เรามาตามติดการเจาะดูดชิ้นเนื้อก้อนไทรอยด์ไปตรวจไปตรวจกันนะครับ
ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ การตรวจที่ถือว่าเป็นมาตรฐานคือการเจาะดูดเนื้อที่ก้อนนั้นไปตรวจ ที่เรียกว่า Fine Needle Aspiration เป็นการตรวจที่ง่ายมีประโยชน์ โอกาสบาดเจ็บไม่มาก สามารถทำได้ทุกที่
ก้อนที่ต้องเจาะคือก้อนเดี่ยวๆ หรือถ้ามีหลายก้อนอาจต้องพิจารณาเพิ่มว่าจะเจาะก้อนใด โดยการตรวจเพิ่มเติมเรียกว่า สแกนไทรอยด์ ใช้สารกัมมันตภาพรังสีแล้วถ่ายภาพว่าก้อนไหน ไม่มีการสร้างฮอร์โมน เอาก้อนนั้น (cold nodule)
นอกจากขนาดก้อนแล้ว ประวัติการเกิดโรค ลักษณะที่คลำได้ ภาพที่เห็นจากการตรวจอุลตร้าซาวนด์ก็จะเป็นข้อมูลที่บ่งชี้ว่าน่าจะเป็นเนื้อร้ายหรือไม่ เอามาพิจารณาการเลือกเจาะและติดตาม
ก้อนที่ต้องเจาะคือก้อนเดี่ยวๆ หรือถ้ามีหลายก้อนอาจต้องพิจารณาเพิ่มว่าจะเจาะก้อนใด โดยการตรวจเพิ่มเติมเรียกว่า สแกนไทรอยด์ ใช้สารกัมมันตภาพรังสีแล้วถ่ายภาพว่าก้อนไหน ไม่มีการสร้างฮอร์โมน เอาก้อนนั้น (cold nodule)
นอกจากขนาดก้อนแล้ว ประวัติการเกิดโรค ลักษณะที่คลำได้ ภาพที่เห็นจากการตรวจอุลตร้าซาวนด์ก็จะเป็นข้อมูลที่บ่งชี้ว่าน่าจะเป็นเนื้อร้ายหรือไม่ เอามาพิจารณาการเลือกเจาะและติดตาม
เช่นถ้าก้อนเดี่ยวเล็กน้อยกว่า 10 มิลลิเมตร แต่ลักษณะอื่นๆบ่งชี้ความน่าสงสัยมะเร็งก็ต้องเจาะ แต่ถ้าก้อนกลางๆ ไม่มีลักษณะมะเร็งเลย อาจเลือกติดตามอย่างระวังได้ เอาล่ะการเลือกติดตาม หรือการจะเจาะ ยกให้เป็นหน้าที่ของคุณหมอเขานะครับ เรามาดูการเจาะกันดีกว่า
อย่างแรกเรามีข้อห้ามหรือข้อควรระวังในการเจาะไหม โดยเฉพาะ ติดเชื้อบริเวณเหลือที่จะเจาะ และ เลือดออกง่าย กินยากันเลือดแข็ง แบบนี้อาจต้องหยุดยาหรือระมัดระวังเวลาเจาะ
อย่างแรกเรามีข้อห้ามหรือข้อควรระวังในการเจาะไหม โดยเฉพาะ ติดเชื้อบริเวณเหลือที่จะเจาะ และ เลือดออกง่าย กินยากันเลือดแข็ง แบบนี้อาจต้องหยุดยาหรือระมัดระวังเวลาเจาะ
เจาะก็นอนหงายครับ ใช้หมอนรองไหล่..ไม่ใช่หมอนรองคอ ที่อีเจี๊ยบเขาชอบแจก (ทั้งๆที่อมของแจกไปมากแล้ว) ให้คอเหยียดเห็นก้อนชัดเจน ทำความสะอาดด้วยยาฆ่าเชื้อทารอบๆ และปูผ้าสะอาดเจาะกลาง
การตรวจปัจจุบัน เราจะใช้เครื่องอุลตร้าซาวนด์ช่วยประกอบการตรวจการเจาะ เพื่อให้แม่นยำ เป็นก้อน เห็นปลายเข็มจิ้มที่ก้อนได้ชัดและแม่นยำ ลดโอกาสเกิดผลลบปลอมคือ มีโรคแต่ตรวจไม่พบ
ผลังจากนั้นใช้เข็มเบอร์เล็ก 23-25 ใส่กระบอกฉีดยา แล้วจิ้มไทรอยด์ผ่านผิวหนัง...อ๊ะๆๆ ไม่ฉีดยาชาหรือ บางทีก็ไม่ฉีดนะครับ เพราะไทรอยด์อยู่ตื้นมาก จิ้มก็เจอแล้ว การฉีดยาชาก็เจ็บจากเข็มแรกของยาชาอยู่ดี ลึกไม่เกินหนึ่งเซนติเมตรหรอกครับ ถ้าลึกกว่านี้คุณหมอจะแจ้งให้ทราบและอาจฉีดยาชา
