น้ำที่ดื่มเข้าไป ไม่ได้มีผลอะไรกับการย่อยอาการโดยรวมมากนัก

 ชีววิทยา 101 : การย่อยอาหาร

1.การย่อยอาหาร คือ ปฏิกิริยาการสลายด้วยน้ำ (hydrolysis) คือน้ำเป็นตัวย่อย

2.น้ำที่ว่านั้น มาจากไหน มาจากตัวอาหารเอง มาจากน้ำที่ดื่มเข้าไป มาจากน้ำระหว่างเซลล์ และมาจากย้ำย่อย

3.น้ำย่อยที่เรารู้จักกัน คือ สารละลาย (น้ำ+โปรตีนเอนไซม์) ที่หลั่งออกมาจากจุดต่าง ๆ ของทางเดินอาหารหรือแม้แต่ต่อท่อมาเปิดในทางเดินอาหาร

4.น้ำทำหน้าที่ไปย่อยอาหาร ส่วนเอนไซม์ทำหน้าที่ไป “เร่ง” ปฏิกิริยาให้เร็วขึ้น ไม่อย่างนั้นคงย่อยเป็นวัน ๆ ดังนั้น น้ำย่อยมันก็มีน้ำเป็นองค์ประกอบอยู่แล้ว

5.สรุปก่อนจากข้อ 1-4 อย่างไรเราก็ใช้น้ำในการย่อย ต่อให้ไม่ดื่มน้ำเลย เราก็ย่อยอาหารได้

6.แล้วถ้าดื่มน้ำหลังอาหารไปมาก ๆ น้ำย่อยที่เราหลั่งออกมาจะเจือจางไหม อาจจะเจือจางเล็กน้อยในชั่วขณะอึดใจเท่านั้น ไม่ส่งผลต่อประสิทธิภาพ

7.ในทางเดินอาหารมีการเคลื่อนที่ มีการหลั่งเอนไซม์ มีระบบฟีดแบ็กที่คอยควบคุมสภาวะแวดล้อมให้เหมาะสมกับการย่อยอาหารตลอด ไม่ได้เป็นหลอดทดลองที่ตั้งนิ่ง ๆ ดังนั้นมันจะไม่เจือจางจนทำงานไม่ได้

8.น้ำที่ดื่มเข้าไป ไม่มากพอที่จะทำให้กรดแก่ในกระเพาะเจือจางได้ และถึงมันเจือจางก็ไม่มีผลต่อการย่อย เพราะมันไม่ได้ทำหน้าที่ย่อย มันแค่ทำให้สภาพแวดล้อมเป็นกรด เอนไซม์จะได้ทำงานได้ดี

9.สรุปอีกครั้ง 1-9 น้ำที่ดื่มเข้าไป ไม่ได้มีผลอะไรกับการย่อยอาการโดยรวมมากนัก

10.คำแนะนำ ดื่มน้ำหลังอาหารไปเถอะครับ สดชื่นจะตาย

โปรดฉุกใจคิดและไตร่ตรอง :โปรแกรมล้างพิษหลอดเลือด

 โปรดฉุกใจคิดและไตร่ตรอง :โปรแกรมล้างพิษหลอดเลือด ???

มีสื่อออนไลน์หลายสำนัก เพจศูนย์สุขภาพหลายแห่ง ลงบทความและอินโฟกราฟฟิกเรื่องโปรแกรมกำจัดพิษหลอดเลือด เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ ลดไขมันในเลือด กำจัดไขมันที่เกาะตามผนังหลอดเลือด ในราคา 1XXX และเมื่อคุณกดเข้าไปดู ระบบส่งข้อความจะส่งข้อความมาหาคุณเพื่อให้ข้อมูลและนัดหมาย

ผมได้ลองสอบถามว่า “ใช้วิธีอะไร อันตรายหรือไม่” คำตอบที่ได้คือ “เป็นการให้วิตามินคล้ายการให้น้ำเกลือ” ต่อด้วยต้องทำกี่ครั้ง คำตอบที่ได้คือ “ไม่มีข้อกำหนดตายตัว ขึ้นกับสุขภาพของคุณลูกค้า”

เมื่อผมเงียบไป ก็มีข้อความส่งมาอีกว่า “แถมฟรี วิตามินฟื้นฟูตับด้วย” และรายละเอียดว่าใช้ กรดอะมิโนและกรดไขมันจำเป็น มาทำการล้างพิษหลอดเลือดและลดไขมันในเลือด ด้วยการดริปเข้าหลอดเลือด

จากข้อมูลทางการแพทย์ปัจจุบัน เราใช้การยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์ไขมันและไลโปโปรตีน เพื่อทำการลดไขมันในเลือด ประกอบกับการควบคุมอาหาร ตัวเลขไขมันในเลือดที่ลดลงเป็นเพียงหนึ่งตัวชี้วัดของความสำเร็จในการลดความเสี่ยงหลอดเลือดหัวใจ นอกจากลดระดับไขมันแล้ว ยาลดไขมันยังลดกระบวนการอักเสบหลอดเลือดและลดการเกิดโรคหัวใจได้จริง

แต่ไม่มีข้อมูลเรื่องการให้วิตามินทางหลอดเลือด หรือ macronutrient ไม่ว่าจะเป็นกรดอะมิโนหรือกรดไขมัน จะไปลดไขมันในเลือดหรือลดการเกิดโรคหัวใจแต่อย่างใด นอกเหนือจากนี้การให้สารอาหารทางหลอดเลือดดำ (parenteral nutritional treatment) จะทำเมื่อขาดสารอาหารหรือหวังผลรักษา **ในกรณีที่ไม่สามารถใช้ทางเดินอาหารของร่างกายได้**

ในกรณีนี้ผมถือว่า “ผิด” อย่างรุนแรง เคยเขียนถึงกรณีล้างพิษตับด้วยวิธีนี้มาแล้ว และพบว่าปัจจุบันสถานพยาบาลหลายแห่งก็ยังโฆษณาเช่นนั้นอยู่ คราวนี้มาในอีกรูปแบบ ใช้ความกลัวโรคใหม่มาโฆษณาสิ่งเดิม

