พอเพียง

ที่รพ.สต แห่งหนึ่งในดินแดนไกลโพ้น
คุณตาสมคิดและหลานสาวนั่งรอตรวจเป็นคิวสุดท้าย นั่งรอมา 2 ชั่วโมงอย่างอดทน วันนี้มีหมอมาออกหน่วย คุณตาสมคิดจึงตั้งใจมาพบหมอเตรียมข้าวห่อมากินและห่อข้าวเหนียวจี่ และปลาย่างชิ้นเล็กใส่ใบตอง กลิ่นหอมฟุ้งน่ากินอย่างมากตั้งใจมาฝากคุณหมอ
...คุณตาสมคิด..เชิญค่ะ..

คุณหมอหนุ่มฟังอาการคุณลุงอย่างใจเย็น ยิ้มแย้ม เป็นมิตร คุณหมอสวมเสื้อผ้าเก่าแต่สะอาดเรียบร้อย หน้าตาอิ่มเอิบ หยุดถามคุณลุงเป็นระยะๆ
-- ผมเข้าใจแล้วล่ะครับ คุณลุงอยากมารักษาเบาหวานที่นี่ ไม่อยากไปไกลถึงในเมือง ผมคิดว่าไม่มีปัญหานะครับ ถึงแม้ยาบางชนิดเราจะต้องปรับบ้าง เพราะยาเดิมที่คุณลุงรับจาก รพ.เอกชนนั้น บางตัวเราก็ไม่มีนะครับ --

หลานสาวคุณลุงถามด้วยความเป็นห่วง -- ค่ะ คุณหมอ ถึงแม้ค่ายาเราพอจะจ่ายได้ แต่การเข้าเมืองแต่ละครั้งไม่ง่ายเลย ต้องเตรียมหาคนดูบ้าน ดูนา จ้างรถ บางครั้งไม่ทันก็ต้องขาดนัดไป ตอนนี้ราคาข้าวก็ไม่ดี หนูก็กังวลเรื่องค่ายาเหมือนกัน คุณแม่ก็กังวลว่าถ้ามารักษาใกล้บ้าน ยาจะไม่เหมือนในเมือง ผลการรักษาจะไม่ดี--

คุณตาสมคิดบอกว่า -- ผมได้ข่าวว่าหมอจะมาออกหน่วยทุกๆสองเดือน หมอมีแนวคิดที่ไม่ฟุ้งเฟ้อ และปรับแนวทางการรักษาแบบพอดีพอเพียง ผมตั้งใจมาปรึกษาคุณหมอ---

คุณหมอยิ้ม -- คุณตาสมคิดและคุณดวงแก้วครับ การรักษาเบาหวาน วัตถุประสงค์ของการรักษาคือปรับชีวิต ให้เข้ากับภาวะโรคโดยไม่ให้เกิดผลข้างเคียงทั้งน้ำตาลสูงและต่ำ สามารถใช้การปรับชีวิตง่ายๆแบบชาวบ้านเราได้ครับ และถ้าระดับน้ำตาลยังไม่ดีพอ เราก็จะใช้ยา ซึ่งถ้าปรับอาหารและชีวิตดีแล้ว การใช้ยาก็ไม่มาก และ การปรับชีวิตก็จะทำให้คุณตา มีความสุขไม่เครียด สามารถพอกับชีวิตบ้านเรา ไม่ต้องกังวลเรื่องการเดินทางและค่ารักษาครับ เมื่อเข้าใจหลักการที่ถูก เราอยู่ที่ไหนเราก็ปฏิบัติได้ครับ--
ดวงแก้วกังวล -- เรื่องยาล่ะคะหมอ--

คุณหมอยิ้ม ดูท่าทีผ่อนคลาย คุณดวงแก้วและคุณตาสมคิดก็ผ่อนคลายไปด้วย -- คุณดวงแก้วกังวลอันนั้น ผมก็เข้าใจนะครับ จริงอยู่ที่ว่ายาใหม่ มีการวิจัยและศึกษามากมายบอกว่าดีกว่า แต่ไม่ได้หมายความว่ายาที่ใช้อยู่แต่เดิมมันไม่ดีนะครับ ยาที่เราใช้ก็เป็นยามาตรฐาน ราคาไม่แพง อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติที่พิสูจน์มาแล้วว่ามีประสิทธิภาพและคุ้มค่า
ผู้ป่วยบางคนก็เหมาะสมกับการใช้ยาใหม่ราคาสูง แต่ผมจะเรียกว่า..ไม่แพง..เพราะเขาได้ในสิ่งที่ยานั้นให้เต็มที่ แต่ผู้ป่วยบางรายก็ไม่จำเป็นต้องใช้ ถ้าไปใช้ผมจะเรียกว่าแพงครับ การศึกษาและแนวทางปฏิบัตินั้น อ้างอิงจากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ตายตัว แต่การรักษาคือศิลปะที่จะนำแนวทางนั้นๆมาประยุกต์ใช้ให้..เหมาะสม..กับผู้ป่วยแต่ละคนครับ บางทีเราก็ไม่ต้องใช้สิ่งที่แพงๆ ก็สามารถสร้างประสิทธิภาพและความยั่งยืนได้ครับ