การตรวจปัจจุบัน เราจะใช้เครื่องอุลตร้าซาวนด์ช่วยประกอบการตรวจการเจาะ เพื่อให้แม่นยำ เป็นก้อน เห็นปลายเข็มจิ้มที่ก้อนได้ชัดและแม่นยำ ลดโอกาสเกิดผลลบปลอมคือ มีโรคแต่ตรวจไม่พบ
ผลังจากนั้นใช้เข็มเบอร์เล็ก 23-25 ใส่กระบอกฉีดยา แล้วจิ้มไทรอยด์ผ่านผิวหนัง...อ๊ะๆๆ ไม่ฉีดยาชาหรือ บางทีก็ไม่ฉีดนะครับ เพราะไทรอยด์อยู่ตื้นมาก จิ้มก็เจอแล้ว การฉีดยาชาก็เจ็บจากเข็มแรกของยาชาอยู่ดี ลึกไม่เกินหนึ่งเซนติเมตรหรอกครับ ถ้าลึกกว่านี้คุณหมอจะแจ้งให้ทราบและอาจฉีดยาชา
ขณะสอดเข็มเข้าไปจะไม่ดูดเนื้อ เมื่อเข็มถึงตำแหน่งที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นการกะระยะจากการคลำ หรือการใช้เครื่องอุลตร้าซาวนด์ก็ตามที ก็จะทำการดูดเนื้อสองสามครั้ง ขยับเข็มแล้วดูดซ้ำ เพื่อให้ได้เนื้อ เนื้อมักจะอยู่ในเข็มไม่กระฉอกออกมาในกระบอกฉีดครับ ในกรณีได้น้ำซึ่งอาจเป็นซีสต์ ก็ดูดออกครับ (จริงๆจะบอกได้ตั้งแต่การทำอัลตร้าซาวนด์แล้ว)
และถ้าได้เลือดมักจะดูดใหม่ เพราะการได้เลือด จะทำให้เนื้อที่ดูดได้แปลผลยากครับ
และถ้าได้เลือดมักจะดูดใหม่ เพราะการได้เลือด จะทำให้เนื้อที่ดูดได้แปลผลยากครับ
หลังจากเสร็จแล้วก็จะถอนเข็มโดยไม่ดูด แล้วนำเนื้อที่อยู่ในเข็มมาพ่นลงบนแผ่นสไลด์ เกลี่ยให้ทั่ว บาง (อย่างกับทาเนยถั่วเลยเนอะ) แล้วแช่ในน้ำยาเพื่อไม่ให้เซลเปลี่ยนแปลง มักใช้เอธิลแอลกอฮอล์ความเข้มข้นสูง แล้วส่งตรวจต่อไปทางเซลล์วิทยา
ผู้ป่วยก็จะได้รับการปิดแผล และให้ใช้มือกดแรงพอประมาณเพื่อห้ามเลือด ไทรอยด์เป็นอวัยวะที่มีเลือดมามากมาย ถ้าไม่กดอาจไปเลือดออกมากๆ จนกดการหายใจที่บ้านได้ ก็กดประมาณ 30 นาที เรียกว่า รอรับบัตรนัดเสร็จก็ครบเวลาพอดี และอย่าลืมสังเกตเลือดออกและหายใจติดขัดต่อเนื่อง อย่าลืมมาติดตามผล
ผู้ป่วยก็จะได้รับการปิดแผล และให้ใช้มือกดแรงพอประมาณเพื่อห้ามเลือด ไทรอยด์เป็นอวัยวะที่มีเลือดมามากมาย ถ้าไม่กดอาจไปเลือดออกมากๆ จนกดการหายใจที่บ้านได้ ก็กดประมาณ 30 นาที เรียกว่า รอรับบัตรนัดเสร็จก็ครบเวลาพอดี และอย่าลืมสังเกตเลือดออกและหายใจติดขัดต่อเนื่อง อย่าลืมมาติดตามผล
การแปลผล 5 แบบของเซลที่ดูดได้ การรักษาและติดตามในแบบต่างๆ เปิดได้จาก guideline เรื่องนี้ของ american associations of clinical endocrinologist ฟรี ตามที่ทำลิงค์มาให้ ฉบับปรับปรุงล่าสุด 2016
และเราไม่ใช้การให้ยาฮอร์โมนไทรอยด์เพื่อลดขนาดก้อนแล้วนะครับ ไม่สามารถทำได้ ถ้าสงสัยมะเร็ง เป็นมะเร็ง หรือรำคาญ ไม่สวย หรือไปกดเบียดอวัยวะอื่นๆ ก็ผ่าตัดครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น