การลดความดันโลหิต กับโอกาสจะเป็นโรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ มันเกี่ยวกันไหม ?? บันทึกการบ่นกับตัวเอง กับคำตอบในวารสาร JAMA
ทุกเช้าวันพุธ คุณเมล (ไม่อยากเรียกอีเมล ดูมันไม่สุภาพ) จะทำงานอย่างแข็งขัน แจ้งว่าวารสารจามาที่คุณพี่สมัครออกฉบับใหม่แล้วนะคะ หัวเรื่องมีดังนี้ ถ้าคุณพี่สนใจก็คลิกได้เลยค่ะ การคลิกจากคุณเมลจะดีหน่อย คือไม่ต้องไปใส่พาสเวิร์ดอีก คุณพี่ก็ไล่อ่านก่อน แหม..มีน่าสนใจเยอะเลย แต่มีอันหนึ่งที่สะดูด..ไม่ใช่แค่สะดุดนะ สะดูดเลย คือการศึกษาว่า เอ..การลดความดันมาก ๆ เนี่ยมันจะช่วยลดการเกิดโรคสมองเสื่อมหรือเปล่า เป็นการศึกษาชื่อว่า SPRINT MIND
พอเห็นคำว่า SPRINT เราก็จะคิดถึงการศึกษาใหญ่ยักษ์ที่ศึกษาว่าการลดความดันแบบจัดหนัก ทำให้ค่าความดันตัวบนลงมาถึง 120 เลยเนี่ยมันช่วยลดการตายหรือไม่ แล้วจะอันตรายหรือเปล่าลดมาก ๆ แบบนี้ บอกสั้น ๆ คือสรุปว่าคนที่เป็นโรคความดันและไม่มีโรคอื่น ไม่เสี่ยงมาก ไม่เป็นเบาหวานเนี่ย การลดความดันลงมามาก ๆ มันลดอัตราการเสียชีวิตโดยรวมนะ จนเจ้าการศึกษานี้เป็นการศึกษาหลักที่ไปผลักดันให้แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงเริ่มปรับตัวเลขความดันลดลง ไม่ใช่ 140 อย่างที่เคยใช้
เจ้าการศึกษานี้มันส่งผลดีมากจนคณะกรรมการการศึกษาต้องยุติการศึกษาก่อนกำหนดเวลา เพราะมันเห็นผลดีมากจนกลุ่มที่เป็นตัวเทียบคือความดันแค่ 140 จะดูเหมือนไม่ได้รับการควบคุมแบบเจ๋ง ๆ เหมือนตอนที่ก่อนยุติอีกแล้ว แค่ติดตามดูผลที่จะเกิดต่อไป SPRINT MIND นี่ก็เป็นหนึ่งในนั้นด้วย
แรกเริ่มเดิมทีเขาก็ตั้งใจดูเหมือนกันว่าการลดความดันมาก ๆ นอกจากผลทางอัตราตาย ทางหัวใจแล้วเนี่ย มันมีผลต่อสมองเสื่อมด้วยไหม มันอาจจะช่วยลดโอกาสสมองเสื่อมก็ได้นะ เพราะไปจัดการโรคเดิมได้ดี หรืออาจจะแย่ลงเพราะความดันลดลงลงมากเลือดไม่ค่อยไปสมอง แต่พอการศึกษามันต้องหยุดเพราะประเด็นเรื่องทางหัวใจ การประเมินทางสมองก็ต้องปรับตัวหน่อยนึง แม้การติดตามผลทางสมองจะยังเข้มงวดตามเดิม แต่การทดลองหลักคือการใช้ยาและการควบคุมความดันไม่ได้เคร่งครัดตามเดิมอีกแล้ว คือว่าตรงนี้อาจจะมีข้อที่ทำให้ ความมั่นอกมั่นใจในผลการศึกษามันลดลงได้นะครับ เพราะตอนแรกการศึกษาเป็น RCTs แต่จบท้ายกลายเป็น cohort เสียนี่ เอ้า ไม่เป็นไร ไม่ให้เสียของ ดูก็ดู เพราะนี่เป็นการศึกษาแบบทดลองไม่กี่อันที่ออกแบบมาดูการป้องกันการเกิดสมองเสื่มอัลไซเมอร์
เป้าหมายทางสมองในการศึกษานี้ เขาใช้การทำแบบทดสอบที่จะบอกว่าน่าจะเป็นอัลไซเมอร์ probable Alzheimer โดยมีผู้เชี่ยวชาญมาตรวจสอบแหละว่าจริงหรือไม่ เพราะการประเมินคะแนนแบบสอบถามนี่มันผิดพลาดได้ง่ายไง เขาเรียกการ adjudicate ผลที่เกิด
