ไขมัน ถึง 1412 cardiology

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง โลกได้รับการฟื้นฟู การกินอยู่เปลี่ยนไป ความก้าวหน้าเปลี่ยนไป โรคติดเชื้อที่เคยคร่าชีวิตมนุษย์มากมายลดลง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบและกล้ามเนื้อหัวใจตาย เข้ามาแทนที่ โรคหลอดเลือดสมองเข้ามาแทนที่ โรคมะเร็งเข้ามาแทนที่
คนมีชีวิตยืนยาวขึ้น แต่ก็ไม่ได้มีความสุขมากขึ้นเพราะ ปัจจัยเสี่ยงโรคต่างๆเพิ่มตามอายุ วิถีชีวิตที่ทำให้โรคไม่ติดต่อมาเป็นสาเหตุการเสียชีวิตมากขึ้น

การค้นพบทางการแพทย์ที่ก้าวหน้าในการรักษาโรคหลอดเลือด ทำให้เราสามารถแก้ไขเหตุการณ์ "หลัง" จากการตีบตันได้ อัตราการเสียชีวิตลดลงอย่างมากมาย แต่ทั้งหมดก็ยังขึ้นอยู่กับ ยา การใส่อุปกรณ์ การผ่าตัด แก้ไขปลายเหตุ
หลังสิ้นสุดยุคสงครามเย็น ความก้าวหน้าด้านการป้องกัน และแก้ไข "ก่อน" ที่จะเกิดโรคเริ่มเข้ามาเป็นแนวคิดสำคัญ มีการพัฒนาความรู้ การรักษามากมายเพื่อป้องกันก่อนเกิดโรค อาทิเช่น การควบคุมเบาหวาน ความดัน น้ำหนัก การออกกำลังกาย การใช้ยา

หนึ่งในสาเหตุของโรคหลอดเลือดอุดตัน ที่เรียกว่า atherosclerosis นั้นเราเข้าใจมากขึ้น แม้จะยังมีหลายคำถามที่ยังตอบไม่ได้ แต่หลายคำตอบก็กระจ่างจัด และสาเหตุที่เราพบกระจ่างชัดที่สุดคือ ไขมัน
พบว่าคนที่ไขมันสูง อุบัติการการเกิดโรคหลอดเลือดและตายสูงมาก การทำให้ไขมันลดลงก็ไม่ลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคอย่างชัดเจน แต่ก่อนเราเชื่อว่าโคเลสเตอรอลคือไขมันตัวนั้น แต่ความจริงคือไม่ใช่แค่ไขมันโคเลสเตอรอลที่เป็นปัญหาหลัก เราพบว่าปัญหาหลักที่มีน้ำหนักที่สุดคือ โปรตีนที่เกาะอยู่กับไขมันที่ชื่อ lipoprotein โดยเฉพาะ Lipoprotein ชนิดตัวใหญ่ คือ LDL

LDL สูง..โรคมาก LDL น้อย.. โรคไม่มาก ลด LDL.. โรคลด LDL ลดลงมาก.. โรคลดลงมาก ด้วยความจริงนี้ ทำให้เป้าหมายการลด LDL จึงเป็นเป้าหมายสำคัญ ในการปกป้องโรคหัวใจและหลอดเลือด ไขมันตัวอื่นนั้นเราพบว่าถ้าหากขึ้นสูง โรคมาก แต่..พอไปลดลง โรคกลับไม่ลดอย่างที่คาด ดังเช่น ไตรกลีเซอไรด์ หรือ HDL ที่เราพบว่าหากมีสูงจะดี แต่การทำให้สูงทำได้ไม่ง่าย และทำให้สูงขึ้น..โรคกลับลดลงไม่มากนัก
การลด LDL ให้ต่ำสุดจึงเป็นเป้าหลัก และพิสูจน์แล้วด้วยว่าจริง แต่ LDL เกิดจากการสังเคราะห์ของร่างกายที่ตับ ความผิดปกติของไขมัน(ใช้คำว่าไขมันผิดปกติ ไม่ใช่แค่สูง) เกือบ 80% เกิดจากการสังเคราะห์ แค่ไม่เกิน 20% ที่เกิดจากการดูดซึมจากอาหาร ดังนั้นเราจึงต้อง ควบคุมทั้งอาหารและควบคุมการสังเคราะห์ แน่นอนต้องใช้ยา

เป็นที่มาของการใช้ยาลดไขมัน statin นั่นเอง การใช้ยาสเตตินไม่เพียงแต่ลดไขมัน แต่ยังลดอัตราการเสียชีวิตอีกด้วย ความจริงที่เราพบคือ มันไม่ได้ลดแต่ไขมัน ในการรักษาที่ไขมันลดลงเท่าๆกัน ยา statin มีอัตราการปกป้องสูงกว่ามาก
เรียกว่า statin ไม่ได้ลดแค่การสังเคราะห์ LDL ที่ผิดปกติ มันยังไปยับยั้งกระบวนการอื่นๆของการเกิด atherosclerosis ด้วย อย่างที่กล่าวไปตอนต้น กระบวนการนี้มีหลายอย่างหลายปัจจัย ไขมันและ LDL เป็นปัจจัยหลัก แต่ statin ไม่เพียงแต่ลดปัจจัยหลัก ไปลดปัจจัยอื่นๆด้วย ทำให้ภาพรวมโรคลดลง ตายลดลง
ผลเสียของยา เรียกว่าน้อยมาก เทียบกับประโยชน์ที่ได้รับ ..ถ้าหากคุณจำเป็นต้องกิน ไม่มีข้อห้าม ประโยชน์มีมากกว่าโทษ

เจ้าปัจจัยเสี่ยงอย่างอื่น ปัจจุบันเราพบแล้วว่ามันคือ การอักเสบของหลอดเลือดหลังจากกระบวนการ atherosclerosis และการใช้ statin ก็ลดกระบวนการอักเสบนี้ด้วย เราจึงเรียกทั้งหมดว่า ความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจ และเรียก การรักษาทั้งใช้ยาและไม่ใช้ยาว่า การลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด ไม่ใช่แค่ลด...ไขมัน
การระบุปัจจัยเสี่ยง และบ่งชี้ที่ต้องกินยาจึงสำคัญมาก ทั่วโลกได้คิดแบบคำนวนมามากมาย เพื่อบอกว่าใครเสี่ยงสูงและต้องรักษา ต้องกินยา และการรักษาก็ไปลดความเสี่ยงนั่นเอง สำหรับประเทศไทยคือ Thai CV risk นั่นเอง ..ไม่ใช่แค่ระดับตัวเลขไขมันหรือ lipoprotein อย่างเดียว

การศึกษายังเดินหน้าไปเรื่อยๆ ข้อมูลและการรักษาออกมาเรื่อยๆ เพื่อ ป้องกันโรคก่อนที่จะเกิด ถามทุกคนและถามตัวเองว่า คุณอยากควบคุมโรคอย่างเคร่งครัด และกินยา หรือ ปล่อยมันไปแล้วไปวัดดวงในห้องสวนหัวใจอันทันสมัย

สิ่งต่างๆเหล่านี้ คุณยังจดจำได้ไหม

** หลังวันระลึกเหตุการณ์ก่อวินาศภัย 11 กันยายน 2560 ครบหนึ่งเดือน ที่เราจากกันไป #1412cardiology ***

ด้วยความรำลึกถึงครับ