ และอยากบอกให้รู้ว่า กาฬโรคยังไม่ได้หมดไปนะครับ