แล้วพบอะไรบ้าง ในช่วงที่การทดลองยังเข้ม ๆ นะเรียกว่าความดันสองกลุ่มต่างกันที่ 13 มิลลิเมตรปรอทเลย คือ...ไม่ง่ายนะครับที่จะดึงค่าจาก 140 มาถึง 120 เนี่ย ไม่เหมือนเอาลงจาก 170 มาเป็น 140 อันนี้ง่ายกว่า ในช่วงการทดลองเข้ม ๆ เราพบว่าโอกาสเกิดสมองเสื่อมในกลุ่มคุมความดันจัดหนักนั้นพบน้อยกว่ากลุ่มควบคุมปรกติ 129 คนต่อ 140 คน แต่ว่าไม่มีนัยสำคัญทางสถิตินะ
แล้วถ้ามามองดูโดยรวมล่ะคือติดตามต่อจากการศึกษายุติไปแล้วอีกประมาณ 4 ปี ช่วงสี่ปีนี้กลุ่มที่ควบคุมความดันแบบจัดหนักจัดเต็มก็ให้คุณหมอที่ดูแลจัดการไป ไม่ได้เป็นความเป๊ะแบบช่วงแรกแล้ว ความดันกลุ่มนี้ก็เพิ่มขึ้นนะ ผลต่างของกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุมแคบลงเหลือแค่ 6 มิลลิเมตรปรอท เอาผลตอนนี้ไปรวมกับผลตอนแรกที่คุมเข้ม เราก็พบว่า กลุ่มที่คุมความดันเข้มมีโอกาสเกิดสมองเสื่อมน้อยกว่ากลุ่มปกติเช่นกัน 149 คนเทียบกับ 176 แต่ก็ไม่มีนัยทางสถิติเช่นเดิม ลงไปดูรายละเอียดย่อย ๆ จะอายุมากน้อย จะหญิงหรือชาย จะมีโรคร่วมอยู่เดิมไหม ผลก็ไปทางเดียวกันทั้งสิ้น
แล้วจะแปลไงดี กับการศึกษาที่ทำต่อเพื่อ “ไม่ให้เสียของ” นี้ ก็คงแปลได้ว่าการลดความดันโลหิตและควบคุมได้ดีมันก็ช่วยลดโอกาสสมองเสื่อมระดับหนึ่ง ไม่ได้ชัดแจ่มแจ๋วแต่ก็ยังดีกว่าปล่อยสูงแน่ ๆ และไอ้การไปลดความดันลงมาก ๆ ที่กลัวว่าเลือดไปเลี้ยงสมองแล้วจะขาดเลือด เกิดสมองเสื่อมมากขึ้น มันก็ไม่ได้เป็นอย่างที่คิดนะ ออกจะมาทางตรงข้ามด้วยคือ ลดความดันลงมาอีกก็ยังช่วยรักษาภาวะโดยรวมของร่างกายได้ดี
แม้ว่าข้อจำกัดมันจะมีบ้างก็เพราะต้องใช้การคิดสองขยัก ตัวยาก็ต่างกัน ยิ่งช่วงที่ไม่ได้ควบคุมเป๊ะ ๆ หลังยุติการศึกษายิ่งมีตัวแปรปรวนมาก คงจะกระตุ้นนักวิจัยให้ทำต่อไปเพราะเราเริ่มเห็นแล้วไงเรียกว่ามีแสงสว่างปลายหีบเลือกตั้งแล้วล่ะว่า การลดความดันเนี่ยอาจลดการเกิดสมองเสื่อมได้นะ โดยที่ไม่ได้เกิดโทษน่ากลัวอย่างที่เคยเข้าใจกัน
อ้าว...เผลอแปล๊บ ๆ อ่านไปจนหมดเลย จริงการศึกษานี้คงจะมีข้อวิพากษ์วิจารณ์กันอีกมาก เรานั่งบนภูรอดูผู้เชี่ยวชาญเขาถียงกันต่อไปดีกว่า เด็กน้อยอย่างเราอ่านแค่เนี้ยแหละ ประดับความรู้ ว่าแล้วก็กดออดเรียกสาวใช้สุดเซ็กซี่มาเสิร์ฟกาแฟ น้ำส้ม ไข่ลวกอีกห้าฟอง หา...ห้าฟองมันมากไป โอเคโอเค งั้นเรียกสาวเซ็กซี่สองคนมาช่วยกันถือไข่ก็ได้ แค่นี้ล่ะนะ บาย
อ่านฉบับเต็มที่นี่ ไม่รู้ว่าฟรีไหม เพราะผมเสียตังค์ !! ล้อเล่นจ้ะ ฟรีนะ แค่ต้องลงทะเบียน
The SPRINT MIND Investigators for the SPRINT Research Group. Effect of Intensive vs Standard Blood Pressure Control on Probable Dementia: A Randomized Clinical Trial. JAMA. Published online January 28, 2019. doi:10.1001/jama.2018.21442
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น