ผมเขียนมาให้คุณอ่าน เพื่อให้คุณได้หยุดใจยั้งคิด อย่าให้ความกลัวอันไม่มีเหตุผลมาผลักดันสิ่งที่คุณจะทำ และหวังว่าสมาชิกของเพจเราจะไม่ใครไปหลงเชื่อกลวิธีอันนี้ครับ

วัคซีนในหญิงตั้งครรภ์ 2568

 วัคซีนในหญิงตั้งครรภ์

หยิบมาจากแนวทางการให้วัคซีนปี 2568 ของสมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทย ขอโฆษณาก่อนว่าแนวทางฉบับนี้ต่างจากที่ผ่านมาโดยสิ้นเชิง ไม่มีไดอะแกรม ไม่มีตัวอักษรยาวพรืด ไม่มีภาษาหมอต่างดาว แต่ทำเป็นอินโฟกราฟฟิกให้ประชาชนเข้าใจและผู้ปฏิบัติจำง่าย

วัตถุประสงค์ของการฉีดวัคซีนในหญิงตั้งครรภ์มีสองประการ

1.ลดความรุนแรงหากติดเชื้อ โรคไข้หวัดใหญ่ โรคโควิด-19จะมีความรุนแรงมากขึ้นในหญิงตั้งครรภ์ การรับวัคซีนจะลดความรุนแรงได้ แม่ปลอดภัยลูกก็ปลอดภัย

2.สร้างภูมิคุ้มกันในแม่ ส่งผ่านรกไปสู่ลูก เป็นของขวัญให้เบบี๋อย่างแรกเลย คือวัคซีนคอตีบไอกรนบาดทะยัก วัคซีนไวรัสอาร์เอสวี

ไข้หวัดใหญ่ ถ้าฉีดมาภายในหกเดือนก่อนตั้งครรภ์และยังอยู่ในฤดูระบาดปีนั้น ไม่ต้องฉีดซ้ำครับ แต่ถ้ายังไม่เคยฉีดหรือฉีดมานานกว่า 6 เดือนแล้ว ให้ฉีดหนึ่งเข็มที่อายุครรภ์ 12-20 สัปดาห์

โควิด-19 สุภาพสตรีแข็งแรงดีในช่วงวัยเจริญพันธุ์แทบไม่มีใครได้ฉีดอยู่แล้วครับ ดังนั้นให้ฉีดหนึ่งเข็มในช่วงอายุครรภ์ 12-20 สัปดาห์เช่นกัน แต่ถ้าเคยฉีดมาแล้วก็เว้นไปก่อน 6 เดือน

คอตีบไอกรนบาดทะยัก แนะนำฉีดเมื่ออายุครรภ์ 20-32 สัปดาห์ครับ แต่มันจะมีรายละเอียดเพิ่มมากกว่าวัคซีนอื่น คือถ้าเคยได้วัคซีน คอตีบบาดทะยัก (dT) ที่เราใช้ฉีดแทนบาดทะยักเดี่ยว รับมาในช่วงภายใน 10 ปีก่อนการตั้งครรภ์ เมื่อตั้งครรภ์ก็ฉีดแต่วัคซีนไอกรนอย่างเดียวโดยใช้เป็นชนิด acellular pertussis

อาร์เอสวี ปัจจุบันวัคซีนอาร์เอสวีมีสองชนิดนะครับ คือชนิดไบวาเลนท์ ชนิดนี้ใช้ฉีดในหญิงตั้งครรภ์ได้ ฉีดหนึ่งเข็มที่อายุครรภ์ 24-32 สัปดาห์ ส่วนชนิดคอนจูเกตนั้นข้อมูลในหญิงตั้งครรภ์ยังไม่หนักแน่นเท่าจึงไม่แนะนำครับ แต่ใช้ฉีดในผู้สูงวัยได้ และวัคซีนนี้ต้องเว้นเวลาฉีดห่างจากคอตีบไอกรนบาดทะยัก อย่างน้อย 2 สัปดาห์

ผลข้างเคียงต่อแม่ ไม่ได้แตกต่างจากคนที่ไม่ตั้งครรภ์ครับ มีอาการปวดจุดที่ฉีด มีไข้ต่ำ 1-2 วันได้ ส่วนผลข้างเคียงแบบรุนแรงจะพบบน้อยมากนะครับ ไม่ว่าจะแพ้วัคซีน กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ประโยชน์ที่ได้ต่อแม่ลูกมากกว่าผลข้างเคียงนะครับ

จะวางแผนมีลูกก็คิดเผื่อเรื่องนี้ เตรียมเงินเอาไว้ด้วย คุ้มค่าครับ ส่วนกลุ่มที่ไม่วางแผนหรือวางแผนแล้วก็ไม่ได้ หรือไม่มีกระทั่งเป้าหมายที่จะทำแผน ก็ไปซื้อไม้เกาหลังมานั่งเกาเป็นเพื่อนกันครับ

อาหารเช้าแสนง่าย avocado egg salad

 อาหารเช้าแสนง่าย ตามประสาขาดคนหุงข้าว

วัตถุดิบ แนะนำเตรียมไว้ในตู้เย็นก่อน เอามาทำตอนเช้า

-อาโวคาโดหนึ่งลูก ตรวจสอบให้แน่ใจว่าสุกแล้ว ซึ่งดูจากภายนอกยาก เฉาะดูเป็นอันจบ..ได้ไฟเบอร์และคาร์บ วิตามิน ใยอาหาร แมกนีเซียม

-ไข่ไก่ต้มสุก สองลูก …ได้โปรตีนเต็มพิกัด ไขมัน

-โยเกิร์ต สองช้อนกินข้าว …ได้โปรตีน ไขมัน

-มายองเนส สองช้อนกินข้าว อันนี้ได้ไขมันเต็ม ๆ พลังงานสูงเกือบสองร้อยแคล

-มะเขือเทศ เตรียมไว้หั่นลงชามตอนเช้า ใครชอบแตงกวาก็ใช้แทนได้ แต่ผักสองชนิดนี้ไม่ต้องมากนัก เอาไว้ตัดเลี่ยน

