น้ำในเยื่อหุ้มปอด ไม่ใช่ น้ำท่วมปอด

น้ำในเยื่อหุ้มปอด ไม่ใช่ น้ำท่วมปอด

หลายครั้งที่เรายังสับสน น้ำท่วมปอดกับมีน้ำในเยื่อหุ้มปอด วันนี้นำฟิล์มน้ำในเยื่อหุ้มปอดมาให้ดู ในทรวงอกของเราเป็นที่อยู่ของปอด หัวใจ หลอดเลือด อวัยวะพวกนี้มีเยื่อหุ้มและขนาดของมันก็ขยายเต็มช่องว่างทรวงอกที่มีเยื่อหุ้มเช่นกัน (จริง ๆ ก็เยื่อเดียวกันแค่พับทบไปมา) ...ขยายเต็มช่องว่าง..

ช่องว่างนั้นคือช่องว่างทรวงอก (thoracic cavity) ปกติมันจะเหลือระยะห่างนี้ดเดียว มีแค่ของเหลวหล่อลื่นบาง ๆ ฉาบไว้ แต่หากช่องว่างนี้มันขยายขนาดขึ้นเพราะมี "อะไร" ไปบรรจุอยู่ มันจะไปกดเบียดหัวใจและปอด เพราะมีปริมาตรทรวงอกจำกัดนั่นเอง

มีน้ำ..pleural effusion
มีหนอง..empyema thoracis
มีเลือด..hemothorax
มีลม..pneumothorax
มีไขมัน..chylothorax

ตามที่เห็นในรูป เมื่อเอ็กซเรย์ในท่านั่งจะเห็นน้ำในช่องว่างทรวงอกขวาเป็นแนวระดับน้ำ และเมื่อตะแคงตัวไปด้านขวา (right lateral decubitus) น้ำที่อยู่ในช่องว่างทรวงอกก็ไหลเห็นเป็นระดับน้ำตะแคงเช่นกัน
ผู้ป่วยรายนี้ผมเจาะน้ำไปตรวจพบว่าเป็นวัณโรคที่เยื่อหุ้มปอด มันระคายเคืองและอักเสบจนมีน้ำในช่องระหว่างเยื่อหุ้มปอดนั่นเอง

ส่วนน้ำท่วมปอด จะหมายถึงหัวใจห้องซ้ายมันไม่สามารถบีบตัวส่งเลือดออกไปได้ทัน เลือดก็เลยท้นกลับมาที่ปอด ปอดจะฉ่ำเลือดจนกระทั่งพื้นที่แลกแก๊สลดลง ถ้าเปรียบเทียบช่องว่างทรวงอกคือขวดใบหนึ่ง ปอดคือฟองน้ำในขวด น้ำในเยื่อหุ้มปอดคือใส่ถุงพลาสติกใส่น้ำยัดลงขวดไปเบียดฟองน้ำ แต่น้ำท่วมปอดคือเทน้ำลงไปในขวดให้ฟองน้ำฉ่ำเลย

อ่านแล้วอย่าสับสนกับ "ฟองน้ำ" ที่ชอบใช้ดันอกนะครับ