ลิ่มเลือดดำอุดตันที่ปอด
1.โรคนี้มีอัตราการเสียชีวิตสูงมาก หากโรครุนแรงและไม่ได้รับการรักษา เมื่อใดที่คุณหมอสงสัยด้วยข้อมูลแวดล้อมอันบ่งบอกว่า 'น่าจะใช่' และขอยืนยันโดยการทำเอ็กซเรย์หลอดเลือดทรวงอก แนะนำให้ทำครับ ประโยชน์มากกว่าโทษ
2.หากการวินิจฉัยออกมาว่าเป็นโรคนี้ คุณหมอจะจัดแบ่งผู้ป่วยออกเป็นสองกลุ่ม ตามลำดับความสำคัญคือ ระบบไหลเวียนเลือดไม่คงที่ กับ ระบบไหลเวียนเลือดคงที่ ถ้าไม่คงที่เราเรียก massive pulmonary embolism คือ ความดันโลหิตตก ชีพจรเร็วปรี๊ด หายใจลำบาก ออกซิเจนตกมาก อันนี้ต้องรีบวินิจฉัย ต้องรีบรักษา
3.ถ้าคุณตกอยู่ในกลุ่ม Massive PE คุณหมอจะพยุงระบบไหลเวียนโลหิตและหายใจเป็นอย่างแรก ไม่ว่าจะให้สารน้ำ ใส่เครื่องช่วยหายใจ ใช้ยาเพิ่มความดัน บางรายต้องเข้าเครื่อง ECMO คือเครื่องพยุงแรงดันเลือดและใส่ออกซิเจนเข้าไปในเลือด
4.คุณหมอจะบอกว่า เขาจะให้ยา 'สลาย' ลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ (thrombolytic) แน่นอน ยามีข้อดีข้อเสีย ให้คุยตกลงกับคุณหมอ ยาที่ใช้ก็เป็นยาตัวเดียวกับที่ใช้รักษาอัมพาตหรือหลอดเลือดหัวใจตีบเฉียบพลันคือ
4.1 alteplase 10 mg iv bolus then 90 mg iv drip in 2 hours
4.2 streptokinase 250,000 iu in 30 min then 100,000 iu/hr in 12-24 hours
5.ให้ยาสลายลิ่มเลือด มันมีประโยชน์ในแง่คืนสภาพปอดได้เร็ว ลดอันตรายที่จะเกิดภายหน้า แต่เรื่องลดอัตราตายยังไม่ชัด จะลดอัตราตายได้ต้องใช้ปัจจัยอื่นด้วยคือ การกู้ชีพ การกู้ระบบไหลเวียนและระบบหายใจที่ดี
6.การกู้ระบบไหลเวียนเลือด ไม่ต้องมีคนค้ำประกัน หรือจดจำนองใด ๆ
7.ในกรณีที่ให้ยาสลายทางหลอดเลือดดำไม่ได้ อันนี้จะต้องใช้หัตถการซับซ้อนสูง ได้แก่ ใส่สายสวนเข้าไปในหลอดเลือดแดงที่ปอดแล้วให้ยาสลายใกล้ ๆ หลอดเลือดหรือจะดูดลิ่มเลือด ทะลวงลิ่มเลือดก็ได้ หรือจะไปผ่าตัด เอาลิ่มเลือดที่อุดออกมา … แต่ การให้ยาทางหลอดเลือดดำถือว่าเป็นการรักษาอันแรกที่จะพิจารณา (ประโยชน์สูง เร็ว ใช้ได้ทุกที่ มีการศึกษารองรับ)
8.แต่ถ้าคุณไม่ใช่ massive PE คือ ระบบไหลเวียนปกติ หากหัวใจห้องขวาเริ่มทำงานบกพร่องก็เสี่ยงปานกลาง แต่ถ้าหัวใจยังทำงานดีก็เสี่ยงต่ำ กลุ่มนี้ใช้ยา 'ต้านการแข็งตัวของเลือด' ไม่ให้ลิ่มเลือดเกิดมากขึ้น รอวันที่เลือดจะสลายไปเรื่อย ๆ และยาที่แนะนำในทุกสมาคมที่เกี่ยวข้องกับ PE คือ ยากินป้องกันเลือดแข็งที่ไม่ใช่ warfarin
9.rivaroxaban, apixaban, edoxaban, dabigatran ใช้ได้ทุกตัว ขนาดยาและข้อควรระวัง คุณหมอไปเปิดอ่านเองได้ ที่สำคัญคือ ไตเสื่อมมากก็อย่าให้ อย่าให้ต่ำกว่าขนาดที่กำหนด ยกเว้นบางรายตามเอกสารกำกับยา และยา edoxaban กับ dabigatran ต้องใช้ ยาฉีดนำไปก่อน 5-7 วัน
10.อ้อ สลายลิ่มเลือดแล้วก็ต้องกินยาต้านการแข็งตัวเลือดต่อไปเช่นกัน
11.ระยะเวลาพื้นฐานคือ 3-6 เดือน จะใช้ยานานกว่านี้เมื่อมีความจำเป็นเฉพาะราย คุณหมอจะแจ้งให้ทราบ และปรับขนาดยา อย่าลืม กินยานานเท่าไร โอกาสเลือดออกผิดปกติก็ยิ่งยาวนานออกไป ต้องชั่งน้ำหนักให้ดี
12.แค่นี้แหละ ง่าย ๆ สั้น ๆ จาก ESC 2019, ERS 2019, ASH 2020
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น