-ปรุงรส ลองมาหลายอย่างแล้วผงปาปริก้าเอย เกลือเอย ชอบสุดคือวาซาบิ ใส่แค่ประมาณ ห้าหัวไม้ขีด เอากลิ่น

วิธีทำ

1.เอาช้อนกินข้าว (อันเดิมทั้งตวง ทั้งทำ ทั้งตัก) ควักและคว้านเนื้ออาโวคาโดใส่ชาม

2.ปอกไข่ เอาช้อนสับ ๆ ให้ชิ้นเล็กลง ไม่ต้องละเอียดมาก จะได้มีเนื้อสัมผัสหนุบ ๆ

3.มะเขือเทศ หั่นเต๋าหรือเป็นแว่นเล็ก ใช้มะเขือเทศลูกเล็กแค่สองสามลูกก็พอครับ

4.เอาโยเกิร์ตลง แล้วคนไข่ คนอาโวคาโด คนมะเขือเทศ คนโยเกิร์ต ใช้ช้อนสับชิ้นใหญ่ให้เล็กลง ยังไม่เอามายองเนสลงเพราะมันจะเหนียว คนยาก

5.พอได้ชิ้นเล็ก ๆ คราวนี้เทมายองเนสลงไป แล้วคลุกให้เข้ากัน จะได้เป็นเนื้อครีม มีอาโวคาโด มีไข่ แบบชิ้นเล็ก ๆ เสมือนไข่มุกในชานม ได้เนื้อสัมผัส

6.พอเข้ากันดีแล้วค่อยปรุงรส เกลือนิดนึง วาซาบิ แล้วคนให้ทั่วอีกรอบ ได้แล้ว

ใช้เวลาไม่นานเลย ทำรอขนมปังปิ้งสุกและน้ำร้อนในกาเดือด จะกินทันทีเลยก็ได้ หรือจะทาขนมปังก็ได้ ถ้ากินหมดจะได้ประมาณ 500-600 แคล แต่ผมแบ่งทาขนมปังกินสองมื้อ เหลืออีกเล็กน้อยก็กินสดตอนเช้า ใครกินไม่หมดเก็บใส่กล่องสุญญากาศแช่เย็น เก็บไว้มื้ออื่นได้อีก

ก้อนจากการฉีดยา (injection granuloma)

 ก้อนจากการฉีดยา (injection granuloma) เป็นเงาทึบในกล้ามเนื้อและใต้ผิวหนังทั้งสองข้าง ตำแหน่งที่ฉีดยาที่สะโพกบ่อย

อันนี้ก็พบโดยบังเอิญจากการสืบค้นโรคอื่นนะครับ เจอแล้วก็ไปซักประวัติเพิ่ม

ผู้ป่วยไปฉีดยาแก้ปวด ยาบำรุง ยาแก้ไข้ ที่คลินิกต่าง ๆ หลายที่หลายครั้ง ตำแหน่งที่ฉีดก็ซ้ำ ๆ กันที่สะโพกทั้งสองข้างและจะต้องซักประวัติแยกโรคอื่นด้วย ถ้าไม่แน่ใจโรคนี้อาจจะต้องตัดชิ้นเนื้อพิสูจน์

ไม่ได้เกิดทุกคนนะครับ เพียงแต่ว่าเกิดเจอเข้าก็ต้องคิดถึงเหตุนี้และแยกโรคอื่น

serum sickness ยาลดน้ำหนักปลอม

 เตือนภัย : ยาลดน้ำหนัก..ปลอม !!

สุภาพสตรีอายุ 22 ปี รูปร่างกลม ไม่ถึงกับอ้วน มาปรึกษาเพราะมีผื่นขึ้นตามแขนขา เป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ จากขา ตัว แขน เป็นมาสองวัน

ลักษณะเป็นผื่นแดงคล้ำเป็นจุดหลายจุด มีมากที่ข้อเท้า เข่า ส่วนที่ขา น่อง ก็มีเช่นกัน ไม่คัน นูนเล็กน้อย (palpable purpura) กดไม่จาง …ไม่คัน

ร่วมกับผื่น ผู้ป่วยมีอาการปวดข้อไม่รุนแรง ที่ข้อมือ ข้อศอกและเข่า วันนี้มีไข้ต่ำ 38 องศาเซลเซียสโดยที่เจ้าตัวก็ไม่สังเกต ระบบร่างกายอื่น ๆ ปกติดี ทำงานได้

มีหลายโรคนะที่ทำให้เกิดแบบนี้ ผื่นหลอดเลือดอักเสบ ภูมิแพ้ตัวเอง เอาล่ะ..สำหรับหมอชราอย่างผม ผ่านมาเยอะ ตัดข้ามไปที่คำถามสำคัญเลยแล้วกัน

“คุณใช้ยาอะไรบ้างครับ ขอทราบทุกอย่างเลยครับ”

คำตอบออกมาแสนเจ็บปวด “กินยาลดน้ำหนักค่ะ สั่งจากทิ้กท่อก และฉีดเปปไทด์ที่กำลังนิยมกันค่ะ”

“เปปไทด์” ของคนไข้คือยาลดน้ำหนักบรรจุขวด มีป้ายฉลากตัว T ติดที่ขวด น้ำยาใสไร้สี มาพร้อมหลอดฉีดยาอินซูลิน เอาไว้ฉีดพุงสัปดาห์ละครั้ง สนนราคา 3000 บาท สั่งจากออนไลน์

นี่คือยาลดน้ำหนัก “ปลอม” ที่เลวร้ายมาก แน่นอนว่ามันไม่มีคุณประโยชน์ทางยา และที่สำคัญ นี่คือสาเหตุที่ทำให้เกิดผื่นและอาการ serum sickness ในผู้ป่วยรายนี้

serum sickness เป็นปฏิกิริยาภูมิไวเกิน ชนิดที่สาม เกิดจากสารแปลกปลอมเข้าร่างกาย (ส่วนมากเป็นยา) แล้วไปกระตุ้นการเกิดปฏิกิริยา แอนติเจน (สารแปลกปลอม) จับกับภูมิคุ้มกันร่างกาย (แอนติบอดี) เกิดเป็นก้อน antigen-antibody complex ล่องลอยไปตามหลอดเลือด ไปหยุดที่ใด ก็จะเหนี่ยวนำปฏิกิริยาของคอมพลีเมนต์ ให้มาทำลายสิ่งแปลกปลอม

