แนวทางการตรวจวินิจฉัยและรักษามะเร็งเต้านม ของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ปี 2560

สิ่งที่พวกเราควรรู้ จากแนวทางการตรวจวินิจฉัยและรักษามะเร็งเต้านม ของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ปี 2560

ถือว่าแนวทางนี้มีคำแนะนำครบถ้วน ทั้งการตรวจ การรักษา วิธีการส่งตรวจชิ้นเนื้อ การแปลผลทางรังสี การแปลผลเซลล์ สูตรยา วิธีการเลือกยาให้ยา ถือว่าเป็นคู่มือที่ดีมากในการปฎิบัติงานและการเรียนครับ
http://www.nci.go.th/…/CPG_%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B…

ข้อหนึ่ง ข้อนี้สำคัญที่สุด คือ ต้องเข้าใจใหม่ทั้งหมด ว่ามะเร็งเต้านมนั้นสามารถตรวจได้ในระยะต้น การผ่าตัดและการให้ยาสามารถรักษาได้ดีและผลข้างเคียงต่ำมาก ดังนั้นหากสงสัยหรือตรวจพบมะเร็งเต้านม ขอให้เข้ารับการรักษาอย่างถูกต้องเป็นระบบ โอกาสหายขาดหรือโอกาสดีขึ้นสูงมาก ๆ

ข้อสอง หากมันสามารถตรวจพบและรักษาได้ดีตั้งแต่ต้น การคัดกรองจึงสำคัญมาก ในต่างประเทศที่มีทรัพยากรมากใช้การแมมโมแกรมเป็นหลัก แต่ประเทศเรายังขาดทรัพยากรมาก การตรวจเต้านมด้วยตัวเองเป็นประจำทุกเดือนจึงยังมีความสำคัญ อายุ 40-69 ปีให้ทำแมมโมแกรมทุกหนึ่งถึงสองปี ในการทำแมมโมแกรมนี้อาจจะต้องทำอัลตร้าซาวนด์เต้านมด้วยกัน และหากมีประวัติมะเร็งเต้านมในครอบครัวเครือญาติ ให้ตรวจเร็วขึ้น เร็วกว่า 40 ปี

ข้อสาม สำหรับใครที่เจอก้อน ไม่ว่าจะคลำพบเอง หรือตรวจแมมโมแกรมพบ หรือมีอาการจากก้อนเช่น เจ็บ บวม ให้ไปตรวจโดยเร็ว แน่นอนว่าจะได้รับการตรวจชิ้นเนื้อ ไม่ว่าจะเป็นการเจาะตรวจหรือตัดไปตรวจก็ตามที เป็นขั้นตอนสำคัญในการวินิจฉัยก้อนว่าใช่มะเร็งหรือไม่ ในกรณีไม่ใช่มะเร็งเช่น เป็นซีสต์ เป็นพังผืด จะได้รักษาและติดตามอย่างถูกต้องด้วยเลย การตรวจชิ้นเนื้อยังเป็นมาตรฐานการวินิจฉัยมะเร็งเต้านม เพราะต้องนำไปย้อมตัวรับฮอร์โมนและการกลายพันธุ์หลายชนิด เพื่อพิจารณาการให้ยา การมีน้ำนมไหลออกมาโดยไม่ได้ตั้งครรภ์ มีหลายสาเหตุ แต่จะต้องคิดถึงโรคมะเร็งเต้านมเอาไว้ด้วยเสมอ

ข้อสี่ ในกรณีตัดแล้วเป็นมะเร็ง ปัจจุบันถือว่าการผ่าตัดเต้านมเป็นการรักษาที่สำคัญ ทั้งการตัดหมดและการตัดออกบางส่วน เทคโนโลยีปัจจุบันสามารถติดตามตรวจต่อมน้ำเหลืองขณะผ่าตัดได้ หรือจะตัดเลาะหมดก็ได้ ในกรณีที่ตัดไม่หมดและต้องการเก็บรักษาเต้านมบางส่วนไว้จะต้องมีการรักษาต่อเนื่องอีกมาก เพื่อเพิ่มความมั่นใจว่ามะเร็งจะไม่กลับมา

ข้อห้า มีการฉายแสงอีกไหม ยังมีอยู่นะครับ เช่นก้อนใหญ่มาก หรือตัดก้อนออกแต่ยังไม่เอาเต้านมทั้งหมดออกหรือมีต่อมน้ำเหลืองที่มีมะเร็งมากกว่า 4 ต่อม โดยจะฉายแสงหลังจากผ่าตัดแล้วประมาณสองเดือน เป็นการฉายแสงจากภายนอกเข้ามา โอกาสเกิดผลข้างเคียงมีพอสมควรโดยเฉพาะ ปอดอักเสบ

