ผื่นจากยา amoxicillin ที่ไม่ใช่การแพ้ยา
อีกหนึ่งเหตุผลที่ยังไม่ควรให้ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียแบบแจกถ้วนหน้าเวลามีไข้ไอเจ็บคอ นอกจากว่าส่วนมากเกิดจากเชื้อไวรัสแล้ว คือ ผลที่เกิดจากยา
เด็กอายุ 7 ปีคนนี้มีอาการไข้เจ็บคอ และได้รับยา amoxicillin เพื่อรักษา แต่แล้วก็มีผื่นขึ้นทั้งตัวแบบนี้ เป็นผื่นปื้นแดงเล็ก ๆ ไม่มีตุ่มน้ำ ไม่มีรอยโรคแบบเป็นวงเป็นเป้า (target lesion) กระจายทั่วตัว
เห็นแบบนี้แว่บแรกก็คงต้องคิดถึงการแพ้ยาแน่นอน แต่จริง ๆ แล้วไม่ใช่
การติดเชื้อไวรัสหลายชนิด สามารถมีผื่นหลังจากการติดเชื้อได้ ที่เราชอบเรียกว่า “ส่าไข้” ซึ่งไม่เป็นอันตรายและหายเอง และมีการติดเชื้อไวรัสอีกหลายชนิดที่มีอาการผื่น เช่น หัด หัดเยอรมัน ที่หายเองได้เช่นกัน โรคไข้ออกผื่นที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียนับว่าน้อยมาก ดังนั้น เมื่อมีไข้ไอเจ็บคอ จึงควรใช้หลักการ
“คิดว่าไม่ใช่เชื้อแบคทีเรียเอาไว้ก่อน จนกว่าจะพิสูจน์ (หรือมีข้อมูลสนับสนุนชัดว่าใช่) จึงให้ยาปฏิชีวนะ”
เพราะอาจแยกยากจากการแพ้ยา และนอกจากนี้การติดเชื้อไวรัส Ebstein-Barr Virus (EBV) ก็อาจเกิดปรากฏการณ์ ผื่น amoxicillin ที่มาชวนปวดหัวว่าแพ้ยาหรือไม่อีกด้วย
เชื้อ EBV เมื่อก่อโรคไข้ไอจะเรียกว่าโรค infectious mononucleosis อาการที่พบบ่อยคือ ไข้สูงแบบคล้ายไข้เลือดออกเลย ปวดเมื่อยตามตัว ปวดข้อ มีอาการไอเจ็บคอได้เล็กน้อย แยกยากจากไข้เลือดออก ไข้หวัดใหญ่ ไข้หวัด (ก็ยังไม่ให้ยาปฏิชีวนะอยู่ดี)
จะพบภายในลำคอบวมแดง มีปื้นแผ่นคล้ายหนองที่ทอนซิลและคอได้ มีต่อมน้ำเหลืองที่คอโตได้ อันนี้จะคล้ายกับการติดเชื้อแบคทีเรีย แต่ก็จะมีส่วนต่างคือ *จะมีตับม้ามโตร่วมด้วย* อันเป็นลักษณะของการติดเชื้อทั่วตัวของไวรัส
และหากให้ยา amoxicillin ก็จะเกิดผื่นดังภาพ เป็นเองหายเอง กลไกการเกิดไม่ชัดเจน จริง ๆ ก็ยาฆ่าเชื้อ beta lactam สามารถเกิดได้ทุกตัว แต่เราพบมากจาก amoxicillin จึงเรียก amoxicillin rash ที่ต้องแยกจากการแพ้ยาล่ะคราวนี้
แถมปรากฏการณ์นี้จะเพิ่มโอกาสการแพ้ยาของจริงให้มีโอกาสเกิดมากขึ้นอีกด้วย
ครั้นจะส่งเลือดไปตรวจหลักฐานการติดเชื้อ EBV ก็ไม่เฉพาะเจาะจงมากพอสำหรับการตรวจครั้งเดียว ต้องตรวจสองครั้ง หรือจะตรวจหาเชื้อก็ใช้เวลานาน กว่าผลการตรวจจะมาส่วนใหญ่ อาการหายไปหมดแล้ว การตรวจร่างกายทางคลินิกจึงสำคัญมาก เพื่อใช้แยกโรค
หรือต้องมีการติดตามการดำเนินโรคเพื่อแยกโรคและประเมินผลการรักษา จะสามารถให้การรักษาได้ดีกว่า เจอหน้าแล้วแจกยาฆ่าเชื้อครับ
https://www.facebook.com/…/a.121524228461/10158845891558462/
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น