Tecovirimat ยารักษาฝีดาษลิง ?
ฝีดาษลิงเป็นไวรัสตระกูลเดียวกับฝีดาษคน (orthopoxviridae) เราคิดว่าน่าจะเอายา tecovirimat มาใช้ในการระบาดของฝีดาษลิงได้ แต่ต้องบอกว่า ยังไกลห่างจากมาตรฐานการรับรองใช้ยาในปัจจุบัน ทำไมน่ะหรือ ก็ต้องย้อนกลับไปที่ฝีดาษคนก่อน
ฝีดาษ เป็นโรคที่อาการในคนกับในสัตว์จะต่างกัน แต่ก็พอกล้อมแกล้มคิดแนวทางเดียวกันได้ เอ็ดเวิร์ด เจนเนอร์ก็เริ่มใช้ฝีดาษวัวมาป้องกันโรคฝีดาษคน ก่อนที่จะมาพัฒนาเป็นวัคซีนฝีดาษคนที่แท้จริง ฉีดกันแพร่หลายมาก ฉีดกันจนเกิด herd immunity ฉีดกันจนโรคไข้ฝีดาษคนสูญสลายหายไปจากโลกนี้
ซวยล่ะสิ … แล้วจะพัฒนายายังไง
สำหรับโรคที่หายากมาก ๆ หรือนานทีหลายสิบปีหน เราอาจยอมรับงานวิจัยยาที่เรียกว่า animal model คือมีแต่ผลการศึกษาประสิทธิภาพในสัตว์ทดลองที่เป็นโรคเท่านั้น ไม่ได้มีผลการศึกษาประสิทธิภาพในคนเลย แต่ก็นะ…จะไปหากลุ่มทดลองอย่างไร เมื่อโรคมันน้อยมากและเกิดไม่บ่อย แหม ฟังแล้วไม่น่าใช้เลย แต่อย่าเพิ่งเอามันทิ้ง อย่างน้อยผลการศึกษาเรื่องความปลอดภัยก็ทำในอาสาสมัครที่แข็งแรงดี ซึ่งไม่ได้มีการเปรียบเทียบกับคนที่เป็นโรค ว่าให้ยาไปแล้วปลอดภัยต่างกันไหม
ยาอื่น ๆ พอจากสัตว์ทดลอง ก็ต้องมาอาสาสมัครปกติ มาหาขนาดยาในอาสาสมัครเป็นโรค มาเปรียบเทียบการใช้จริงในคน ถึงผ่านการรับรองได้
นอกจากการพัฒนายาทำได้ยากมากแล้ว ถามคนทำยาขายก็ไม่คุ้มที่จะลงทุน เพราะโรคมันหายไปแล้ว คุณจะลงทุนเปิดร้านตัดเสื้อมนุษย์นีแอนเดอทัลไหมล่ะ ..ก็คงไม่ แบบนี้ยารักษาฝีดาษคนก็ไม่น่าเกิดมาได้ tecovirimat ก็เกิดจากขั้นตอนแบบนี้ จากสัตว์ทดลอง แถมขนาดยาที่เหมาะสมก็เทียบขนาดจากสัตว์ทดลองเอามาใช้ในคน ไม่ได้เกิดจากการวิจัยยาตามปรกติ
แต่ tecovirimat มันรักษาฝีดาษคนนะ จะเอามารักษาฝีดาษลิงได้ฤาท่าน
มีการศึกษาว่าสัตว์ทดลองที่ติดฝีดาษลิง ได้ยา tecovirimat แล้วดีขึ้น แถมการศึกษาความปลอดภัยก็ไม่ได้มาจากอาสาสมัครที่แข็งแรง แต่ส่วนมากมาจาก กลุ่มผู้ป่วย ส่วนการศึกษาจริงจังในคนยังไม่สามารถบอกได้ว่า "ใช้ได้ดีตามมาตรฐาน" ทางการสหรัฐกำลังจะไปทำการศึกษาในคนที่คองโก ที่เป็นแดนระบาด และทำการศึกษาร่วมกับประเทศที่มีการระบาดตอนนี้ เปรียบเทียบผลว่าจะนำมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยหรือไม่
หมายความว่าตอนนี้ tecovirimat ยังรับรองในการรักษาฝีดาษคน ด้วยข้อมูลสนับสนุนจากสัตว์ทดลอง และจะใช้ในการรักษาฝีดาษลิง ด้วยความจำเป็นเฉพาะหน้าเท่านั้น ในอนาคตอาจจะมีการคิดค้นยาเฉพาะฝีดาษลิง และผ่านการศึกษาเต็มรูปออกมาใช้ (ถ้าการระบาดมากพอและความคุ้มค่ามากพอ)
สรุปว่า ก็ใช้ได้เท่าที่มีข้อมูลในตอนนี้ แต่ความจำเป็นในการใช้ยังน้อยมาก โรคเกือบทั้งหมดไม่รุนแรงและหายเองครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น