มาดูภาพกันบ้าง ว่างๆวันศุกร์
ภาพนี้คือเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ของผู้ป่วยจริง มีอาการคลื่นไส้อาเจียนเป็นอาหารที่กินเข้าไปมีอาการมาหนึ่งเดือน ตรวจร่างกายพบท้องอืดมาก ไม่มีก้อน เอกซเรย์เบื้องต้นมีเงากระเพาะใหญ่มาก ตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ก็พบ เงากระเพาะที่มีน้ำและอาหารอยู่ สีดำๆ ขยายขนาดใหญ่มาก ใหญ่กว่าตับที่เป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในช่องท้องเสียอีก
ภาพนี้คือ กระเพาะอาหารอุดตัน อุดตันตรงทางที่จะออกไปลำไส้เล็ก (gastric outlet obstruction) ทำให้ส่วนต้นกว่าจุดอุดตันขยายขนาดใหญ่มาก
เนื่องจากกระเพาะอาหารเป็นถุงเก็บข้าว มันขยายขนาดได้ หลังจากอุดตันใหม่ๆ อาการๆม่ชัดนัก ต้องรอสักระยะจนมันเต็มจึงเกิดอาการ เวลากินข้าวเข้าไปจะยังไม่อาเจียน ต้องรอให้กระเพาะเก็บอาหารแล้วย่อย พอย่อยเสร็จก็ส่งไปให้ลำไส้เล็ก ผ่านช่องทางเล็กลงเพราะลำไส้เล็กมีเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่ากระเพาะมาก ..ปรากฏว่าส่งได้ช้า เป็นคอขวด และท่วมท้น..!!!
พอท้นมากๆก็อาเจียนออกมา ใช้เวลาประมาณหนึ่งชั่วโมงหลังกินเข้าไปตามคำอธิบายย่อหน้าที่แล้ว ลักษณะอาหารก็จะเป็นอาหารที่ยังไม่ย่อยหรือย่อยบางส่วน ไม่มีน้ำดีสีเหลืองๆเขียวๆปะปน เพราะจุดที่น้ำดีออกมามันอยู่ไกลกว่าจุดอุดตัน อาหารบางส่วนลงไปได้ คนไข้จะปรับตัวโดยการกินอาหารน้อยลงเพื่อไม่ให้อาเจียน ก็จะอยู่ได้สักพัก เมื่ออุดตันมากขึ้นก็จะมีอาการมาหาหมอ เมื่ออาเจียนมาก ผอมลง
เวลาตรวจร่างกายจะพบอาการขาดน้ำ แน่ละเพราะกินได้น้อย แต่ยังไม่แสดงอาการขาดอาหารมากนัก เพราะเวลาที่ป่วยยังไม่นานพอที่จะเข้าระยะขาดอาหารและสารอาหารบางส่วนยังลงลำไส้ได้ ตรวจพบท้องอืดโดยเฉพาะหลังกินอาหารมา คนไข้ส่วนมากจะเตรียมตัวงดอาหารหลังเที่ยงคืนมาตรวจเผื่อเจาะเลือด บางครั้งจึงตรวจไม่พบอาการอืดที่ชัดเจน
เอาล่ะแต่ถ้าสงสัยก็ให้เขากินอาหารหรือดื่มน้ำแล้วค่อยตรวจซ้ำ จะพบท้องอืด และสิ่งสำคัญที่จะตรวจพบคือ หากเราเขย่าท้องคนไข้ จินตนาการเหมือนวางกาละมังใส่น้ำครึ่งนึงเอาไว้แล้วเขย่า เราจะได้ยินเสียงน้ำกระฉอก ใช้หูฟังตรวจเรียกว่า succussion splash sound
หากตรวจเลือดจะพบลักษณะเกลือแร่ผิดปกติ โซเดียมต่ำ โปตัสเซียมต่ำ เลือดเป็นด่าง ที่ค่อนข้างเฉพาะเลย (หากเป็นนานพอ) เกิดจากการปรับตัวที่ไตนะครับ ผ่านเซลท่อไตและฮอร์โมนหลายชนิด ทำให้มีภาวะนี้ (สำหรับนักเรียนแพทย์ห้ามตอบว่าเพราะอาเจียนเอากรดออกไป เลือดจึงเป็นด่าง)
สาเหตุก็อาจเกิดจากตีบด้านใน เช่น เป็นแผลลำไส้แผลกระเพาะแล้วเวลาหายเป็นพังผืด หรือมีเนื้องอกอุดตันจากด้านใน หรือจากการกดเบียดด้านนอกเช่นเนื้องอกลำไส้ เนื้องอกตับอ่อน ก้อนต่อมน้ำเหลือง เป็นต้น เมื่อทราบสาเหตุก็จะรักษาเฉพาะแบบได้
การรักษาเบื้องต้น การดูแลรักษาขาดน้ำและเกลือแร่ การใส่สายท่ออาหารระบายความดัน หรือการผ่าตัด (ทั้งวินิจฉัยและรักษาไปพร้อมๆกัน) ทำทางอ้อมให้อาหารลงลำไส้หรืออื่นๆตามกระบวนการทางศัลยกรรม
ขั้นตอนการคิดโรคโดยเชื่อมโยง ประวัติ ตรวจร่างกายและสิ่งตรวจทางห้องแล็บ เพื่ออธิบายโรค เป็นขั้นตอนพื้นฐานทางการแพทย์ครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น