ผลจากการทำลายจะเกิดความเสียหายและอาการอักเสบที่อวัยวะนั้น เช่น หลอดเลือดที่ผิวหนัง หลอดเลือดในข้อ ที่รุนแรงมากที่สุดคือที่ไต

สุภาพสตรีรายนี้ น่าจะเกิดจากยาลดน้ำหนักปลอม ไปกระตุ้นปฏิกิริยาไวเกิน จนเกิดผลเสีย

นี่แหละหนา … ยาปลอมในโลกออนไลน์ จำได้ว่าเพิ่งลงเรื่องนี้ไปเมื่อเดือนก่อนว่าเริ่มเห็นโฆษณายาปลอมลดน้ำหนักออนไลน์ นี่เจอกับตัวเองเลย

ไอ้พวกหลอกขายนี่มันน่า…นัก ไม่รู้จะเป็นพวกฟอกเงินหรือไม่

ส่วนสุภาพสตรีรายนั้น ที่หลงเชื่อเพราะ เขาอยากผอมลงก่อนวันแต่งงานในต้นปีที่จะถึงนี้ครับ

เฮ้อ…เอามาเล่าสู่กันฟัง อ้อ อีกอย่างนึงนะ

คนจะชอบ ที่นิสัย ใช่น้ำหนัก

คนจะรัก รักจิตใจ ใช่ทรัพย์สิน

คนคู่กัน ที่ตัวทำ ใช่ฟ้าดิน

…

…

คนจะอ้วน ก็เพราะกิน ไม่เกรงใจพุง

การศึกษา VESALIUS-CV

 ใช้ยาลดไขมัน (อีกแล้ว) ลดอัตราการเสียชีวิต

การศึกษาประกาศในงานประชุมแพทย์โรคหัวใจสหรัฐอเมริกาชื่อการศึกษา VESALIUS-CV ทำการศึกษาผู้ที่มีความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจและมีไขมันในเลือดสูง สูงของเขานี่คือ LDL เกิน 90 !!แต่ยังไม่เป็นโรคนะ 12257 ราย ทุกรายได้รับการปรับชีวิตและให้ยา statin ตามมาตรฐานแล้วมาแบ่งอย่างละครึ่ง กลุ่มควบคุมฉีดยาหลอก กลุ่มทดลองฉีด evolocumab 140 มิลลิกรัมทุก 2 สัปดาห์ตามผลประมาณ 4 ปีครึ่ง ผลออกมาว่ากลุ่มที่ได้รับยา มีอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจและสมองรวมอัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจ ลดลงมากกว่ากลุ่มยาหลอก 19%

Primary prevention โดยการลดความเสี่ยงและ atherosclerosis เป็นสิ่งสำคัญอย่างแน่นอน และถ้าเสี่ยงมากพอ การใช้ยามันลดอัตราการตายได้จริง ส่วนการปรับชีวิตไม่ว่าเสี่ยงมากหรือน้อยก็ต้องทำ

ต่อด้วย CORALreef Lipids จากที่เรารู้ว่ายากลุ่ม PCSK9i ลดไขมันและลดอัตราการเกิดโรคได้จริง ทั้งแบบปฐมภูมิและทุติยภูมิ แต่ด้วยความที่มันเป็นยาฉีดใต้ผิวหนังทุก 2 สัปดาห์เลยบริหารยาไม่สะดวก ตัวยา encilioditide เป็นยากินกลุ่มนี้ตัวแรกกินวันละเม็ด สามารถลด LDL ได้ 57% ในหกเดือน กำลังทำการศึกษาเรื่องการลดโรคและอัตราตาย ที่ออกมาตอนนี้คือเรื่องความปลอดภัยการใช้ยาพบว่าปลอดภัย

คลื่นลูกที่สี่มาแล้วจาก NOACs -- SGLT2i -- GLP1a -- PCSK9i จะมีคนค้านมากมายเหมือนยา statin ไหมนะ

การศึกษา DECAF หัวใจเต้นผิดจังหวะแบบ AF เมื่อรักษาแล้ว สามารถดื่มกาแฟได้อย่างปลอดภัย

 มีคนส่งมาถามว่า ข่าวงานวิจัยที่เพิ่งออกมาใหม่ว่าการดื่มกาแฟจะช่วยลดการเกิดโรคหัวใจ แสดงว่าการดื่มกาแฟดีใช่ไหมคะ

ไม่ถูกต้องทั้งหมดครับ จากการศึกษา DECAF ประกาศใน AHA 2025 และลงให้อ่านฟรีใน JAMA

การศึกษาคือ ในผู้ป่วย atrial fibrillation ที่ผ่านการทำ radiofrequency ablation หรือให้ยาจนอาการคงที่เรียบร้อยแล้ว การดื่มกาแฟประมาณ 1 แก้วต่อวัน ไม่ได้เพิ่มการเกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะ และยังพบว่าอัตราการเกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะในกลุ่มดื่มกาแฟยังต่ำกว่ากลุ่มที่ไม่ดื่ม

น่าจะแปลผลว่า ในคนที่หัวใจเต้นผิดจังหวะแบบ AF เมื่อรักษาแล้ว สามารถดื่มกาแฟได้อย่างปลอดภัย

ไม่ใช่ว่าดื่มกาแฟแล้วมีผลดีครับ

ปากกาลดน้ำหนัก สิ่งที่ต้องรู้ก่อนใช้

 ปากกาลดน้ำหนัก สิ่งที่ต้องรู้ก่อนใช้

ข้อมูลว่าในกลุ่มคนที่ใช้ GLP1a-based ทั้งโรคเบาหวานและลดน้ำหนัก พบนิ่วในถุงน้ำดีและเพิ่มโอกาสการเกิดกรดไหลย้อน โดยมักพบในคนน้ำหนักเกิน ใช้ยาขนาดสูง แต่ก็ไม่ได้มีอันตรายรุนแรง

