ไปพักผ่อนมาหนึ่งสัปดาห์ เห็นอะไรมาเยอะเลย อยากมาเล่าให้ฟัง
เรื่องที่หนึ่ง : ความบังเอิญจากการค้นวารสาร ไอเป็นเลือดหลังมีเพศสัมพันธ์
ตอนนี้ทำตัวเป็น digital nomad คือคนที่ไปทำงานที่ไหนก็ได้ผ่านทางออนไลน์ (จริง ๆ คืองานที่รับมาไม่เสร็จ แล้วหอบไปทำนอกบ้าน) ลองไปวางแลปทอป ใส่หูฟัง noice-cancelling อยู่ในร้านกาแฟที่เงียบมาก ก็ไม่รู้จะใส่หูฟังไปทำไม และกำลังค้นบทความอ้างอิง ก็พบหัวข้อนี้เด้งขึ้นมา post-coital hemoptysis
วารสารบอกเล่าเรื่องราวของชายอายุ 81 ปี (ไม่ผิด แปดสิบเอ็ดปี) ที่เกิดอาการไอเป็นเลือดหลายครั้งในช่วงสามปีที่ผ่านมา (หลายครั้ง ตลอดสามปี) กระทาชายผู้นี้เคยมีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบแต่ยังทำงานได้ ไปตรวจทุกอย่างแล้วปกติ ก็เลยสงสัยว่าน่าจะเกิดจากลิ้นหัวใจรั่ว mitral regurgitation และความดันโลหิตปอดสูง
คำอธิบายคือ ขณะที่มีการออกแรงมีเพศสัมพันธ์จะเกิดสรีรวิทยาที่ต่างออกไปจากการออกกำลังกายปกติ คือนอกจากมีการใช้งานกล้ามเนื้อแบบปรกติ ยังมีระบบประสาทที่ถูกกระตุ้นจากสมอง (มีทั้ง parasympathetic และ sympathetic) ที่ตอบสนองอารมณ์เร้าทางเพศ โดยรวมจะทำให้การรั่วของลิ้นหัวใจมากขึ้น ความดันหัวใจห้องบนซ้ายที่รั่วกลับมากขึ้น ย้อนกลับไปความดันในปอดจะสูงขึ้นเฉียบพลัน จนเกิด flash pulmonary edema และไอเป็นเลือดได้
แต่การออกแรงตามปกติ ไม่มีการกระตุ้นจากระบบประสาทอัตโนมัติอารมณ์เพศ จึงไม่เกิดความดันในปอดสูงเฉียบพลัน
ส่วนตัวนะ..ผมไม่เห็นด้วยทั้งหมด จริงอยู่ที่ว่าเมื่อออกกำลังกายนั้น ความดันเลือด PCWP ที่วัดได้ง่ายและพอเปรียบได้กับความดันหัวใจห้องบนซ้าย จะสูงขึ้นจากประมาณ 10 มิลลิเมตรปรอท เพิ่มไปที่ 45-50 มิลลิเมตรปรอท ซึ่งความดันในขณะน้ำท่วมปอดจะอยู่ที่เกิน 25 มิลลิเมตรปรอท ก็น่าจะอธิบายไอเป็นเลือดได้จากตัวเลขความดัน แต่อีกสิ่งหนึ่งที่ต้องพิจารณาคือ ระยะเวลาที่ความดันขึ้นสูง
ในผู้ป่วยที่ไอเป็นเลือดจากหัวใจล้มเหลวน้ำท่วมปอด จะต้องใช้เวลาที่ความดันหัวใจห้องบนซ้ายสูงอย่างต่อเนื่องและยาวนานพอ อาจจะ 6-12 ชั่วโมงหรือ 24 ชั่วโมงขึ้นไป
แต่การมีเพศสัมพันธ์ในผู้ที่อายุ 81 ปี ไม่น่าจะรุนแรงและยาวนาน จนเกิดไอเป็นเลือดจากความดันในปอดสูงเฉียบพลันได้ ถ้าจะเกิดได้พื้นฐานความดันปอดต้องสูงมาก หมายความว่าจะเหนื่อยจนเริ่มมีเพศสัมพันธ์ได้ยาก จะถอดเสื้อผ้าตัวเองยังเหนื่อยเลย
เรื่องเร็วเฉียบพลัน ต้องไปถามหมอในตำนาน สาลิกาห้าวินาที !!
การศึกษาแบบ case report แบบนี้คงไม่สามารถอธิบายไอเป็นเลือดส่วนใหญ่ได้นะครับ อย่างไรก็ต้องคิดถึงพยาธิสภาพของหลอดลมและหลอดเลือดของหลอดลมก่อนสิ่งใด เนื่องจากหากแก้ไขไม่ถูกจุดอาจเลือดออกจนขาดอากาศหายใจได้ครับ
แต่สิ่งที่น่าสนใจว่าพยาธิสรีรวิทยาคือ คุณคนไข้โรคหัวใจอายุ 81 ปี มีเคล็ดลับอะไรที่ทำให้มีเพศสัมพันธ์ได้บ่อย ๆ จนเจอว่าไอเป็นเลือดได้นี่แหละ ..ซึ่งผู้เขียนไม่ลงรายละเอียดเอาไว้เลย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น