ปริศนาแห่งเบโธเฟน ตอนที่ห้า : ก้าวสู่ยุคปัจจุบัน
เรามีคำย่อ mnemonics ที่ช่วยเราจดจำ ภาวะที่เสี่ยงต่อการเกิด RPN ถ้าพบอาการต่าง ๆ ในย่อหน้าที่แล้ว ร่วมกับความเสี่ยงคงจะต้องนึกถึงและสืบค้นหาภาวะ RPN กันมากขึ้น ข้อมูลในประวัติศาสตร์ที่ผมนำเสนอมา เรารู้จัก การอุดตันทางเดินปัสสาวะ โรคเบาหวาน การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ และยาแก้ปวด ถ้าอยากจะจดจำได้ดี ก็ต้องท่อง POSTCARDS
P ... pyelonephritis ติดเชื้อและอักเสบที่ท่อไตกรวยไต
O ... obstructive uropathy การอุดตันของระบบทางเดินปัสสาวะ
S ... sickle cell disease โรคโลหิตจางที่เซลล์เม็ดเลือดแดงเป็นรูปเคียว แตกออกง่าย
T ... tuberculosis วัณโรค โดยเฉพาะวัณโรคระบบทางเดินปัสสาวะ
C ... chronic liver disease โรคตับเรื้อรังใด ๆ
A ... Analgesics/Alcohol อันนี้น่าจะเป็นปัจจัยที่พบมากสุด ยาแก้ปวดลดอักเสบ NSAIDs และดื่มเหล้า อันนี้ตรงกับเรื่อวราวของเบโธเฟน
R ... renal transplant rejection จากการปลูกถ่ายไตแล้วเกิดปฏิกิริยา
D ... diabetes mellitus โรคเบาหวาน อันนี้ก็พบบ่อย
S ... systemic vasculitis โรคหลอดเลือดอักเสบ พบไม่มาก แต่มักจะโดนหลอดเลือดที่ไตเสมอ ๆ
หากพบอาการปวดท้องปวดเอว ปัสสาวะผิดปกติ การทำงานของไตแย่ลง ในคนไข้ที่มีความเสี่ยง POSTCARDS คงต้องนึกถึงภาวะ renal papillary necrosis แต่จะพิสูจน์โรคนั้นยากพอควร เพราะไตที่เสื่อมถอยในขณะเกิดโรคจะเป็นอุปสรรคในการตรวจเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือการตรวจใด ๆ ที่ต้องมีการฉีด 'สารทึบรังสี' ที่อาจเกิดผลแทรกซ้อนต่อไตมากขึ้นได้ ถามว่าในเมื่อมันตรวจยาก พิสูจน์ยาก แล้วจะมีประโยชน์อันใด และทำไมต้องค้นหา
เพราะภาวะ RPN ทำให้การทำงานของไตแย่ลงเรื่อย ๆ และอาจเป็นเหตุของการเสียชีวิต ไม่ว่าจะเป็นจากไตเสื่อมเฉียบพลันเอง หรือพัฒนาไปเป็นไตเสื่อมเรื้อรังในอนาคต หรือไตที่ทำงานแย่ลงเป็นเหตุร่วมของอวัยวะล้มเหลวอื่น ๆ หากเราตรวจจับภาวะนี้ได้ หรือคิดถึงว่าอาจจะมีภาวะนี้ การแก้ไขและลดปัจจัยเสี่ยง จะช่วยลดผลแทรกซ้อนของไตและอัตราการเสียชีวิต การรักษาสำคัญคือ การตรวจพบปัจจัยเสี่ยง รักษาปัจจัยเสี่ยงและประคับประคองการทำงานของไตให้ดี
การแก้ไขปัจจัยเสี่ยงเท่าที่ทำได้ ก็พอช่วยลดความรุนแรงและอาการ เช่นการหลีกเลี่ยงยา NSAIDs, การรักษาโรคติดเชื้อ การแก้ไขจุดอุดตันของระบบทางเดินปัสสาวะ
เรามีรายงานเรื่องการรักษา acute renal papillary necrosis มาเล่าให้ฟังกัน เปลี่ยนอารมณ์จากประวัติศาสตร์สงครามในอดีต มาสู่โลกไฮเทคในปัจจุบันบ้าง กับรายงาน renal papillary necrosis ที่สงสัยเกี่ยวพันกับโควิด-19 โดยทีมแพทย์จากกรุงโดฮา ประเทศกาตาร์
เรื่องราวจะเป็นอย่างไร จะเหมือนเบโธเฟนไหม โปรดติดตามตอนต่อไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น