ข้อหก แล้วต้องให้ยาอีกไหม ผมไม่ใช้คำว่ายาเคมีบำบัด เพราะปัจจุบันเราให้ยาเคมีบำบัดกันน้อยลงมากในโรคมะเร็งเต้านมนี้ ความรู้เรื่องเซลล์วิทยาของมะเร็งเต้านม ทำให้เราพบยาที่สามารถไปยับยั้งเซลล์มะเร็งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่กระจัดกระจายในก้อนเต้านมได้ โดยที่ผลข้างเคียงต่ำมาก เช่น ยาต้านฮอร์โมน ยามุ่งเป้า และอาจใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการรักษาได้อีก มะเร็งเต้านมระยะลุกลามก็สามารถให้ยาลดขนาดก้อนก่อนผ่าตัดได้ หรือระยะแรกเริ่มมีการให้ยาและติดตามโดยไม่ต้องผ่าตัดก็มี

ข้อเจ็ด เราจะเลือกยาต้านฮอร์โมนตามชนิดตัวรับฮอร์โมนที่ปรากฏในก้อน ยาหลักที่ใช้คือ tamoxifen, letrozole ใช้ยาประมาณห้าปี อาจต้องให้ต่อเนื่องในกรณีเสี่ยงสูง ส่วนยาต้านตัวรับ HER2 จะให้ร่วมกับยาเคมีบำบัดเป็นหลัก ยาหลักที่ใช้ตอนนี้คือ trastuzumab ในอนาคตจะมียามุ่งเป้าอีกหลายตัวออกมาใช้อีก แต่ว่าตอนนี้ด้วยการรักษาที่มีอยู่และยาที่มีอยู่ก็สามารถรักษาโรคนี้ได้ดีมากแล้ว

ข้อแปด ยาเคมีบำบัดจะให้เป็นตัวเลือกสุดท้าย โดยคุณหมอจะเลือกสูตรยาให้เหมาะสมกับระยะของโรค สภาพร่างกายของคนไข้ ส่วนมากจะให้ประมาณ 6 ครั้ง สูตรยาเคมีจะไม่ขอกล่าวถึงในที่นี้ สิ่งที่ต้องระมัดระวังคือ ผลข้างเคียงต่อไต ที่ต้องตรวจการทำงานของไตและปรับยาบ่อย ๆ อีกอย่างคือ การทำงานของหัวใจที่จะต้องตรวจยืนยันก่อนให้ยา ทั้ง trastuzumab และ ยาเคมี anthracyclines

ข้อเก้า แม้แต่เป็นมะเร็งระยะแพร่กระจาย ก็สามารถจัดการได้ดี ถึงจะไม่ผ่าตัดก็ตาม เช่นการใช้ยาต้านฮอร์โมนในกรณีมีก้อนเนื้อตอบสนองตัวรับฮอร์โมน และโรคยังไม่แย่เกินไป หรือการใช้ยาที่เรียกว่าการให้ยาเพื่อประคับประคอง ลดอาการจากก้อน แต่อาจจะไม่ได้ประโยชน์มากนักในแง่หายขาดหรือชีวิตยืนยาวมากนัก โดยจะใช้ยาที่มีผลข้างเคียงต่ำที่สุดก่อน และบางทีใช้ร่วมกับการฉายแสง

ข้อสิบ หลังจากการรักษาไปแล้วยังจะต้องมีการตรวจติดตามโอกาสเกิดซ้ำ ทั้งในเต้านมข้างเดียวกันหรือเต้านมอีกข้าง และผลข้างเคียงจากการรักษาทั้งยาต้านฮอร์โมน ยาเคมีบำบัด หรือการฉายแสง และรวมถึงแนะนำญาติพี่น้องให้มาตรวจคัดกรองเพราะเมื่อเราเป็นแสดงว่าคนอื่นจะมีประวัติเครือญาติทันที

ข้อสิบเอ็ด ต่อไปนี้จะไม่เชียร์ลิ้วพูนออกนอกหน้าอีกแล้ว เพราะว่าได้แชมป์ไปแล้ว ไม่ต้องโม้อะไรใด ๆ ทั้งสิ้น รถแห่ก็แห่ไปแล้วและคืนเขาไปแล้ว ว่าไปก็ไม่ค่อยสนุกเนอะ ได้แชมป์ตั้งแต่คริสตมาส ไม่ได้ลุ้นเลย

รัก

ลุงหมอชราหน้าหนุ่ม