ชะเอมเทศ ยาแก้ไอสมุนไพรไทย ชุ่มคอดีแต่ต้องระวังนิดนึง
กลับมาหนาว ฝุ่นเยอะ ระคายคอ ไอ กันอีกแล้วนะครับ หนึ่งในยาสมุนไพรแผนไทยที่ได้รับการจดทะเบียนตำรับยาไทยคือ ชะเอมเทศ มีสมบัติชุ่มคอ แก้น้ำลายและเสมหะเหนียว สามารถปรุงได้เองโดยนำมาต้มและกรองน้ำมาจิบ (ส่วนมากจะใส่สมุนไพรหลายชนิด เติมน้ำผึ้ง มะนาว) นับว่าใช้ได้ดีราคาไม่แพงครับ
ด้วยสมบัติชุ่มคอของชะเอมเทศ และแถมด้วยสมบัติเป็นสารให้ความหวานแทนน้ำตาลได้ จากสาร glycyrrhizin ทำให้ชะเอมเทศเป็นส่วนประกอบสำคัญของยาอมแก้ไอ ยาอมชุ่มคอ จะได้ไม่ต้องเติมน้ำตาลด้วย ยาอมหรือผลิตภัณฑ์ที่ผสมชะเอมเทศระบุในส่วนผสมว่ามี licorice ในฉลากผลิตภัณฑ์
และนี่คือความสำคัญ ต้องใช้ licorice อย่างระวังมาก ๆ ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ผู้ป่วยที่มีภาวะโปตัสเซียมในเลือดต่ำ เพราะอาจทำให้ความดันขึ้น และเกลือแร่โปตัสเซียมต่ำ อันเป็นผลจากภาวะ aldosterone ในร่างกายทำงานมากขึ้น หนึ่งในโรคที่คุณหมออายุรกรรมต้องท่องจำเวลาที่สงสัยผู้ป่วยความดันสูงจากภาวะ hyperaldosterone คือ การบริโภคชะเอมนี่แหละครับ
ปกติแล้วต่อมหมวกไตของเราจะผลิตฮอร์โมนคอร์ติซอล ฮอร์โมนพิชิตความเครียด ดูแลสารพัดโรค ซึ่งก็คือสเตียรอยด์ภายในร่างกายเรานั่นเอง ต่อมหมวกไตยังผลิตฮอร์โมนชื่อ mineralocorticoid ที่คอยดูแลสมดุลของเกลือแร่โซเดียมและโปตัสเซียมอีกด้วย
ในภาวะปกติในเลือดเราในร่างกายเรา จะมีสเตียรอยด์อยู่ในเลือดมากกว่ามิเนอราลโลคอร์ติคอยด์ และร่างกายจะใช้เอนไซม์ 11-beta- hydroxysteroid dehydrogenase type 2 ในการควบคุมไม่ใช้คอร์ติซอลมันมากเกินไปจนข้ามไปกระตุ้นตัวรับฮอร์โมนมิเนอราลโลคอร์ติคอยด์ แต่หากกินชะเอมมากไป มันจะไปยับยั้งเอนไซม์นี้ (สาร glycyrrhizin) จนทำให้คอร์ติซอลมากเกิน ข้ามฝั่งไปจับตัวรับฮอร์โมนที่ควบคุมโซเดียมโปตัสเซียมที่ไต
ผลที่เกิดคือ โซเดียมคั่งมหาศาล ความดันจะสูงขึ้นมาก โปตัสเซียมถูกขับออกจนต่ำมากและอาจเกิดอันตรายคือ หัวใจเต้นผิดจังหวะได้ เป็นที่มาของอันตรายจากชะเอมเทศเกินขนาด
มีรายงานการเกิดภาวะนี้ประปรายนะครับ ส่วนมากจะเกิดจากการนำชะเอมเทศไปผสมในเครื่องดื่มเช่น ชา หรือทำชะเอมเทศกินเอง โดยไม่ได้ศึกษาขนาดที่ต้องระวัง (ไม่เกิน 50 กรัมต่อวัน)
ส่วนชะเอมเทศที่ผสมในลูกอมชุ่มคอ จะมีมาตรฐานกำหนดจะไม่เกินครับ ยกเว้นกินแบบตะบี้ตะบันมาก ๆ อันนี้จะซักประวัติได้ (ต้องเยอะมาก ๆ จนผิดสังเกตจริง ๆ นะครับ)
ใครอมลูกอม อย่าลืมอ่านวิธีใช้นะครับ อมชุ่มคอ ไม่ใช่อมจนอิ่ม ใครใช้ชะเอมเทศปรุงยาเอง ก็อย่าใส่มากไปครับ เติมตัวลดไออื่น ๆ หรือใช้สมุนไพรอื่นช่วยได้ ไม่ว่าจะเป็นขิง น้ำผึ้ง มะนาว มะขาม และจิบน้ำบ่อย ๆ ก็จะปลอดภัยครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น