ปวดหลัง เป็นโรคไตหรือเปล่านะ ??
ต้องบอกก่อนว่าส่วนมากอาการปวดหลังจะเป็นโรคของกระดูกสันหลัง กล้ามเนื้อหลัง เส้นประสาทไขสันหลัง ไม่ว่าจะผิดท่า กระดูกเสื่อม ส่วนอาการปวดหลังที่มีต้นกำเนิดจากไต หรือจากหลอดเลือดแดงในช่องท้อง นับว่าน้อยนะครับ เมื่อเทียบกับอาการปวดหลังทั้งหมด
ไตเป็นอวัยวะที่อยู่ด้านหลังช่องท้อง (ไม่ได้อยู่ในช่องท้อง) มีเส้นประสาทที่มาควบคุมการทำงานคือเส้นประสาทอัตโนมัติ และมีเส้นประสาทรับความรู้สึกส่งฝากไปกับเส้นประสาทไขสันหลังประมาณ เส้นประสาทไขสันหลังส่วนทรวงอกคู่ที่ 11-12 และเส้นประสาทไขสันหลังส่วนเอวคู่ที่ 1-2
เมื่อเกิดอาการเจ็บจากไต จึงมีพื้นที่และบริเวณที่ปวดที่เดียวกันกับเส้นประสาทไขสันหลังดังกล่าว เราอาจกำหนดตำแหน่งคร่าว ๆ คือลากเส้นตามขอบล่างของซี่โครงของเรา และอาจลามลงลึกมาถึงหัวเหน่าและขาหนีบได้ จะเห็นว่าตำแหน่งจะสูงกว่าปวดหลังปวดเอวโดยทั่วไปนะครับ
แล้วไตจะเกิดความรู้สึกเจ็บได้จากอะไร เกือบทั้งหมดมาจากท่อทางเดินปัสสาวะครับ ทั้งแต่จุดที่ต่อกับเนื้อไต มาที่พื้นที่โถงรวมของแต่ละท่อหน่วยไตที่เราเรียกว่า กรวยไต รวมมาเป็นท่อไต (ureter) ซึ่งการเกิดจากการอักเสบและกระตุ้นเยื่อบุผิว เช่น การติดเชื้อที่ท่อไต หรือ กรวยไตอักเสบที่เรารู้จักกัน หรืออาจเกิดจากการยืดขยายบีบไล่วัตถุ เช่น นิ่วไปอุดตันแล้วต้องบีบไล่ อันนี้จะปวดมากและปวดเป็นพัก ๆ ตามจังหวะการบีบของท่อไต
ส่วนน้อยที่จะเกิดจากเยื่อหุ้มผิวไต เช่น เลือดออก มีหนองมาสะสมบริเวณนั้น มีถุงน้ำที่ตึงยืดหรือมีเลือดออกในถุงน้ำนั้น
อาการปวดก็จะตื้อ ๆ หน่วง ๆ บริเวณกลางหลัง อาจร้าวมาที่เอวหรือขาหนีบ ยกเว้นอาการปวดนิ่วที่จะปวดบีบรุนแรง ปวดเป็นพัก ๆ บางครั้งอาจมีปวดท้องด้วยเพราะการอักเสบไประคายเคืองเยื่อบุช่องท้องได้ จะแตกต่างจากการปวดหลังปวดเอวจากกระดูกและกล้ามเนื้อ ที่มักสัมพันธ์กับท่าทางหรือตรวจโดยหัตถการการยืดเหยียดกล้ามเนื้อและกระดูกสันหลังจะปวดมากขึ้น (provocative test)
ตัวอย่างในรูป ผู้ป่วยชายอายุประมาณ 40 ปี มีอาการปวดเอว (ไม่ใช่ปวดหลังนะ ผู้ป่วยเอามือเท้าเอวให้ดู) อาการปวดวันแรก ๆ ปวดบีบเป็นพัก ๆ ต่อมาเริ่มปวดตลอด บางครั้งปวดบีบและร้าวมาที่เหนือขาหนีบขวา ปัสสาวะไม่ขัด แต่ขุ่นและมีสีเข้มขึ้น ตรวจปัสสาวะพบเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะจำนวนมาก และผลผลึกแคลเซียมออกซาเลตในปัสสาวะ ภาพถ่ายเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ แสดงนิ่วก้อนสีขาวที่ท่อไตด้านขวา การอุดตันนี้ทำให้ท่อไตส่วนต้นทางเกิดท้นและขยายขนาดย้อนกลับไปถึงกรวยไต (hydroureter and hydronephrosis)
อย่าลืมนะครับ ถ้ามีอาการปวดหลัง ให้จัดลำดับความสำคัญที่โรคกล้ามเนื้อและกระดูก ก่อนที่จะคิดถึงโรคไตหรือโรคของท่อทางเดินปัสสาวะเป็นลำดับรองลงไป ครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น