วันนี้ได้รับปรึกษา ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม..ชักเกร็ง พบก้อนมะเร็งที่สมอง เอ๊ะ..ขึ้นสมองได้หรือ เรามาฟังกัน
ปกติสมองมีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดีเลิศครับ ยากนักที่อะไรจะเข้าไปกล้ำกรายจากภายนอกและภายใน โครงสร้างพิเศษที่มีชื่อเรียกว่า BBB blood brain barrier ไม่อนุญาตให้สารแปลกปลอมเข้าสมอง แม้กระทั่งยาหลายๆชนิดก็ยังเข้าไม่ได้ แต่เซลมะเร็งบางตัวก็สามารถเข้าสู่ระบบประสาทและสมองได้
จุดที่มะเร็งจะไปอยู่ได้ที่พบบ่อยๆมีสามตำแหน่ง อย่างแรกคือในเนื้อสมองเลย อย่างที่สองคือเยื่อหุ้มสมอง อย่างที่สามคือบริเวณไขสันหลัง เรามาดูทีละตัวครับ
มะเร็งที่เข้าสู่เนื้อสมอง พบบ่อยๆคือ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม มะเร็งผิวหนังเมลาโนมา เข้าสู่สมองทางกระแสเลือดครับ หลอดเลือดจะเล็กลงๆเป็นหลอดเลือดฝอย ก้อนมะเร็งก็จะไปอุดอยู่ตรงนั้น ตั้งถิ่นฐานขยายขนาดไปเรื่อยๆ ก็จะมีอาการจากขาดเลือด เพราะมะเร็งไปอุด มีอาการเมื่อก้อนโตขึ้น ได้แก่ปวดหัว แรงดันที่เพิ่มก็จะปวดหัวมากๆ ก้อนไปกดเบียดเนื้อสมองทำให้สมองส่วนนั้นๆทำหน้าที่บกพร่อง เช่นแขนขาไม่มีแรง หรือบางทีก็กระตุ้นให้เกิดชัก หลอดเลือดแตก ก็มี
มะเร็งไปที่เยื่อหุ้มสมอง พบบ่อยๆคือ มะเร็งเต้านม มะเร็งเม็ดเลือด มะเร็งต่อมน้ำเหลือง เช่นกัน มักจะไปทางหลอดเลือด แต่ว่าเซลจะกระจายตัวอยู่ในน้ำในเยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง อาการโดยมากจึงเป็นเยื่อหุ้มสมองอักเสบเรื้อรัง ปวดหัวโดยไม่มีอาการของก้อน ต้องเจาะน้ำไขสันหลังมาตรวจ และด้วยความที่เส้นประสาทโดยเฉพาะเส้นประสาทสมอง จะแช่อยู่มนน้ำเยื่อหุ้มสมองนี้เอง บางครั้งก็อาจเกิดการอักเสบของเส้นประสาทสมองที่กระจัดกระจายมากๆได้ เช่น ปากเบี้ยวซ้าย ตาขวาเหล่เข้าใน ลิ้นเบ้ไปด้านซ้าย ลิ้นไก่เอียง ไม่สามารถอธิบายด้วยโรคเพียงจุดๆเดียว
อีกประการคือ กดไขสันหลัง พบบ่อยในมะเร็งเต้านม..(อีกแล้ว) มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งต่อมน้ำเหลือง อาการหลักๆคือปวดหลัง ปวดมากและเมื่อไปกดทับไขสันหลังจะมีอาการขาอ่อนแรง ขาชา กลั้นปัสสาวะอุจจาระผิดปกติ อาการก็จะค่อยเป็น ยกเว้นไปกินกระดูกแล้วกระดูกหัก หรือเลือดออกด้วย
การวินิจฉัย คงต้องถ่ายภาพ จะให้ดีคือการใช้ MRI ถ้าไม่มีอาจใช้การทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์และฉีดสีได้ ในที่ๆก้าวไกลจะทำ PET scan ก็ได้นะครับ รูปแแบของก้อนโดยมากมักจะเป็นก้อนเดี่ยวๆ มากกว่าหลายก้อนครับ ตำแหน่งและรูปแบบของก้อนจะช่วยบอกได้ ในกรณีทราบมะเร็งต้นกำเนิดอยู่แล้ว อาจไม่ต้องทำการตัดชิ้นเนื้อ แต่ถ้าไม่แน่ใจว่าเป็นมะเร็งที่แพร่มาจริงหรือไม่ หรือเป็นจากอย่างอื่นคงต้องตัดชิ้นเนื้อมาพิสูจน์ครับ ส่วนมะเร็งในเยื่อหุ้มสมอง เราจะใช้การตรวจน้ำไขสันหลังส่งไปตรวจหาเซลมะเร็ง เพราะกลุ่มนี้ถ่ายภาพไม่พบนะครับ
การรักษามักจะเป็นการรักษาประคับประคองหรือลดขนาดก้อน เพื่อลดความปวดและอาการจากการกดทับ เพราะเมื่อเป็นมะเร็งแพร่กระจายแล้ว การรักษามักจะหวังผลหายขาดได้ยาก ยกเว้นกลุ่มมะเร็งเม็ดเลือดและต่อมน้ำเหลืองครับ
การผ่าตัด การใส่สายระบายแรงดันกระโหลก การฉายแสง ทำเมื่อจำเป็นและมีอาการครับ เพราะไม่หาย ญาติ คนไข้ หมอ ต้องมาคุยกันดีๆถึงเป้าการรักษาและวิธิการ อย่าลืมว่า ประโยชน์จะมีไม่มากแต่โทษอาจจะมากก็ได้นะครับ
การรักษาด้วยยาเคมีบำบัดจะมีบทบาทในมะเร็งเม็ดเลือดและต่อมน้ำเหลืองครับ ส่วนอันอื่นๆการให้ยาเคมีมักไม่เกิดประโยชน์
อย่าลืมการรักษาประคับประคองอื่นๆเช่น กันชัก ลดปวด ระงับประสาท และประคับประคองจิตใจ เพราะโดยมากมักเป็นระยะปลายของโรคครับ
ที่มา : Harrison,Cecil, CMDT มาจากตำราทั้งนั้นเลยครับบทความนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น