อายุรศาสตร์แหนมเนือง เมื่อพบกล้วยดิบบนจานเครื่องแหนม
มีหลายคนบอกว่าท้องผูกให้กินกล้วย อีกหลายคนบอกว่าลดอาการท้องเสีย ตกลงเป็นอย่างไร
กล้วยเป็นผลไม้ยอดนิยม ปลูกง่าย คุณค่าทางอาหารสูงและราคาไม่แพง เป็นที่มาของสำนวนมากมาย เช่น ปอกกล้วยเข้าปาก (กรุณาอย่าจินตนาการมากไป)
กล้วย เป็นแหล่งอาหารเส้นใยที่สำคัญ เพราะกล้วยขนาดกลาง ๆ ยาวประมาณ 7 นิ้ว จะมีเส้นใยราว 4 กรัม แต่ถ้ากล้วยที่ยาวและใหญ่เช่น 9 นิ้วอาจมีเส้นใยสูงถึง 7 กรัม เราต้องการเส้นใยอาหารประมาณ 25-30 กรัมต่อวัน คุณกินกล้วยใหญ่ ๆ ลูกหนึ่งก็ได้ไปหนึ่งในสามแล้ว
เส้นใยอาหารเราแบ่งเป็นสองชนิดคือเส้นใยที่ไม่ละลายน้ำ ทำหน้าที่เป็นโครงสร้างให้อุจจาระเป็นก้อน มีเนื้อมีมวล ลำไส้บีบได้ง่าย และเป็นอาหารของแบคทีเรียในลำไส้ ส่วนเส้นใยที่ละลายน้ำจะช่วยปรับสมดุลในการดูดซึมน้ำตาลและไขมัน กล้วยมีเส้นใยทั้งสองชนิดมีเส้นใยไม่ละลายน้ำมากกว่าในสัดส่วนสองในสาม ดูน่าจะเป็นผลดีช่วยลดอาการท้องผูกมากกว่า แต่มันก็ไม่จริงอย่างนั้นทั้งหมด
อย่าลืมว่าในอาหารหนึ่งอย่างก็มีสารอาหารมากกว่าหนึ่งชนิด ที่อาจส่งผลขัดกันได้เช่นกล้วย ในกล้วยไม่สุก (แต่มีมันก็ไม่ดิบนะ) จะมีสัดส่วนของแป้งสูงมาก แป้งนี้จะแปรเปลี่ยนเป็นน้ำตาลและเส้นใยละลายน้ำเมื่อกล้วยสุก เจ้าแป้งปริมาณมากนี้เองที่ทำให้ท้องผูก
แป้งปริมาณมากร่วมกับ "เพคติน" ที่มีมากในกล้วยดิบ จะสามารถอุ้มน้ำและก่อร่างสร้างอุนจิให้ก้อนใหญ่ขึ้น แต่ว่าจะแข็งไม่นุ่ม (หากปริมาณน้ำไม่พอ) เคลื่อนที่ยาก นั่นคือถ่ายยาก ลำไส้ต้องบีบตัวมาก ช่วยชะลออาการท้องเสียไปจนถึงอาจทำให้ท้องผูกอ่อน ๆ ด้วย
สมุนไพรกล้วยดิบจึงใช้ในการรักษาอาการถ่ายเหลวนั่นเอง แต่ถ้าเราดื่มน้ำมาก ๆ ก็อาจจะทำให้ถ่ายเป็นก้อนและอ่อนนุ่มก็ได้นะครับ (อันนี้คิดเองเพราะผมค้นไม่เจอสูตรกินกล้วยดิบแล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ)
ในทางตรงข้าม กล้วยก็มีสารที่เป็น พรีไบโอติก คือ สารอาหารให้แบคทีเรียในลำไส้มาก ทำให้ถ่ายอุจจาระได้ดี รวมถึงเมื่อกล้วยเริ่มสุก แป้งในผลกล้วยจะลดลงแปรสภาพเป็นน้ำตาล สมบัติการทำให้ท้องผูกอ่อน ๆ จะลดลง ช่วยเป็นยาที่ทำให้อุจจาระคุณภาพดี (ไม่อยากใช้คำว่ายาระบาย เพราะยาระบายมันใช้เพื่อรักษาอาการท้องผูก) และในกล้วยมีกรดอะมิโนทริปโตแฟน ที่เชื่อกันว่าทำให้นอนหลับสบาย หลักฐานมันไม่ชัดเจนขนาดเป็นเหตุเป็นผลกัน แค่น่าจะทำให้หลับสบายตามกลไกทางชีวเคมี ตื่นเช้ามาก็ถ่ายคล่อง เริ่มต้นเช้าวันใหม่อย่างโล่งท้อง
สรุปว่ากล้วยนั้น มีทั้งข้อดีในการลดท้องเสียและข้อดีในการลดท้องผูก สรุปว่าช่วยปรับสภาพในลำไส้ให้ขับถ่ายเป็นปรกติ สุขอนามัยการขับถ่ายและลำไส้ดีขึ้นมากกว่าจะใช้เพื่อแก้ไขอาการอันใดอันหนึ่ง
แต่ว่าแต่ละคนจะตอบสนองกล้วยไม่เหมือนกัน บางคนไวต่อกล้วย แค่กินกล้วยดิบแข็ง ๆ ไม่เท่าไรก็รักษาอาการท้องเสียได้ หรือบางคนกินกล้วยดิบเป็นหวีก็ไม่หาย ในทางตรงข้ามก็เช่นกันบางคนอัดกล้วยสุกอ่อนปวกเปียกเป็นหวีก็ไม่ได้ถ่ายคล่องขึ้น แถมได้น้ำตาลปริมาณมากเข้าไปอ้วนอีก และอย่าลืมว่ากล้วยสุกเป็นหนึ่งในผลไม้ที่มีแร่ธาตุโปตัสเซียมสูง หากผู้ป่วยไตเสื่อมกินมาก ๆ อาจมีปัญหาเกลือแร่โปตัสเซียมในเลือดสูงได้ ต้องระมัดระวังในผู้ป่วยไตเสื่อมด้วยนะครับ
นั่งกินแหนมเนืองก็คิดเวิ่นเว้อได้เรื่อยเปื่อย...แถมคิดกลอนได้อีกต่างหาก
เลือกกล้วยดี อุนจีไร้ทุกข์
เลือกกล้วยสุก ลื่นปรื้ดแจ่มใส
เลือกกล้วยดิบ ท้องเสียหายไป
เลือกกล้วยใหญ่ ๆ อิ่มไวนอนฝันดี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น