เป้าหมายของยารักษาเบาหวาน (ขอไม่เรียกยาลดน้ำตาล เพราะมันมีประโยชน์กว่านั้น)คือ ลดระดับน้ำตาล และลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด โดยที่มีผลข้างเคียงน้อยที่สุด
ยาตัวใดมีหลักฐานที่แน่นหนาชัดเจนว่าทำสิ่งเหล่านี้ได้ จะได้รับการพิจารณาก่อน ตามคำแนะนำ ADA 2021
1. ใช้ metformin เสมอเมื่อวินิจฉัยเบาหวานและไม่มีข้อห้าม ยานี้ประสิทธิภาพการลดน้ำตาลสูง ป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้ดี ข้อระวังสำคัญคือ ห้ามใช้ถ้าค่าการกรองของไต น้อยกว่า 30 และระวังผลข้างเคียงคลื่นไส้อาเจียน
-สามารถใช้เดี่ยว หลังจากนั้นค่อยเพิ่มยาอื่น หรือใช้พร้อมยาอื่นแต่แรก ถ้าน้ำตาลสูงมาก
2. ถ้าควบคุม HbA1c ไม่ได้ตามเป้าหมาย หรือ โรครุนแรงแต่ต้น เช่น A1c เกิน 9% มีโรคร่วมแล้ว หรือ มีความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดสูง ให้เริ่มยาตัวที่สองโดยเร็ว
3. ยาตัวที่สอง จะคิดจาก ผู้ป่วยมีโรคหัวใจและหลอดเลือดหรือไม่ ถ้ามีแล้วหรือเสี่ยงสูงมาก แนะนำยาตัวที่สองคือ ยากิน SGLT2i (-gliflozin)หรือยาฉีด GLP1A (-glutide, -natide)เว้นยากิน GLP1A คือ semaglutide
3.1 เพราะยาสองตัวนี้ มีผลการศึกษาที่ชัดเจนว่า ลดโรคหัวใจและหลอดเลือด ลดอัตราตาย
3.2 GLP1A ลดน้ำตาลได้ดีกว่า แต่ต้องฉีด และต้องระวังอาการคลื่นไส้อาเจียน
3.3 SGLT2i มีการศึกษาลดโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคไต ต้องระวังการเกิดเลือดเป็นกรดและติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
3.4 ยาสองตัวนี้ราคาสูงจริง แต่เมื่อเทียบกับประโยชน์ที่ได้ ลดค่าเจ็บป่วยจากเบาหวานแทรกซ้อน ถือว่าคุ้ม
4. ถ้าควบคุมน้ำตาลไม่ได้ก็เพิ่มยาเป็นยาในข้อ 3 คู่กันเลย
5. แต่ถ้าไม่มีโรคหัวใจและหลอดเลือด จะเพิ่มยาตัวที่สองตัวใดก็ได้ **ให้ตกลงกับผู้ป่วยร่วมกันเรื่อง** ประสิทธิภาพยา มีผลข้างเคียงไหม จะป้องกันอย่างไร ถ้าตัวนี้ไม่เหมาะ มีตัวไหนอีก กินสะดวกไหม จะลืมไหม ราคาที่ต้องจ่ายรับได้ไหม
6. ถ้ายังคุมไม่ได้อีก ให้เพิ่มยาตัวที่สามและสี่ โดยถ้าเป็นผู้ป่วยข้อสาม ให้ใช้ยาข้อสามทั้งสองตัวก่อนจะเลือกยาตัวที่สี่ แต่ถ้าเป็นผู้ป่วยข้อ 5 ก็เลือกเหมือนข้อห้า
7. ใช้อินซูลินได้ตั้งแต่ยาตัวที่สอง ให้คู่ metformin ก็ได้ โดยเลือกอินซูลินที่ใช้สะดวก ออกฤทธิ์ยาวนานจะได้ไม่ต้องฉีดบ่อยและไม่ลืม ประสิทธิภาพการลดน้ำตาลสูงมาก แต่เมื่อใดใช้อินซูลินจะมีโอกาสน้ำตาลต่ำเสมอ ต้องตรวจน้ำตาลปลายนิ้ว
8. ยาในข้อห้า คือ
8.1 sulfonylurea (gliplizide, gliclazide, glimepiride)ยากลุ่มนี้มีโอกาสน้ำตาลต่ำได้
8.2 pioglitazone ยานี้ลดน้ำตาลได้ดี ระวังเรื่องบวมและกระดูกบาง หัก
8.3 ยา DPP4i (gliptin) ลดน้ำตาลได้ปานกลาง มีรายงานตับอ่อนอักเสบบ้าง
9. ยาเม็ดรวม ใช้ง่ายดี ราคาถูกกว่าเม็ดแยก แต่ปรับแต่งยาได้ยากกว่า ยาเม็ดแยกนั้นปัญหาสำคัญคือลืม เพราะกินหลายเม็ดหลายมื้อ แย่สุดคือ ลืมว่ากินยาไปแล้ว
10. การปรับชีวิตและรักษาแบบไม่ใช้ยาสำคัญพอกัน อย่าคิดว่ากินยาฉีดยาแล้วเบาหวานจะจบ เราต้องรักษารวมทุกมิติจึงพิชิตเบาหวานได้
ง่าย ๆ เรื่องยาเบาหวานจาก ADA 2021
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น