หลายคนยังสับสนระหว่าง อาการข้างเคียงอันเกิดจากอาหาร และ แพ้อาหาร โดยเฉพาะเรื่องแพ้นมวัว
1. อาการแพ้นมวัว คือ โรคภูมิแพ้ที่กระตุ้นจากโปรตีนในนมวัว เฉกเช่นเดียวกับ แพ้ยา แพ้ขนแมว แพ้สารทึบรังสี
2. นั่นคือ ร่างกายจะตรวจจับโปรตีนสิ่งแปลกปลอม (ในเรื่องนี้คือนมวัว) ผ่านเซลล์ภูมิคุ้มกันต่างๆของร่างกายโดยส่วนมากคือเม็ดเลือดขาว แล้วเม็ดเลือดขาวก็จะรายงานไปที่ระบบภูมิคุ้มกันตามสายงานบังคับบัญชา เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหรือ อิมมูโนโกลบูลิน มาต่อต้านโปรตีนนั้น
3. คล้ายๆกับกลไกที่ร่างกายต้านทานเชื้อโรค แต่ว่ามนุษย์ได้สั่งสมประสบการณ์ผ่านการถ่ายทอดทางพันธุกรรมมานับแสนๆปี ว่าสิ่งใดอันตรายและไม่อันตราย ถ่ายทอดมารุ่นต่อรุ่นว่า นมวัวมันไม่แปลกปลอมนะ ปฏิกิริยาภูมิแพ้กรุณาไม่ต้องทำงาน
4. แต่ความหลากหลายทางพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไป ย่อมมีความแปรปรวนบ้าง ทำให้ร่างกายบางคนถือว่า นมวัวเป็นสารแปลกปลอม จึงเกิดปฏิกิริยาต้านขึ้นมาเมื่อได้รับนมวัว (เป็นปฏิกิริยาการเรียนรู้จึงมักเกิดหลังดื่มนมวัวไปหลายครั้งหลายวัน)
5. ปฏิกิริยานั้นก็คือปฏิกิริยาภูมิแพ้นั่นเอง เกิดได้ทั่วร่างกาย เหมือนกินอาหารทะเลแล้วแพ้ กินนมวัวก็แพ้ได้ ผื่นขึ้น ลมพิษ หลอดลมตีบ ความดันต่ำ หรือเกิดที่ลำไส้เป็นการอักเสบเรื้อรังของลำไส้ จากกการกระตุ้นของโปรตีนนมวัว
6. อาการที่เกิดจึงหลากหลาย ต้องแยกโรคจากโรคอื่นด้วย ข้อมูลสำคัญคือสิ่งที่กิน ระยะเวลาที่กิน กระตุ้นแล้วเกิด หลีกเลี่ยงแล้วหาย ใส่กลับใหม่ก็เกิด วัดปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันเช่น ทำเทสต์ที่ผิวหนัง หรือตรวจระดับ IgE ที่เฉพาะกับนมวัว ผลจะบวก
7. การรักษาหลักคือการหลีกเลี่ยงนมวัวและผลิตภัณฑ์จากนมวัว และเสริมอาหารให้ครบถ้วน และหากจะทำการ rechallenge ก็ทำได้ พบว่าเมื่ออายุมากขึ้นก็จะสามารถทนทานได้มากขึ้น ปฏิกิริยาลดลง ร่างกายเราช่างมหัศจรรย์
8. ในเด็กต้องรักษาทั้งเด็ก และแม่ที่ให้นม ในผู้ใหญ่ง่ายหน่อยก็ให้กินอย่างอื่นที่ไม่ใช่นม มีสูตรนมมากมายสำหรับเด็ก
9. ต่างจาก lactose intolerance อย่างมากมาย เพราะนั่นไม่ผ่านปฏิกิริยาภูมิคุ้มกัน ไม่มีผื่น ไม่มีหายใจไม่ออก แค่อึดอัด แน่นท้อง อาเจียน ถ่ายเหลว ตดเหม็น แค่ไม่มีน้ำย่อยเฉพาะเท่านั้น ซึ่งสามารถกระตุ้นการสร้างได้หากกินบ่อยๆ แต่บางคนก็กระตุ้นไม่ขึ้นต้องทำใจ
10. องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ, องค์การอนามัยโลก, แนวทางอาหารอเมริกา 2015-2020, คำแนะนำอาหารเพื่อโรคหัวใจของทั้งยุโรปและอเมริกา ESC and AHA/ACC แนะนำการบริโภคนมและผลิตภัณฑ์จากนม ในปริมาณพอเหมาะ แม้นมจะมีไขมันอิ่มตัว ไขมันสัตว์ แต่ก็มีไขมันดี โปรตีนดีอีกมาก บวกลบคูณหารหากกินนมและผลิตภัณฑ์จากนมพอเหมาะจะเป็นดีมากกว่าผลเสียครับ (แนะนำ low fat products 2-3 ถ้วยต่อวัน 1 ถ้วยประมาณ 250 ซีซี)
ขอขอบคุณ อาจารย์กุมารแพทย์ท่านหนึ่ง ไม่ประสงค์จะออกนาม ส่งหนังสือ (pdf) เรื่องแนวทางเวชปฏิบัติการดูแลรักษาโรคแพ้โปรตีนนมวัว จากราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย 2555 เพื่อฝากให้มาเผยแพร่ประโยชน์แก่ประชาชนต่อไปครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น