คนไข้มาหาหมอ ไม่ได้มาพบผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง

คนไข้มาหาหมอ ไม่ได้มาพบผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง

ผู้ป่วยรายหนึ่งป่วยเป็นโรคตับแข็งจากแอลกอฮอล์และไวรัสตับอักเสบบีมาเรื้อรัง พอควบคุมอาการได้ เคยมีปัญหาน้ำในช่องท้องติดเชื้อเนื่องจากภาวะตับแข็งมาสองครั้งแล้ว สามวันมานี้ผู้ป่วยปวดท้องมากบริเวณกลางท้อง ท้องอืดมากขึ้น เริ่มมีไข้ต่ำๆมาสองวัน ตัวเหลืองมากขึ้นมาหนึ่งวัน ผู้ป่วยกลัวจะมีการติดเชื้อที่น้ำในช่องท้องอีกจึงมาพบแพทย์ในวันนี้ ...เอาล่ะ หยุดแค่นี้ฟังแค่นี้ อะไรผุดขึ้นมาบ้าง
คนไข้น่าจะเป็นการติดเชื้อน้ำในช่องท้อง ภาวะนี้เกิดเองเกิดบ่อยในคนไข้ตับแข็ง แถมคนนี้ก็เป็นมาสองครั้ง ครั้งนี้ก็เหมือนเดิมอีก

"การสร้างความเห็นก่อนคุณมีหลักฐานทั้งหมด ย่อมเป็นการผิดพลาดใหญ่หลวง มันทำให้การวินิจฉัยของคุณเกิดความลำเอียงอยู่" ประโยคนี้ยังใช้ได้เสมอ ประโยคทองของเชอร์ล็อกโฮล์มส์ ในเรื่อง A Study in Scarlet

ใช่แล้ว ความชำนาญเฉพาะด้านทำให้เราลำเอียงว่าโรคนั้นต้องเป็นโรคของสาขาที่เราเชี่ยวชาญ จนลำเอียงและลืมมองไปว่า ปัญหาที่แท้จริงคือ ชายคนหนึ่งมีอาการปวดท้องรุนแรงกลางท้อง ท้องอืด วันนี้มีไข้ขึ้นและตัวเหลือง

อาจเป็นได้หลายโรคตั้งแต่ท่อน้ำดีอุดตัน ติดเชื้อถุงน้ำดี ตับอ่อนอักเสบ ฝีในตับ หรือติดเชื้อในน้ำช่องท้อง เรามาเก็บข้อมูลต่อด้วยการตรวจร่างกาย พบว่ากดท้องเจ็บมากโดยทั่วไป กดก็เจ็บ ปล่อยก็เจ็บมาก ฟังเสียงลำไส้แทบไม่ได้ยิน เคาะท้องมีทั้งเสียงโปร่งของลม และเสียงทึบของน้ำ ...น่าจะมีน้ำในช่องท้องจริงๆ กดตรงถุงน้ำดีก็ไม่ได้เจ็บมากกว่าที่อื่นๆ น่าจะติดเชื้อเยื่อบุช่องท้องแน่ๆ แสดงว่าโรคที่คิดอาจรุนแรงมากจนลุกลามไปทั่วช่องท้อง หรือ อวัยวะในช่องท้องอาจอักเสบจนทะลุ
การเก็บข้อมูลด้วยภาพจึงสำคัญมากลำดับต่อไป

ภาพรังสีเอ็กซเรย์ทรวงอกในท่านั่งของผู้ป่วยรายนี้ สิ่งที่เห็นเด่นจนสะดุดเลยคือ มีเงาสีดำแสดงถึงลมที่ส่วนล่างสุดของปอดทั้งสองข้าง แถบสีขาวที่กั้นช่องท้องกับช่องอกคือกระบังลม ใต้กระบังลมจะมีลมได้คือลมในกระเพาะที่อยู่ฝั่งซ้าย ฝั่งเดียวกับหัวใจ และไม่ควรมีลมใต้กระบังลมฝั่งขวาเพราะตรงนั้นคือเนื้อตับแน่นๆ แต่นี่มีลม !!!
free air under dome of diaphragm ... บอกเราว่าน่าจะมีลมรั่วมาอยู่ในช่องท้อง ทั้งๆที่ช่องท้องคนไข้คนนี้เป็นน้ำมากๆจากตับแข็ง ยังมีลมแทรกมาได้ขนาดนี้ นั่นคือ มีการทะลุและรั่วมาจากท่อทางเดินอาหารอย่างแน่นอน ..กระเพาะอาหารหรือลำไส้ทะลุ !! ภาวะฉุกเฉินทางศัลยกรรม

เอาล่ะเราข้ามขั้นตอนอื่นๆไป เพราะไม่ได้เป็นประเด็นในการนำเสนอครั้งนี้ สรุปว่า ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดฉุกเฉิน ผลออกมาเป็นกระเพาะอาหารทะลุจากแผลกระเพาะ ได้รับการรักษาผ่าตัดเรียบร้อยไม่มีผลข้างเคียงแต่อย่างไร

ไม่ว่าจะทำข้อสอบหรือชีวิตจริง การคิดแบบโน้มเอียงจะทำให้เราพลาดได้ง่าย การคิดเป็นกลางใช้ข้อมูลที่ถูกต้องมาคิดวิเคราะห์ให้รอบด้าน คิดถึงโอกาสที่จะไม่ใช่และทางเลือกสำรอง เก็บข้อมูลมาวิเคราะห์อย่างเป็นระบบและสังเคราะห์เป็นผลลัพธ์อย่างชาญฉลาด

หลักการที่ยังใช้ได้ในทุกๆวิชา แม้แต่วิชาแพทย์

เพราะเรารักษาคนไข้ ไม่ได้รักษา "โรค"