คนน้ำหนักมากก็เสี่ยงเกิดนิ่วและกรดไหลย้อนมากกว่าปกติอยู่แล้วนะ แต่งานวิจัยนี้บอกว่าเจอมากกว่ายาหลอกชัดเจน เพิ่มจากเดิมไปอีก

เป็นข้อมูลจาก 55 RCTs ผู้เข้าร่วมประมาณ 106000 ราย ที่มีการเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบและมีความแปรปรวนของข้อมูลไม่มาก (ค่อนข้างแม่น)

สรุปว่า ใช้ได้นะแต่ก็ต้องทราบข้อระวังด้วย

Glucagon-Like Peptide-1 Receptor Agonists and Gastrointestinal Adverse Events: A Systematic Review and Meta-Analysis.Chiang, Cho-Hung et al.

Gastroenterology, Volume 169, Issue 6, 1268 - 1281

การออกกำลังกาย ไม่ได้แค่กำลังกาย

 การออกกำลังกาย ไม่ได้แค่กำลังกาย

1.ผ่อนคลาย คุณลองตัดสื่อออนไลน์ วิ่งหรือเดินแบบสวมหูฟังเพลงที่ชอบก็ได้ หรือจะฟังเสียงจ้อกแจ้กรอบด้าน รับปล่อยใจไปตามจังหวะเท้า

2.ยิ้มกับสิ่งรอบตัว ต้นไม้ต่าง ๆ เรียงราย มีต้นอะไรบ้างนะ ดอกสีอะไร เด็กมาวิ่งหัวเราะกับพ่อแม่ สาว ๆ มาให้อาหารปลา แล้วคุณจะรู้ว่ารอบตัวคุณมีความสุข และคุณเป็นส่วนหนึ่งในนั้น

3.รับรู้สายลม แสงแดด ถ้าคุณออกกำลังกายกลางแจ้ง สายลมแสงแดด ไอน้ำกลิ่นดิน มันจะช่วยเยียวยาคุณได้

4.กิจกรรมครอบครัว วี้ดว้ายกับเครื่องออกกำลังกาย ถีบเรือเป็ด ถ่ายรูปสวย ๆ กัน ลดเวลาต่อหน้าจอ เพิ่มเวลาต่อหน้ากัน

คุณลองมองหาความสุขเล็ก ๆ ในแต่ละวัน มองหาความสุขใหม่ ๆ ที่เรามองข้าม สะสมไปเรื่อย ๆ สุดท้ายคุณจะรวยครับ ร่ำรวยความสุข

นม

 นม ที่เป็นกระแส ณ ตอนนี้

1.นมกล่องยูเอชที นมพาสเจอร์ไรส์ ที่วางขายตามร้าน ตามซูเปอร์มาร์เก็ต กินไปเถอะครับ ถ้าไม่หมดอายุ ประโยชน์มากกว่าโทษแน่

2.เป็นแหล่งโปรตีนชั้นดี แคลเซียม ไขมัน พลังงาน ที่หาง่าย สะดวก และราคาถูกมาก

3.แพ้นมวัว คือ กินแล้วไปเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้ คิดคล้าย ๆ แพ้อาหารทะเล แพ้ยา เช่นมีผื่น มีไข้ อันนี้ต้องเลี่ยงนมวัว และใช้ยาแก้แพ้

4.ไม่มีเอนไซม์ย่อยนม (lactose intolerance) เกิดจากพอเราไม่ได้ดื่มนมนานวันเข้า เอนไซม์ก็ไม่สร้าง พอกลับมาดื่มอีกจึงท้องอืดท้องเสีย พอดื่มต่อเนื่องจะสร้างเอนไซม์มาใหม่ได้ หรือจะเลือกนมไม่มีแลคโตสก็ได้

5.อยากได้นมอะไร ก็เลือกเอา นมกล่อง นมขวด นมผง หรือ นมผงคืนรูป นมปลอมส่วนมากไม่ได้อยู่ในกล่อง แต่อยู่ในบรา

6.นมรสชาติต่าง ๆ ก็ไม่ผิดอะไร แล้วแต่คนชอบ แต่ถ้าใครไม่อยากติดหวานก็อย่ากินนมหวาน ใครจะคุมน้ำตาลก็กินนมจืด ใครชอบนมชมพูก็กินนมสตรอเบอรี่ ใครชอบนมดำก็จัดนมโกโก้ไป

7.นมกล่องวันละกล่อง อันนี้ผมว่าโอเคนะ ไม่แพง คุณค่าดี หาง่าย ว่ากันตรง ๆ มีใครสักกี่คนที่จะดื่มนมวันละกล่องได้อย่างสม่ำเสมอ

8.คุณจะใช้นมทำอย่างอื่น ถ้าจะหวังผลคุณค่าทางอาหารที่เท่า ๆ เดิม ก็อย่าแปรรูปมากนัก เช่น ใช้เติมซีเรียล ผสมข้าวโอ๊ต แต่ถ้าถึงขั้นเอามาทำเบเกอรี่ แบบนี้องค์ประกอบอาหารจะเปลี่ยนไปบ้าง กินได้เหมือนกัน

9.ปริมาณไขมันในนม ... ถ้าไปดูสัดส่วนต่อน้ำหนักนม มันก็ดูเยอะนะ แต่ความจริงแล้ว คุณไม่ได้ดื่มนมเยอะจนปริมาณสัมบูรณ์มันเยอะขนาดน่ากลัว ดังนั้นนมวันละกล่องกินไปเถอะครับ ไขมันจากเบเกอรี่ หมูกรอบ ไก่ทอด พวกนั้นเยอะกว่า คุณยังไม่กังวลเลย

10.แม่วัวจะพันธุ์อะไร เธอจะกินหญ้าอะไร ไม่สำคัญนัก เพราะนมวัวที่นำมาผลิตน้ำนมดื่ม จะผ่านกระบวนการมาตรฐานอุตสาหกรรมอาหาร ที่ปลอดภัยพอกัน

