นวดเฉพาะจุด สะกดใจ : carotid sinus massage
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะแบบ SVT เป็นภาวะที่พบบ่อยมาก คนไข้จะรู้สึกใจสั่น แน่นอก โดยที่ยังรู้ตัวดี เมื่อตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจจะพบ คลื่น QRS ตัวแคบเร็วมากระดับ 150-180 ครั้งหรือมากกว่า นักเรียนแพทย์และแพทย์ประจำบ้านต้องแยกออก และบอกกลไก AVNRT ได้ แต่สำหรับประชาชนทั่วไป คุณอาจจะเจอ "หมอนวด"
การรักษาที่เป็นมาตรฐานและทำเป็นลำดับแรกในผู้ป่วยที่ยังมีความดันโลหิตไม่ต่ำ คือหมอจะใช้มือกดจุดที่คอสักพัก ชีพจรจะลดลง
โดยข้อห้ามคือมีหลอดเลือดแดงที่คอผิดปกติ คุณหมออาจจะใช้หูฟังฟังเสียงหลอดเลือดที่คอ หรือทำอัลตร้าซาวนด์ว่าไม่มีรอยตีบ เลือดโป่งพองที่คอ หรือระมัดระวังหากผู้ป่วยเคยเป็นอัมพาต
หมอจะให้คุณนอนราบ บอกว่าใจเย็น ๆ เดี๋ยวคุณหมอจะนวดคอเพื่อรักษาอาการให้ นำอุปกรณ์ติดตามตลื่นไฟฟ้าหัวใจมาติด คุณจะได้ยินเสียง ติ๊ดๆๆๆๆๆ รัวมาก หลังจากนั้นคุณหมอจะมาคลำที่คอตรงบริเวณลูกกระเดือก คุณผู้หญิงไม่ต้องกลัวนะครับ คุณหมอเขาหากระเดือกคุณเจอแน่นอน (thyroid cartilage)
หลังจากนั้นคุณหมอจะลากมือลงมาด้านข้างจนพบชีพจรของคุณที่เต้นเร็วจี๋ ขยับมือขึ้นด้านบนเล็กน้อย แล้วออกแรงกดอย่างสม่ำเสมอลงไปตรง ๆ ทิศทางไปทางมุมกรามล่าง (angle of mandible) และกดลงลึกไปสัมผัส กระดูกสันหลังส่วนคอ วางมือนิ่ง ๆ 10 วินาที คุณก็หายใจตามปกติ สักพักคุณจะได้ยินเสียงหัวใจเต้นช้าลง ติ้ดๆๆๆ...ติ้ด..ติ้ด..ติ้ด
ถ้ายังไม่หายคุณหมออาจกดซ้ำในข้างเดียวกันหรืออีกข้าง เพราะหลอดเลือดแต่ละข้างเราไวไม่เท่ากัน
ในกรณีที่ไม่หายคุณหมอก็จะให้เราออกแรงเบ่ง ถ้าไม่หายอีกก็จะฉีดยาเพื่อรักษา ถ้าไม่หายอีกจะช็อกหัวใจด้วยไฟฟ้า
การกดบริเวณนั้นคือจุดที่หลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอแตกแขนงออกไปเลี้ยงในกระโหลกและนอกกระโหลก ตรงจุดนั้นหลอดเลือดจะโป่งออกเรียกว่า carotid sinus ที่จุดนี้จะมีตัวรับแรงยืดขยายของผนังหลอดเลือดที่ชื่อว่า baroreceptor หากแรงดันเลือดสูง ก็จะทำให้ผนังหลอดเลือดโป่งออกส่งกระแสประสาทไปบอกไขสันหลัง ให้ส่งกระแสประสาทไปลดชีพจรและแรงดันเลือดลง เป็นการควบคุมตัวเองของร่างกาย
เราจำลองการดึงยืด การขยายของ carotid sinus หลอกให้มันคิดว่าโป่งขยาย โดยการกดนิ่ง ๆ มันก็จะถูกหลอกส่งสัญญาณไปให้ไขสันหลัง ไขสันหลังก็เชื่อตามกัน ส่งสัญญาณที่ชื่อว่า parasympathetic ไปลดความเร็วชีพจรและลดความดันโลหิตลง
การนวดจึงหลอก carotid sinus ให้ทำงานประการฉะนี้แล
หลังจากความดันชีพจรปรกติ เราก็จะให้ยาช่วยชะลอการนำกระแสประสาทและทำการตรวจสรีรวิทยาไฟฟ้าหัวใจโดยการสวนสายสวนไปตรวจหาแผนที่ไฟฟ้าหัวใจเพื่อตรวจจุดลัดวงจร แล้วใช้คลื่นวิทยุความถี่สูงทำลายจุดลัดวงจรเสีย เป็นอันเสร็จ หายขาด โอกาสเป็นซ้ำน้อยมาก ๆ และถือเป็นการรักษาที่สาเหตุตามมาตรฐาน ณ ปัจจุบัน
อย่าเผลอทำปากมุบมิบหรือร่ายคาถาออกมาขณะกดนะครับ เดี๋ยวเขาจะนึกว่าเราเป็นพ่อมด และการรักษานี้ ไม่ต้อง อาบ อบ ...ให้นวดได้เลย
อ่านเพิ่มได้ที่
2015 ACC/AHA/HRS Guideline for the Management of Adult Patients With Supraventricular Tachycardia
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น