อุบัติการณ์ของผู้ติดเชื้อโควิดแบบไม่มีอาการ เท่าไร

 ถามว่า อุบัติการณ์ของผู้ติดเชื้อโควิดแบบไม่มีอาการ เท่าไร ? ตอบยากมากครับ

1. เนื่องจากไม่มีอาการ จะมีผู้ป่วยบางส่วนไม่ได้รับการตรวจหาเชื้อ หรือตัวเองก็ไม่ไปตรวจหาเชื้อ (อันนี้เข้าใจได้นะ) ทำให้อุบัติการณ์ของผู้ติดเชื้อแบบไม่มีอาการ ตรวจหาได้ยากและไม่รู้ชัดเจนว่ามีเท่าไร
2. การระบุ ติดเชื้อไม่มีอาการ (asymptomatic) จะต้องมีการติดตามต่อเนื่องเสมอ ว่านับตั้งแต่วันที่มาตรวจว่าไม่มีอาการแล้วติดตามต่อไปจะมีอาการหรือไม่ หากติดตามแล้วไม่มีอาการจึงจะสามารถบอกได้ว่าเป็น asymptomatic ของจริง
3. ปัญหาคือ หากติดตามไปแล้วเกิดอาการขึ้น จะถูกจัดกลุ่มเป็น การติดเชื้อแบบก่อนมีอาการ (pre-symptomatic) ก็จะลบตัวเลข asymptomatic ออกไป ปัญหาคือ มีการติดตามหรือไม่และมีการปรับเปลี่ยนคำจำกัดความและปรับกลุ่มหรือไม่
4. นอกจากติดตามอาการเพื่อดูว่าจะกลายเป็นผู้ติดเชื้อมีอาการหรือไม่แล้ว การติดตามทดสอบในผู้ที่ยังไม่มีอาการแต่มีโอกาสเสี่ยงก็สำคัญ เพราะในการตรวจวันแรกอาจไม่พบ ติดตามต่อไปก็อาจพบการติดเชื้อแบบไม่มีอาการเกิดขึ้น ดังนั้นต้องติดตามนานพอ นานเท่าไร ไม่ชัดเจน ตัวเลขที่นิยมใช้คือ 14-28 วันหลังสัมผัสหรือเสี่ยง
5. ตัวเลขผู้ติดเชื้อแบบไม่มีอาการ มีความแปรปรวนมากขึ้นกับพื้นที่และเวลาที่เก็บข้อมูลด้วย หลายครั้งตัวเลขมาจากการเก็บข้อมูลในพื้นที่ระบาด พื้นที่ปิด ไม่สามารถไปไหนมาไหนได้เหมือนสถานการณ์ปรกติ ทำให้ตัวเลขอาจจะสูงกว่าความเป็นจริง

มีการศึกษาลงในวารสาร Annals of Internal Medicine เป็นการรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์โดยผู้วิจัย เรียกว่า narrative review ไม่ใช่ systematic review เพื่อหาความชุกของการติดเชื้อไม่มีอาการของโรคโควิด ในกลุ่มประชากรต่าง ๆ ที่มาเข้ารับการตรวจหาการติดเชื้อเมื่อมีรายงานพบผู้ติดเชื้อในกลุ่มนั้น

โดยรวบรวมมาได้ 16 กลุ่ม ขอยกตัวอย่างให้พอเข้าใจว่าไปเก็บข้อมูลจากไหน เช่น ในเรือสำราญไดมอนด์ปริ้นเซส จากลูกเรือที่สนามบินชาร์ลส์เดอโกลส์ จากประชาชนญี่ปุ่นที่กลับประเทศมาจากอู่ฮั่น จากคลัสเตอร์ในชุมชนที่พบผู้ป่วย ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาและตีความโดยเก็บข้อมูลเพียงครั้งเดียว มีเพียงห้าการศึกษาเท่านั้นที่มีการติดตามนานพอที่จะแยก asymptomatic ออกจาก pre-symptomatic

ระยะเวลาของการเริ่มเก็บข้อมูลหลังทราบผู้ป่วยรายแรกก็ต่างกัน ระยะเวลาจนเก็บครบก็ไม่เท่ากัน สภาพแวดล้อมปิดหรือเปิดของแต่ละที่ก็ไม่เหมือนกัน ประชากรและการดูแลตัวเองก็ไม่เหมือนกัน (มีกลุ่มหนึ่งคือ ผู้ป่วยสูติกรรมในนิวยอร์ก 214 ราย)

ดังนั้นการจะบอกว่า ตัวเลขอุบัติการณ์ ตัวเลขความชุกของการติดเชื้อโควิดแบบไม่มีอาการเป็นเท่าไร จะบอกเป็นตัวเลขคงที่ค่าเดียวไม่ได้ ตัวเลขนี้จะผันแปรตามพื้นที่และเวลา ต้องติดตามว่าพื้นที่ตัวเองในขณะนั้นเป็นเท่าไร มันสำคัญตรงที่หากเราจะทดสอบด้วยการใช้ rapid test เพื่อตรวจหาผู้ป่วย เราจะต้องเข้าใจการแปลผล จะจิ้ม ๆ จมูก รอดูผล แล้วตัดสินจากผลนั้นตรง ๆ เลยไม่ได้ (ยังไม่นับเทคนิคการจิ้มจมูกและการเก็บส่งอีกนะ) ต้องมาคิดความน่าจะเป็นหลังตรวจ ที่เป็นผลลัพธ์สุดท้าย โดยใช้ความชุกของโรคเป็นสำคัญ

จากข้อสรุปของการศึกษานี้ได้ตัวเลขคร่าว ๆ ออกมา (ที่ผมเห็นว่าความแปรปรวนข้อมูลสูงมาก ๆ ๆ ๆ ) จากการเก็บข้อมูลผู้ที่เสี่ยงสัมผัสโรค ย้ำว่าไม่ใช่ประชาชนทั่วไป มีการติดเชื้อประมาณ 5-30% และหากติดเชื้อจะเป็นการติดเชื้อแบบไม่มีอาการอยู่ที่ 60-80% ในกลุ่มประเทศหรือกลุ่มคลัสเตอร์ต่าง ๆ จะแตกต่างกันไป เราอยู่ที่ไหน เราดูข้อมูลตรงนั้นเวลานั้นมาช่วยตัดสินใจและแปลผลครับ