กินไปเถิดครับ

11.กินนมเยอะ ๆ ไม่ได้ทำให้นมโตแต่อย่างใด

การคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยการตรวจค่า PSA

วันนี้เรามาอัพเดทการคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยการตรวจค่า PSA  น่าจะติดสิบอันดับแรกของวารสารแห่งปีอย่างแน่นอน

  มะเร็งต่อมลูกหมากยังไม่มีวิธีคัดกรองที่ไวมากพอ แม้ว่าการรักษาจะทำได้ดีแต่อัตราการเสียชีวิตกลับไม่ค่อยลดลงเพราะกว่าจะพบ มักจะเป็นระยะท้ายของโรคเสียแล้ว ในอดีต (ก็ประมาณ 5-6 ปี) มีข้อถกเถียงที่เป็นประเด็นแห่งปีของวารสาร NEJM นี้ด้วยว่าเราควรจะใช้ค่าผลเลือด prostate specific antigen (PSA) เพื่อการคัดกรองหรือไม่ ข้อสรุปตอนนั้นคือยังไม่ควร วันนี้มีชุดข้อมูลใหม่ที่ผมว่าเป็นการศึกษาที่ขนาดใหญ่และติดตามยาวนานมาก น่าจะมาเขย่าวงการและน่าสนใจมากเลยครับ

  การศึกษานี่เป็นความร่วมมือกันของแปดประเทศในยุโรป ทำการศึกษาในผู้ป่วย 162236 ราย อายุ 55-69 ปีเพราะเล็งเอาช่วงอายุที่อุบัติการณ์การเกิดสูงและหากตรวจพบจะยังทำการแก้ไข ผ่าตัด ให้ยา ถ้าไปทำในกลุ่มอายุน้อยกว่านี้ตัวเลขของอุบัติการณ์จะต่ำเกินกว่าที่ผลการศึกษาจะมีผล หรือไปทำในกลุ่มอายุสูงมากจะไม่ไปลดอัตราการเสียชีวิตเลย นั่นคือวัตถุประสงค์หลักของการศึกษาคือ อัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งต่อมลูกหมาก ผมคิดว่าการออกแบบการศึกษาแบบนี้สมเหตุสมผลคือเล็งเป้าชัดเจน ไม่หว่านกลุ่มกว้างเกินไป ผลออกมาจะนำไปใช้ได้ตรงจุด

  นำผู้ป่วยมาแบ่งเท่ากัน กลุ่มควบคุมเราก็ดูแลรักษาเขาตามปกติ เขามีอาการก็ตรวจ ส่วนกลุ่มทดลองจะให้การคัดกรองด้วยการเจาะเลือดตรวจ PSA หากมีค่าเกินกำหนด (แต่ละประเทศจะมีค่าต่างกันเล็กน้อย) ค่าประมาณคือ 3-4 ถ้าเกินกว่านี้จะส่งทำการตัดชิ้นเนื้อแบบสุ่มผ่านทางทวารหนัก (ไม่ได้เล็งเป้าด้วย MRI) เพราะต้องการให้ใช้วิธีที่ทำได้ง่าย ทำได้จริงกับคนไข้ทุกคนทุกประเทศ จึงต้องใช้วิธีมาตรฐานแบบนี้ อย่าลืมว่าเป้าหมายคือ screening ไม่ใช่ diagnosis

  เรื่องของระเบียบวิธีวิจัยและการคำนวณค่าสถิติ มีข้อน่าสนใจที่ต้องใช้การเกลี่ยตัวแปร เพราะข้อกำหนดของแต่ละชาติมีความแตกต่างกันเล็กน้อย ในวารสารได้แสดงให้เห็นว่าความแตกต่างกันเล็กน้อยนี้ไม่ได้มีผลแต่การศึกษาและมีวิธีจัดการเรียบร้อยแล้ว ต่อมาเรามาดูผลการศึกษากัน

  อายุเฉลี่ยของผู้เข้าศึกษาคือ 60 ปี ระยะเวลาการติดตามเฉลี่ย 23 ปี (ตัวเลขค่อนข้างไม่แปรปรวน ช่วงอายุคนที่สุขภาพดี ยาวนานขึ้นจริง ๆ) และที่น่าสนใจคือเมื่อคัดกรองด้วยการตรวจเลือดแล้ว คนที่ต้องไปทำการเจาะชิ้นเนื้อมีสูงเกือบร้อยละ 90 แสดงว่าแผนการและการดำเนินการวิจัยทำได้ราบรื่นและเป็นไปตามที่คาดหวัง ผู้ที่หลุดจากการศึกษามีน้อยมาก อันนี้จะส่งผลให้การศึกษามีพลังและความน่าเชื่อถือมาก

  ผลการศึกษาหลัก อัตราการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งต่อมลูกหมากในกลุ่มคัดกรอง 1.4%  ในกลุ่มควบคุม 1.6% การคัดกรองน่าจะลดอัตราการเสียชีวิตลง ถ้าเราคิด risk ratio คือ 0.87 หมายความว่าในกลุ่มคัดกรองมีอัตราการเสียชีวิตลดลงกว่ากลุ่มควบคุมประมาณ 13% ซึ่งแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ หมายความว่าการคัดกรองมีประโยชน์อย่างที่คิดไว้ในกลุ่ม 55-69ปี

 แต่ถ้าคิดค่า absolute risk reduction 0.22% เป็นตัวเลขที่น้อยมาก อาจจะเป็นเพราะว่าถึงแม้จะไม่คัดกรอง เจอในระยะที่มากกว่าระยะต้น ก็ยังรักษาได้ดี ยิ่งถ้าทำเป็นตัวเลขที่เรียกว่า number needed to treat = 456 คือต้องคัดกรอง 456 คนจึงจะสามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้หนึ่งคน

