ฟันผุ กับ Ludwig's angina

ฟันผุ ใครคิดว่าไม่สำคัญ

ภาพเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ แสดงให้เห็นก้อนโพรงอากาศบริเวณพื้นที่ใต้ลิ้น บริเวณนี้เป็นที่อยู่ของเนื้อใต้ลิ้น ต่อมน้ำลาย จะไม่มีอากาศที่เห็นเป็นโพรงเล็กหลายโพรงสีดำ แต่ผู้ป่วยรายนี้กลับเห็นภาพโพรงอากาศ

ผู้ป่วยชาย ป่วยเป็นโรคเบาหวาน มีประวัติฟันผุ ปวดฟันกรามมาสักสองสัปดาห์ อาการรุนแรงมากขึ้น จนกระทั่งสองวันก่อนมาโรงพยาบาลคางบวมมากขึ้น ปูดออกมา น่วม กดเจ็บ

ผลปรากฏว่าเป็นการติดเชื้อที่เนื้อเยื่อใต้ลิ้นใต้คาง เนื่องจากเนื้อเยื่อตรงนี้แบ่งชั้นกันหลวม ๆ การติดเชื้อและหนองจึงเซาะไปตามรอยแบ่งกล้ามเนื้ออย่างรวดเร็ว ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดเพื่อระบายหนอง และต้องใส่ท่อช่วยหายใจเพื่อปกป้องทางเดินหายใจ

ผลการผ่าตัดมีหนองและเนื้อตายมากมาย ต้นเหตุเกิดจากฟันผุ มีหนองที่โพรงรากฟัน ลุกลามไปสองซี่ ต้องถอนออกทั้งหมด เปิดแผลกว้าง และให้ยาฆ่าเชื้อ ประเด็นสำคัญของโรคนี้คือ

1. ลุกลามเร็ว
2. ลุกลามเข้าสมองได้ง่าย
3. ติดเชื้อในกระแสเลือดได้ง่าย ยิ่งเป็นเบาหวาน ยิ่งง่ายอีก
4. อาจบวมจนอุดกั้นทางเดินหายใจได้

การรักษาต้องรวดเร็ว ผ่าตัดระบายหนอง รักษาทางเดินหายใจ ระวังช็อกติดเชื้อ

ลักษณะการเกิดแก๊สในเนื้อเยื่อ จะต้องระวังการติดเชื้อแบคทีเรียที่ไม่ใช้ออกซิเจนหายใจ และยิ่งการติดเชื้อมีต้นกำเนิดจากในช่องปาก ที่มีเชื้อแบคทีเรียสารพัดชนิด รวมแบคทีเรียที่ไม่ใช้ออกซิเจนด้วย การติดเชื้อหลายชนิด (polymicrobial organisms) เป็นการติดเชื้อในเนื้อเยื่อชนิดที่หนึ่ง (Necrotizing Soft Tissue Infection type I) สำหรับชนิดที่สองจะเป็นการติดเชื้อชนิดเดียว ส่วนมากคือ เชื้อแบคทีเรียกรัมบวกตัวกลม (group A steptococci)

และในผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานต้องระวังการติดเชื้อ pseudomonas aeruginosa เพิ่มด้วย

"ฟันผุ อย่าเห็นเป็นเรื่องเล็ก .... เรื่องเ..กซ์ อย่าเห็นเป็นเรื่องใหญ่"