คุณตาสมคิดได้ฟังจนเข้าใจ ก็ให้คุณหมอปรับยาให้เหมาะสมกับตัวเองและทรัพยากรของ รพ.สต.นั้น ราคายาลดลงจากเดิมไปเกินครึ่งและคุณหมอก็สอนเรื่องอาหารเบาหวานและการดูแลตัวเองอีก 20 นาที จนจบคุณหมอก็ดื่มน้ำและบอกว่า อีกสองเดือนจะมาพบใหม่ อย่าลืมมาตามนัด
คุณตาสมคิดบอกว่า -- อันนี้ผมตั้งใจทำมาให้หมอครับ ทุกอย่างปลูกเองทำเอง ไม่หรูหราแต่อร่อยถึงใจเลยนะครับ คุณหมอทำให้ผมนึกถึงแนวทางพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ช่างน่ามหัศจรรย์นัก เอามาปรับใช้ทางการแพทย์ได้ด้วย และคิดถึงคุณหมออีกท่าน อายุเท่าๆผมนี่แหละ เคยมาทำแบบคุณหมอเมื่อ 30 ปีก่อน เดี๋ยวนี้คงเกษียณไปแล้ว ไม่รู้ว่าเป็นอย่างไรบ้าง--

คุณหมอยิ้มรับ เดินจูงมือลุงสมคิดไปส่งและสวัสดีคุณดวงแก้ว เก็บของและเดินกลับไปที่รถยนต์คันเล็กๆ เก่าๆ แต่ดูแลดีสภาพดี ขับรถกลับที่พัก คุณหมอจะมาออกหน่วยทุกๆสองเดือนโดยไม่คิดค่าตรวจใดๆ ทำมาประจำมาสามปี ก่อนออกรถคุณหมอยกมือไว้ พระบรมฉายาลักษณ์ในหลวงรัชกาลที่ 9 รูปเล็กๆ ที่คอยเป็นสติเตือนใจในการใช้ชีวิตมาตลอดถึงคำสอนของพระองค์

และมองดูรูปคุณหมอวันเรียนจบ ถ่ายภาพคู่กับคุณพ่อของคุณหมอ ใบหน้าออกมาเป็นพิมพ์เดียวกัน อ่อนโยน อิ่มเอิบ ผู้สอนการใช้ชีวิตในแนวทางเพียงพอ ไม่ฟุ้งเฟ้อ เข้าถึงชีวิตคน ไม่ให้ยึดติดกับบทบาทหมอที่สังคมอาจยกให้ดูสูง จริงๆแล้วหมอกับคนไข้ ก็เป็นคนเท่าๆกัน เคารพศักดิ์ศรีซึ่งกันและกัน

ตอนนี้คุณพ่อเกษียณอายุแล้ว ออกมาเปิดร้านขายหนังสือเก่า มีที่นั่งดื่มกาแฟและคุยกับลูกค้า เป็นงานที่คุณพ่ออยากทำมานาน ให้ความรู้กับคนที่มาแสวงหา แนะนำหนังสือที่เหมาะกับลูกค้า ราคาก็ไม่แพง
แต่สิ่งหนึ่งที่คุณหมอสังเกตและสงสัยอยู่ตลอด ถามทีไรคุณพ่อก็ไม่เคยตอบ ได้แต่ยิ้มและบอกว่า เป็นเครื่องเตือนใจว่าครั้งหนึ่งคุณพ่อได้เคยทำสิ่งเล็กๆ ที่ยิ่งใหญ่มาตลอด
เขาสังเกตว่าคุณพ่อมักจะสวมเสื้อยืดสีขาวอยู่ข้างในอยู่ตลอด และที่อกเสื้อมีลายสกรีนสีน้ำเงินเข้มเป็นข้อความ..."อายุรศาสตร์ ง่ายนิดเดียว"
..
..
...รำลึกถึงวันครบรอบวันสวรรคต 1 เดือน พระองค์ผู้ซึ่งเป็นแบบอย่างแนวทางการใช้ชีวิตของผมมาตลอด..