  เมื่อเราเจอความจริงแบบนี้หมายความว่าการคัดกรองไม่น่าจะช่วยลดอัตราการเสียชีวิต เพราะวิธีการรักษาของเราอาจจะดีมากหรือเจอมะเร็งก็อยู่ในช่วงท้ายของชีวิตที่การรักษาอะไรไม่ช่วยยืดชีวิตได้ แบบนี้จะมีค่าในการคัดกรองหรือ

 อย่าลืมว่า risk ratio มันลดลงอย่างมีนัยสำคัญ และหากทำเป็นตัวเลขชื่อ number needed to diagnose = 12 หมายความว่า คัดกรอง 12 คนจะได้การวินิจฉัย 1 คน จะดูดีทีเดียว แม้จะไม่ลดอัตราการเสียชีวิต แต่เมื่อวินิจฉัยเร็วขึ้น กรรมวิธีการรักษาไม่ยุ่งยากเท่าการเจอระยะหลังโดยไม่คัดกรอง

  ทางผู้วิจัยได้แบ่งข้อมูลว่าถ้าเราคิดเวลาติดตามสั้นกว่านี้ล่ะ จะเกิดประโยชน์ไหม เพราะถ้าระยะเวลาติดตามมันนานเกินไป อัตราการตายอาจจะไม่แตกต่างกัน เพราะคนที่เป็นมะเร็งเสียชีวิตนั้น เสียชีวิตไปก่อน 23 ปี พวกที่เหลือคือแข็งแรงดีหรือรักษาดีก็จะอยู่รอด ทำให้คิดอัตราการเสียชีวิตที่ระยะเวลานานเกินไปมันไม่แตกต่างกัน อันนี้เรียกว่า length-time bias ของการคัดกรองมะเร็ง เมื่อคิดแยกก็ปรากฏว่าการติดตามที่ระยะเวลา 11-13 ปี เป็นช่วงเวลาติดตามที่ลดอัตราการเสียชีวิตลงได้มากที่สุด

  อ่านมาเสียยืดยาว ผมจะสรุปให้ฟังง่าย ๆ แบบนี้แล้วกันว่า การคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยการตรวจ PSA แล้วถ้าค่าสูงกว่าปกติค่อยไปตรวจชิ้นเนื้อ วิธีนี้ไม่ได้เหมาะสมกับคนทุกคน แต่จะใช้ได้ดีหากผู้เข้าคัดกรองอายุ 55-69 ปี (ตามการวิจัย) ที่พร้อมจะตัดชิ้นเนื้อตรวจต่อไปหากผลผิดปกติ และควรจะมีช่วงชีวิตที่คาดหวังอยู่นานกว่า 10 ปี (ถ้าคิดในการศึกษาคือ ถ้าจะอายุยืนแบบมีคุณภาพจนถึง 80-85 ปี ค่อยคัดกรอง)

  แต่เนื่องจากมันลดอัตราการเสียชีวิตค่อนข้างน้อย เพราะวิธีการรักษาปัจจุบันมันดีมากในทุกระยะ (แต่นั่นคือยุโรป) จึงยังไม่สามารถตอบคำถามว่า ควรจะใช้วิธีนี้คัดกรองต่อไปหรือไม่ อาจจะต้องรอวิธีที่แม่นยำกว่านี้ที่จะตรวจได้ในระยะต้นจริง ๆ

  จึงยังไม่สามารถขยับความสำคัญของการตรวจ PSA มากขึ้นไปกว่าเดิม เพียงแต่จะระบุช่วงอายุการตรวจให้ฌพาะเจาะจงขึ้นเท่านั่นเอง

EECP (enhanced external counter pulsation) แบบคนทั่วไปเข้าใจได้

 EECP (enhanced external counter pulsation) แบบคนทั่วไปเข้าใจได้

1.EECP คือวิธีการเพิ่มการไหลเวียนเลือดเข้าสู่หัวใจในจังหวะคลายตัวและลดแรงต้านในจังหวะบีบตัว เพื่อทำให้ประสิทธิผลการบีบเลือดออกจากหัวใจดีขึ้น แต่ไม่ได้ใส่อุปกรณ์เข้าไปในหลอดเลือดแต่ใช้วิธีบีบคลายแขนขาที่เป็นหลอดเลือดส่วนปลายแทน คุณสามารถไปเปิดคลิปทางอินเตอร์เน็ตดูวิธีทำได้ วิธีนี้ก็คล้ายกับการใส่อุปกรณ์ intra-aortic balloon pump ใส่ลูกโป่งไนโตรเจนเข้าไปที่หลอดเลือดแดงใหญ่ไปช่วยหัวใจทำงานนั่นเอง

2.ทำไปทำไม เรียกกว่าเสริมการรักษาหลักด้วยยาและการปฏิบัติตัว เป็นทางเลือกสำหรับผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบเรื้อรัง รักษาด้วยยาเต็มที่แล้วแต่ยังมีอาการเจ็บหน้าอก ไม่ได้ทำในคนปกติ ไม่ใช่เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้ยา ไม่ใช่การรักษาทางเลือกที่จะทดแทนการใช้ยาหรือการขยายหลอดเลือดได้

3.ข้อบ่งชี้สำคัญ คือ ผู้ป่วยที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบชนิด “เรื้อรัง” ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเต็มที่แล้วแต่ยังมีอาการเจ็บหน้าอก เป็นผู้ป่วยที่อาการคงที่และที่สำคัญคือต้องไม่มีข้อห้ามด้วย ตัวอย่างข้อห้ามคือ ความดันโลหิตสูงที่คุมไม่อยู่ หัวใจเต้นผิดจังหวะ จริง ๆ แล้วมีข้อห้ามเยอะมาก ต้องตรวจสอบให้ดีก่อนทำ

4.ทำแล้วได้ประโยชน์อะไร สิ่งที่คาดหวังคือ อาการเจ็บหน้าอกลดลงและสามารถทนต่อการออกแรงได้มากขึ้น ส่วนเรื่องเลือดไปเลี้ยงหัวใจดีขึ้น การใช้ออกซิเจนลดลง ตัวเลขค่าแล็บที่ดีขึ้น พวกนี้เป็นสิ่งที่ตรวจพบเท่านั้น ไม่ใช่เป้าหมายหลักและไม่สามารถแปลผลเลยไปว่าหัวใจดีขึ้น

