วัคซีน นิวโมค้อคคัส (pneumococcal vaccine)
Advisory Commitee on Immunization Practices หน่วยงานหลักที่ออกมาประกาศเรื่องการใช้วัคซีนในแต่ละปี ในปีนี้มีประกาศออกมาแล้ว ผมทำลิ้งก์มาให้ และหยิบวัคซีนหนึ่งตัวมาพูด คือ นิวโมค้อคคัส
เชื้อแบคทีเรียกรัมบวก สเตร้ปโตค้อคคัส นิวโมเนียอี่ (Streptococcus pneuminiae) เป็นเชื้อก่อโรคปอดอักเสบที่สำคัญในผู้ใหญ่และก่อโรคเยื่อหุ้มสมองติดเชื้อแบคทีเรียที่สำคัญทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ เราสามารถพัฒนาวัคซีนออกมาเพื่อป้องกันโรคนี้ได้สำเร็จ แม้จะไม่ได้ครอบคลุมทุกสายพันธุ์ แต่ก็ครอบคลุมสายพันธุ์สำคัญที่ก่อโรคเกือบหมด
วัคซีนทั้งสองชนิดคือ PCV-13 และ PPSV-23 เอาเป็นว่าทั้งสองชนิดครอบคลุมเชื้อต่างกันเล็กน้อย และจากการศึกษาที่มีมาพบว่าจะป้องกันได้ดีควรฉีดวัคซีนทั้งสองแบบ โดยมีรูปแบบการฉีดเฉพาะแบบ
แล้วใครที่ควรฉีดบ้าง เราแบ่งเป็นสองกลุ่ม คือ กลุ่มที่แข็งแรงดีทั่ว ๆ ไป ไม่มีข้อบ่งชี้พิเศษที่ต้องฉีดก่อนอายุ 65 ส่วนอีกกลุ่มคือมีโรคที่ต้องฉีดเมื่อจำเป็นเมื่อวินิจฉัยจะอายุเท่าไรก็ตาม
เรามาดูกลุ่มแรกก่อน คือ แข็งแรงดีไม่มีโรคจะพิจารณาฉีดเมื่ออายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป กลุ่มนี้จะไม่เคยได้รับวัคซีนตัวนี้มาก่อนแน่นอน ให้ฉีด PCV-13 หนึ่งเข็มก่อนแล้วทิ้งระยะห่างหนึ่งปีจึงฉีด PPSV-23 ตามอีกหนึ่งเข็ม *
กลุ่มที่สองคือ กลุ่มที่เคยได้รับวัคซีนมาก่อนอายุ 65 แสดงว่าต้องมีโรคหรือภาวะที่ต้องฉีดอย่างแน่นอน เมื่ออายุตั้งแต่ 65 ขึ้นไปจะต้องพิจารณาอย่างไร
กรณีที่เคยได้รับ PCV-13 มาก่อนหน้านี้แล้ว จะไม่ต้องให้ PCV-13 อีก เมื่ออายุถึงเกณฑ์ให้ฉีด PPSV-23 หนึ่งเข็ม โดยต้องห่างจาก PCV-13 ที่เคยฉีดมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี
กรณีที่ไม่เคยได้วัคซีน PCV-13 มาก่อน (แสดงว่าได้ PPSV-23 มาก่อนหน้านี้อย่างแน่นอน) ให้พิจารณาที่อายุที่ได้รับ PPSV-23
หากฉีด PPSV -23 เมื่ออายุเลย 65 ปีไปแล้ว ให้ฉีด PCV-13 หนึ่งเข็ม โดยห่างจาก PPSV ที่เคยฉีดมาก่อนหน้านี้อย่างน้อยหนึ่งปี
หากฉีด PPSV-23 ก่อนอายุ 65 (เดี๋ยวเราจะมาอ่านว่า มีภาวะใดบ้างที่จะได้ยาก่อนอายุ 65) ให้ฉีดวัคซีน PCV-13 1 เข็มก่อนแล้วทิ้งระยะห่างหนึ่งปีจึงฉีด PPSV-23 ตามอีกหนึ่งเข็ม *
สำหรับการฉีด PCV-13 ตามด้วย PPSV-23 ในตำแหน่งที่มีเครื่องหมายดอกจัน จะต้องนับด้วยว่า PPSV-23 เข็มหลังสุดต้องห่างจากเข็มก่อนหน้านี้อย่างน้อย 5 ปี
ในกลุ่มที่สองนี้แสดงว่าเคยได้รับวัคซีน PPSV มาก่อนหน้าอายุ 65 อย่างแน่นอน เรามาดูว่าใครบ้างที่ต้องรับวัคซีนก่อนอายุ 65 (อายุ 19-64 ปี) มีอยู่สามกลุ่ม ที่ได้รับวัคซีนต่างแบบกัน (อายุที่ได้รับ PPSV-23 เข็มล่าสุดจึงมีความสำคัญในการพิจารณาข้างต้น)
1. ผู้ที่ภูมิคุ้มกันบกพร่อง ... โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง กินยากดภูมิคุ้มกัน ปลูกถ่ายอวัยวะ มะเร็งเม็ดเลือด โรคไตเนโฟรติก ผู้ที่ตัดม้ามหรือม้ามไม่ทำงาน ...จะได้รับ PCV-13 หนึ่งเข็ม ทิ้งระยะ 8 สัปดาห์ ตามด้วย PPSV-23 อีกหนึ่งเข็ม ทิ้งระยะอีก 5 ปีตามด้วย PPSV-23 ซ้ำอีกหนึ่งเข็ม
2. ผู้ที่มีโรคเรื้อรังบางอย่าง ... ไตวาย โรคตับเรื้อรัง โรคหัวใจ เบาหวาน ติดเหล้า สูบบุหรี่ ...จะได้รับ PPSV-23 หนึ่งเข็ม
3. ผู้ที่มีภาวะน้ำในโพรงสมองรั่วไหลหรือปลูกถ่ายหูชั้นใน ... ได้รับ PCV-13 หนึ่งเข็ม ทิ้งระยะ 8 สัปดาห์ ตามด้วย PPSV-23 อีกหนึ่งเข็ม
ถ้าไม่เข้าใจให้อ่านอีกรอบช้า ๆ ครับ รับรองไม่ยาก ผมทำ infographic diagram ง่าย ๆ มาให้ตามภาพแล้ว
สามารถดาวน์โหลด แนวทางวัคซีน ACIP 2019 ได้ฟรีที่นี่
https://annals.org/aim/fullarticle/2723806/recommended-adult-immunization-schedule-united-states-2019
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น