Subacute painful thyroiditis ต่อมไทรอยด์อักเสบแบบเจ็บ
เป็นหนึ่งในภาวะไทรอยด์ผิดปกติที่เจอได้ทั้งไทรอยด์เกินและต่ำ อาศัยประวัติในการวินิจฉัย และรักษาตามพยาธิกำเนิด ทำไมน่ะหรือ ลองอ่านช้า ๆ ถึงประวัติและพยาธิกำเนิดในตอนแรก และการวินิจฉัยและรักษาในวงเล็บ
เนื่องจากโรคนี้เกิดจากปฏิกิริยาหลังการติดเชื้อไวรัส (ประวัติการเกิดไข้เฉียบพลัน หรือกึ่งเฉียบพลันก่อนเจอไทรอยด์เป็นพิษจึงสำคัญมาก)
และส่วนมากเป็นเชื้อไวรัส เช่น adenovirus, coxsackie, influenza (อาการแทบจะไม่มีอะไรเฉพาะเจาะจง แต่ส่วนมากเป็นการติดเชื้อทางเดินหายใจ)
บางส่วนก็อาจมีติดเชื้อโดยตรงที่ไทรอยด์ (อาจมีอาการเจ็บคอ คือเจ็บตรงไทรอยด์ด้านนอก ร้าวไปหูได้)
หลังจากนั้นการเกิดการอักเสบและทำลายถุงเก็บฮอร์โมนที่ต่อมไทรอยด์ (ทำให้เกิดอาการไทรอยด์เป็นพิษ และตรวจ FT3 FT4 สูง ร่วมกับ TSH ต่ำ)
หลังจากนั้นการอักเสบจะลดลง การทำลายถุงไทรอยด์จะลดลง (อาการไทรอยด์เป็นพิษลดลง ตรวจผลเลือดดีขึ้น โดยที่ไม่ต้องให้ยาต้านไทรอยด์นะ)
แต่การอักเสบยังคงอยู่ที่เซลล์ไทรอยด์ ทำให้การสร้างไทรอยด์ลดลง (เมื่อฮอร์โมนไทรอยด์ในถุงถูกปล่อยมาหมด และยังสร้างไม่ได้ จึงเกิดอาการไทรอยด์ต่ำ ตรวจเลือดก็ FT3 ต่ำ FT4 ต่ำ TSH สูง)
และเมื่อผ่านไป การอักเสบและปฏิกิริยาถูกจัดการจนหมด ต่อมไทรอยด์ก็กลับมาทำงานปรกติ (อาการดีขึ้น ผลเลือดกลับมาเป็นปกติ)
อาการและผลเลือด แยกจากไทรอยด์เป็นพิษอย่างอื่นได้ยาก (ดังนั้นการซักประวัติเจ็บคอ ไข้ ก่อนมีอาการไทรอยด์จึงสำคัญ)
และอาจต้องแยกโดยการส่งตรวจการจับไอโอดีนของไทรอยด์ (RAI uptake) จะพบว่าการ uptake ต่ำ ส่วนไทรอยด์เป็นพิษอื่นจะ uptake สูง (ก็มันไม่ได้มีฮอร์โมนมากจากการสร้างเพิ่มที่ต้องใช้ไอโอดีน มันเกิดจากถุงเก็บมันแตกออก อัพเทกก็ไม่สูง ยิ่งระยะหลัง สร้างไม่ได้ อัพเทกต่ำอีก)
การรักษาในระยะไทรอยด์เกิน ให้รักษาตามอาการด้วยยา propranolol ลดมือสั่นใจสั่น (ไม่ต้องกินยาต้านไทรอยด์ไง เพราะมันไม่ได้สร้างเพิ่ม จะไปหยุดการสร้าง เดี๋ยวจะต่ำนะ)
เมื่อเข้าสู่ระยะไทรอยด์ต่ำ อาจให้ชดเชยช่วงสั้น ๆ (เพราะตอนนี้สร้างไม่ได้ รอเซลล์ฟื้นตัว เดี๋ยวก็สร้างได้เอง)
แต่มีประมาณ 10% ต่ำไปตลอด (อันนี้โชคร้าย)
จะเห็นว่าประวัติที่ดี การส่งตรวจเหมาะสม และการติดตามโรค จะช่วยแยกโรคได้ ถ้ามีพื้นฐานความรู้อีกสักหน่อย จะทำให้การรักษาแม่นยำและไม่เกิดอันตรายแทรกซ้อนครับ
Subacute painful thyroiditis เขาอักเสบอยู่ไม่นาน แล้วไทรอยด์ที่งดงามจะคืนกลับมา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น