5.ระดับคำแนะนำของสมาคมแพทย์โรคหัวใจทั้งยุโรป (2024)และอเมริกา (2023) แนะนำระดับ IIa คือ อาจจะเลือกทำก็ได้ ไม่ได้ดีมากแต่ก็ไม่แย่ ด้วยหลักฐานระดับ B คือมีการศึกษาวิจัยแบบทดลอง แต่ไม่ได้ขนาดใหญ่และคุณภาพไม่หนักแน่น เท่าที่ผมไปเปิดดูอ้างอิงนั้นพบดังนี้ เป็นการศึกษาแบบไม่ได้มีกลุ่มเปรียบเทียบ, เป็นการศึกษาขนาดเล็ก 10 คนก็มี 30 คนก็มี, ตัวชี้วัดเป็นนามธรรมที่นำมาคิดเป็นระบบคะแนนจึงมีความโน้มเอียงสูง ส่วนมากเป็นงานวิจัยแบบเก็บข้อมูลที่กลุ่มตัวอย่างไม่มาก ส่วนการทบทวนวรรณกรรม (2025) ที่มีนั้นก็นำมาจาก cohort และ retrospective study เสียเกือบทั้งหมด

6.สรุปว่า สำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบเรื้อรัง ที่ปฏิบัติตัวแล้ว กินยาแล้ว แต่ยังมีอาการเจ็บหน้าอก ก็สามารถเลือกทำได้ (การรักษาที่แนะนำจริง ๆ คือใส่สายสวนและขยายหลอดเลือดเพื่อลดอาการ) โดยหวังผลลดอาการ ไม่ได้หวังผลลดการเกิดโรคซ้ำ ไม่ลดการนอนโรงพยาบาล และไม่ลดอัตราการเสียชีวิต

7.อันนี้สำคัญมาก คนปกติ หรือเป็นโรคอื่นก็อย่าไปทำ มันไม่มีข้อมูลสนับสนุนว่าจะเกิดประโยชน์ ส่วนโรคหลอดเลือดส่วนปลายและโรคหลอดเลือดสมอง มันมีการศึกษาแต่ยังไม่รับรองให้ทำ

ร้านหนังสือมือสองเชียงใหม่

 ที่เชียงใหม่ ผมเคยได้ยินเรื่องราวร้านหนังสือมือสองย่านประตูท่าแพ

ร้านหนังสือมือสองในเมืองท่องเที่ยวทั่วโลก มีต้นกำเนิดคล้ายกันคือนักท่องเที่ยวพกหนังสือมาอ่าน อ่านจบก็ขายและซื้อหนังสือมือสองที่คนก่อนหน้านี้มาขายไว้ หมุนผ่านไปเรื่อย ๆ

ที่กทม. ผมประทับใจร้านหนังสือ DASA พอมาเชียงใหม่เลยแวะมาดู

ร้านแรกคือ GEKKO ร้านอยู่ในตรอกเล็ก ๆ คูหาเดียว มีกองหนังสือลดราคาหน้าร้าน เข้าไปเป็นบรรยากาศร้านตัวบรรจงและหยดหมึกเลยครับ ชั้นล่างและชั้นลอย ติดแอร์ฉ่ำจนหนาว เลือกซื้อเลือกอ่านได้ตามใจ ส่วนมากเป็นนิยายและหนังสือท่องเที่ยว ผมเจอหนังสือที่เมืองไทยไม่สามารถหาซื้อง่าย

ราคาเป็นมิตรมาก ใครอยู่เชียงใหม่และอยากอ่านหนังสือนะครับควรไปอย่างยิ่ง สภาพไม่แย่แต่ราคาชวนฝันมาก

ถัดออกไปไม่ไกล ประมาณสองร้อยเมตร ก็จะพบร้านหนังสือสีฟ้าสวยเห็นเด่นชัดคือ ชามานบุ๊คส์ช็อป

ร้านนี้ให้อารมณ์ร้านหนังสือริมคลองหลอด สนามหลวง มีใครทันไหม หนึ่งคูหา ชั้นเดียวแต่หนังสือเรียงแน่นท่วมหัวทั้งสี่ด้าน คนขายแทรกซุกตัวในมุมที่หนังสือรอบตัว

หนังสือมีหลายสภาพปนกัน นิยายคลาสสิกเยอะดี ราคาหลักร้อย ยืนเลือกได้ทั้งวัน แม้จะไม่ได้ติดแอร์แต่ไม่ร้อน และได้อารมณ์ร้านหนังสือเก่า ดีงามครับ

เราเดินไปอีกในอีกฟากถนน เดินชั่วเคี้ยวหมากแหลก เข้าตรอกไปร้านหนังสือ the lost bookshop

ร้านนี้ค่อนข้างกว้าง เพราะมีสามคูหา โปร่งโล่ง จึงมีทั้งหนังสือชั้นและหนังสือโชว์บนแผง สองคูหาในเป็นหนังสือโซนเอเชียและสมุดภาพ แนวศิลปะน่าจะชอบ

ส่วนอีกหนึ่งคูหาเป็นชั้นอัดแน่นถึงเพดาน เป็นโซนอังกฤษ มีภาษาอื่นบ้าง ฟิคชั่นและโนเวลเยอะมากจริง ๆ ด้วยความที่โล่งสบาย เลยอยู่ได้นาน ๆ มีที่ให้คุ้ยเยอะดี

สภาพหนังสือเป็นมือสองมือสาม ราคาถูกมากจริง ๆ น่าแวะไปเยือน

ร้านหนังสือมือสองในย่านท่าแพเชียงใหม่ น่าไปเยือนครับ เพราะคุณจะเจอหนังสือทั่วสารทิศ สารพัดภาษา ราคาถูกมาก ใครสะสม ใครฝึกอ่าน ใครสนใจเริ่มเข้าวงการ ลองเปิดใจไปดู หนังสือมือสอง เล่มหนา กระดาษพิมพ์ดีด ตัวอักษรเต็ม แต่มูลค่าเกินราคาไปมากมายครับ