เคยได้ยินเรื่องนี้ไหม ยาเจริญอาหาร periactin หรือชื่อสามัญ cyproheptadine
หลายๆคนเชื่อว่ายานี้สามารถเพิ่มความอยากอาหาร ปัจจุบันก็ยังมีคนเชื่อ แล้วตกลงน่าเชื่อไหม เรามาฟังแล้วคิดตามครับ
ยา cyproheptadine เป็นยากลุ่มต้านฮีสตามีน ยังจำโรคลมพิษได้ไหมครับ ยาต้านฮีสตามีนที่รักษาอาการภูมิแพ้นั่นแหละกลุ่มเดียวกันเลย และเป็นยายุคแรกที่มีฤทธิ์ง่วงซึมมากอีกด้วย อ้าว..แล้วมาความอยากอาหารได้ไง
เคยมีข้อมูลในสัตว์ทดลองว่ายาตัวนี้มีฤทธิ์กับสารสื่อประสาท ซีโรโทนิน บางส่วนได้บ้าง การยับยั้งซีโรโทนินซึ่งจะทำให้ไม่อิ่ม คืออยากอาหารมากขึ้นนั่นเอง แต่ว่านี่คือข้อมูลทางอ้อม แล้วมาที่ความอยากอาหารได้อย่างไร
ยา cyproheptadine เป็นยากลุ่มต้านฮีสตามีน ยังจำโรคลมพิษได้ไหมครับ ยาต้านฮีสตามีนที่รักษาอาการภูมิแพ้นั่นแหละกลุ่มเดียวกันเลย และเป็นยายุคแรกที่มีฤทธิ์ง่วงซึมมากอีกด้วย อ้าว..แล้วมาความอยากอาหารได้ไง
เคยมีข้อมูลในสัตว์ทดลองว่ายาตัวนี้มีฤทธิ์กับสารสื่อประสาท ซีโรโทนิน บางส่วนได้บ้าง การยับยั้งซีโรโทนินซึ่งจะทำให้ไม่อิ่ม คืออยากอาหารมากขึ้นนั่นเอง แต่ว่านี่คือข้อมูลทางอ้อม แล้วมาที่ความอยากอาหารได้อย่างไร
มีการศึกษาถึงความเป็นไปได้ในการรักษาเด็กที่เบื่ออาหารและอาเจียนมากจากการรักษามะเร็ง ก็พบว่าการใช้ยา periactin มีผลกับการเพิ่มน้ำหนัก ส่วนเพิ่มจากอะไรชัดๆก็ไม่รู้เหมือนกัน
มีการศึกษาถึงเรื่องความอยากอาหาร น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นในการรักษาเป็นส่วนเสริมในโรค cystic fibrosis ก็พบว่าเพิ่มน้ำหนักได้
การศึกษาทั้งสองนั้นเป็นการศึกษาขนาดเล็กและไม่ใช่การศึกษาที่คุณภาพดีนัก ยังไม่สามารถอธิบายได้ชัดๆว่าเจ้า periactin เป็นตัวที่ทำให้น้ำหนักเพิ่มหรืออยากอาหาร แถมดูในกลุ่มที่ได้ผลนั้นก็เป็นกลุ่มขาดสารอาหารมากๆด้วย ไม่ใช่กลุ่มปกติๆ เบื่อๆอาหารเล็กน้อยโดยไม่มีโรคใด อย่างที่เห็นกันทุกวันนี้
มีการศึกษาถึงเรื่องความอยากอาหาร น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นในการรักษาเป็นส่วนเสริมในโรค cystic fibrosis ก็พบว่าเพิ่มน้ำหนักได้
การศึกษาทั้งสองนั้นเป็นการศึกษาขนาดเล็กและไม่ใช่การศึกษาที่คุณภาพดีนัก ยังไม่สามารถอธิบายได้ชัดๆว่าเจ้า periactin เป็นตัวที่ทำให้น้ำหนักเพิ่มหรืออยากอาหาร แถมดูในกลุ่มที่ได้ผลนั้นก็เป็นกลุ่มขาดสารอาหารมากๆด้วย ไม่ใช่กลุ่มปกติๆ เบื่อๆอาหารเล็กน้อยโดยไม่มีโรคใด อย่างที่เห็นกันทุกวันนี้
ด้วยความที่การศึกษามีเท่านี้ การควบคุมไม่ดี คนที่ออกจากการศึกษามาก เมื่อองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาได้ทำการทบทวนข้อบ่งชี้ของการใช้ยา periactin มันจึงไม่มีข้อมูลและไม่สามารถให้ข้อบ่งชี้เพื่อกระตุ้นความอยากอาหารได้ แม้แต่ในเด็ก หรือแม้แต่กลุ่มผู้ป่วยโรค cystic fibrosisก็ตาม
***สรุปว่า ยังไม่มีหลักการและหลักฐานที่หนักแน่นพอจะประกาศให้เป็นยากระตุ้นความอยากอาหาร***
ที่น่าเป็นห่วงคือ กลุ่มผู้นิยมใช้ยากลุ่มนี้จะเป็นผู้สูงวัยที่เบื่อๆอาหาร กินไม่ค่อยได้ คิดว่าถ้าได้ยาแล้วจะกินข้าวอร่อย และเจ้ายาตัวนี้มันมักจะเกิดผลเสียในผู้สูงวัยเสียด้วย
ผลเสียนั้นก็คือ ผลเสียจากยาต้านฮิสตามีนทั้งหลายนั่นเอง ปากแห้งคอแห้ง ถ่ายปัสสาวะลำบาก ท้องผูก ตาลาย แต่ที่สำคัญที่สุดคือ
ผลเสียนั้นก็คือ ผลเสียจากยาต้านฮิสตามีนทั้งหลายนั่นเอง ปากแห้งคอแห้ง ถ่ายปัสสาวะลำบาก ท้องผูก ตาลาย แต่ที่สำคัญที่สุดคือ
**อาจทำให้มีความดันโลหิตต่ำลง จึงส่งผลต่อปัญหาวูบและล้มในผู้สูงอายุครับ**
จึงไม่แนะนำการใช้ยา cyproheptadine หรือ periactin ในการกระตุ้นความอยากอาหารแต่ประการใด แพทย์ท่านใดยังใช้อยู่ ข้อมูลตรงนี้อาจช่วยในการตัดสินใจใหม่ได้นะครับ และ สำหรับผู้ป่วยท่านใดที่ใช้อยู่หรือจะใช้ต่อน่าจะเป็นข้อมูลการตัดสินใจที่สำคัญนะครับ
ขอบคุณการบรรยายเรื่องโภชนศาสตร์ในผู้สูงอายุ ของ อ.ประเสริฐ อัสสันตชัย ในงาน nutrition review ที่เตือนเรื่องการใช้ยาตัวนี้ ไปค้นข้อมูลเพิ่มและมาเล่าสู่กันฟัง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น