มีโจทย์ปัญหามาให้คิด
จังหวัด A.ติดตามข้อมูลผู้ป่วยโรคโควิด-19 จากการมาตรวจที่โรงพยาบาล พบว่า มีผู้มีอาการไข้มาตรวจ 1000 คน มีคนที่เข้าข่ายสงสัยโรค 100 คนจึงส่งตรวจหาเชื้อ พบว่าติดเชื้อ 10 คน
จังหวัด B. ใช้มาตรการไปตรวจหาเชื้อในคนที่ใกล้ชิดผู้ป่วยยืนยันโรคทุกราย พบว่า มีผู้ที่เสี่ยงเพราะใกล้ชิดผู้ป่วยยืนยันโรค 1000 คน พบว่าติดเชื้อ 10 คน
จังหวัด C. ใช้มาตรการให้ความรู้ทางออนไลน์ และทดสอบคนที่อาจจะเสี่ยงด้วยแอปพลิเคชั่น มีคนที่เข้ารับการทำแบบทดสอบ 1000 คน พบว่าเข้าข่ายสงสัยแนะนำให้มาตรวจหาเชื้อ 100 คน พบว่าติดเชื้อ 10 คน
จังหวัด D.สุ่มรายชื่อคนในจังหวัดมา 1000 คน และไปตรวจหาหาเชื้อโดยไม่สนใจประวัติเสี่ยงหรืออาการใด ๆ พบว่าติดเชื้อ 10 คน
..คุณคิดว่า จำนวนผู้ที่ติดเชื้อ 10 คนของแต่ละจังหวัด
..สะท้อนให้เห็นจำนวนผู้ติดเชื้อที่แท้จริงได้ไหม
..สัดส่วนการติดเชื้อของประชากรทั้งหมดในจังหวัดได้ไหม
..จะนำตัวเลขของแต่ละจังหวัดมาเปรียบเทียบกันได้ไหม
..จะใช้โมเดลทางคณิตศาสตร์เอาตัวเลขของจังหวัดใดจังหวัดหนึ่ง มาเป็นตัวเลขการระบาดของประเทศได้ไหม
..สะท้อนให้เห็นจำนวนผู้ติดเชื้อที่แท้จริงได้ไหม
..สัดส่วนการติดเชื้อของประชากรทั้งหมดในจังหวัดได้ไหม
..จะนำตัวเลขของแต่ละจังหวัดมาเปรียบเทียบกันได้ไหม
..จะใช้โมเดลทางคณิตศาสตร์เอาตัวเลขของจังหวัดใดจังหวัดหนึ่ง มาเป็นตัวเลขการระบาดของประเทศได้ไหม
วันนี้จะมาคุยถึงเรื่อง ความโน้มเอียงในการเลือกกลุ่มตัวอย่าง (selection bias)
ตามปรกติแล้วการศึกษาทดลองใด ๆ จะมีความเฉพาะเจาะจงกับกลุ่มตัวอย่าง การจะนำผลการศึกษาไปใช้ในวงกว้างจะต้องพิจารณาว่า ประชากรที่เราสนใจเข้าได้กับกลุ่มที่เขาเลือกมาทำการศึกษาหรือไม่
ในจังหวัด A. ตัวเลข 1% คือ สัดส่วนผู้ติดเชื้อในคนที่มีอาการไข้ จะไม่รวมคนที่ไม่มีอาการแต่มีเชื้อแต่อย่างใด
ในจังหวัด B. ตัวเลข 1% คือ สัดส่วนผู้ติดเชื้อในผู้ที่สัมผัสโรค ไม่สนใจว่าอาการหรือไม่ และไม่รวมคนทั่วไปที่ไม่สัมผัสโรคเลย
ในจังหวัด C. ตัวเลข 1% คือ สัดส่วนของคนที่เข้ามาทำแบบทดสอบออนไลน์ ไม่รู้ว่าเสี่ยงหรือไม่ หรือมีอาการหรือไม่ ไม่รวมคนที่เข้าไม่ถึงออนไลน์ ซึ่งอาจเป็นผู้ป่วยก็ได้
ในจังหวัด D. ตัวเลข 1% คือ อัตราการติดเชื้อของประชากร ไม่ทราบว่าป่วยหรือไม่ สัมผัสโรคหรือเปล่า รวมไปหมด
แต่ละประเทศ แต่ละจังหวัด หรือแต่ละเวลา จะมีการสืบค้นต่างกัน จะมาเปรียบเทียบกันได้เมื่อกรรมวิธีทั้งหมดเหมือนกัน ในการทำงานวิจัยใหญ่ ๆ เขาจึงใช้การคัดเลือกจากส่วนกลาง คนที่หน้างานไม่มีสิทธิ์ตัดสินใจตามอำเภอใจ หลีกเลี่ยงความโน้มเอียง
การจะนำตัวเลขไปคาดคะเน ประชากรทั้งประเทศจึงต้องพิจารณาว่ากลุ่มตัวอย่างที่สุ่มมาหรือที่รายงานมา มันเฉพาะกลุ่ม มันโน้มเอียงมากน้อยแค่ไหน ไม่สามารถนำค่าที่โน้มเอียงเลือกในการเลือกกลุ่มคนใดกลุ่มคนหนึ่ง ไปคาดเดาหรือประมาณการณ์คนที่เหลือได้
เอาล่ะ ลองไปย้อนอ่านตัวเลขต่าง ๆ ที่ท่านอ่านมาจากแหล่งต่าง ๆ แล้วทบทวนอีกสักรอบนะครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น