ภาวะฉุกเฉินทางมะเร็งวิทยา ... หลอดเลือดดำ SVC อุดตัน
หลอดเลือดดำใหญ่ก่อนที่จะเข้าหัวใจ superior vena cava รับเลือดมาจากศีรษะ กะโหลก ใบหน้า แขนสองข้าง และ ทรวงอก หากมีการอุดตีบตันของทางเดินเลือด เลือดจะท้นและคั่ง ทำให้เกิดอาการบวมเลือดคั่งในบริเวณดังกล่าว
ตำแหน่งที่อุดตันต่างกัน อาการก็จะไม่เหมือนกัน เช่นจุดตีบตันใกล้ทางเข้าสู่หัวใจมากก็จะบวมหมด ถ้าตีบจุดที่สูงขึ้นบางทีเลือดอาจระบายไปทางบายพาสอันอื่นๆได้ อาการลดลง (สำหรับแพทย์ต้องรู้จักจุดตีบตันและอาการของจุดต่างๆกับทางบายพาสด้วยครับ)
ตำแหน่งที่อุดตันต่างกัน อาการก็จะไม่เหมือนกัน เช่นจุดตีบตันใกล้ทางเข้าสู่หัวใจมากก็จะบวมหมด ถ้าตีบจุดที่สูงขึ้นบางทีเลือดอาจระบายไปทางบายพาสอันอื่นๆได้ อาการลดลง (สำหรับแพทย์ต้องรู้จักจุดตีบตันและอาการของจุดต่างๆกับทางบายพาสด้วยครับ)
อาการบวมเกิดจากเลือดคั่ง สีจะเข้มขึ้น ม่วงแดง หน้าบวม คอบวม แขนบวม แต่อกจะไม่บวมนะครับ เพราะหลอดเลือดส่วนหน้าอกสามารถบายพาสไปสู่หลอดเลือดดำใหญ่ส่วนล่าง (inferior vena cava) ได้ด้วยสิ่งที่จะเห็นคือร่องรอยบายพาส หลอดเลือดใต้ผิวหนังที่ปกติจะเล็กๆก็ขยายขนาดเพราะต้องรับเลือดบายพาสปริมาณมากขึ้น จะเห็นหลอดเลือดใต้ผิวหนังขยายขนาดและชัด (dilated superficial vein)
บางคนก็มีอาการตลอดเวลา บางคนก็มีอาการเวลานอนเพราะก้อนตกมากดทับ อันตรายที่เกิดขึ้นคือจะมีการบวมบริเวณคอและทางเดินหายใจ รวมทั้งแรงดันกะโหลกจะสูงเพราะเลือดไหลกลับลงมาไม่ได้ ถือเป็นภาวะฉุกเฉินเร่งด่วนทางอายุรกรรมครับ
ในรูปนั้น อาณาบริเวณที่ระบายสีม่วงคือเนื้อเยื่อที่งอกมาล้อมรอบพันรอบหลอดเลือดดำใหญ่ คนไข้คนนี้มีอาการมากเวลานอนราบ ต้องนั่งหลับมาสองคืน จะเห็นว่าเบียดหลอดเลือดดำที่จะนำเลือดเข้าหัวใจทั้งหมด หลอดเลือดดำผนังบางแรงดันต่ำถูกเบียดได้ง่าย ส่วนหลอดเลือดแดงผนังหนาแรงดันสูง ไม่ค่อยถูกกดทับ
ผมแนบภาพกายวิภาคปกติของการไหลหลอดเลือดดำเข้าสู่ทรวงอกและหัวใจด้วยครับ ส่วนภาพเอกซเรย์เป็นภาพจริงครับ
ผมแนบภาพกายวิภาคปกติของการไหลหลอดเลือดดำเข้าสู่ทรวงอกและหัวใจด้วยครับ ส่วนภาพเอกซเรย์เป็นภาพจริงครับ
การจัดการที่สำคัญขึ้นกับความเร่งด่วน หากยังพอมีเวลาและคนไข้ไม่อันตราย ควรได้รับการเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อเพื่อรับการวินิจฉัยก่อน โรคที่เราพบบ่อยๆคือมะเร็งโดยเฉพาะมะเร็งต่อมน้ำเหลือง หาไม่เมื่อเราให้การรักษาเพื่อลดการกดทับไม่ว่าการให้ยาสเตียรอยด์ขนาดสูงหรือการฉายแสง จะทำให้เนื้องอกสลายเร็วจนไม่สามารถเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อเพื่อการวินิจฉัยและรักษาเฉพาะโรคได้
อีกโรคที่ตำราเขียนแต่ผมไม่เคยพบคือ หลอดเลือดดำที่คอตีบแคบจากการใส่สายสวนหลอดเลือดดำและมีการอักเสบตีบตันภายหลังจากการใส่สายสวนคาท่อ
อีกโรคที่ตำราเขียนแต่ผมไม่เคยพบคือ หลอดเลือดดำที่คอตีบแคบจากการใส่สายสวนหลอดเลือดดำและมีการอักเสบตีบตันภายหลังจากการใส่สายสวนคาท่อ
คนไข้รายนี้พบต่อมน้ำเหลืองโตมากมายทั้งในช่องอก ที่คอ ที่ท้อง ที่ขาหนีบ และมีเวลาพอจึงได้รับการตัดชิ้นเนื้อหาสาเหตุ และรับการฉีดยาฉายแสง ก้อนยุบลง อาการดีขึ้นและปลอดภัย ผลการตรวจชิ้นเนื้อเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดลุกลาม เตรียมตัวเข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดต่อไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น