เอ็นอักเสบและยาควิโนโลน

และแล้ว..ก็มีคำตอบว่าทำไม อาร์คีลีส..จึงถูกยิงที่ข้อเท้าแล้วตาย

ในอดีตเรามักจะเชื่อว่าสมัยเด็กๆนั้นคุณแม่ของอาร์คีลีส ได้พาอาร์คีลีสไปที่แม่น้ำสติกซ์ แม่น้ำที่กั้นระหว่างโลกมนุษย์และยมโลก เพื่อให้อาร์คีลีสเป็นอมตะ แต่ตอนที่จับเด็กน้อยอาร์คีลีสจุ่มน้ำ คุณแม่เธอจับที่ข้อเท้า ร่างกายส่วนนั้นเลยไม่โดนน้ำ
วันเวลาผ่านไป ด้วยความเป็นอมตะ อาร์คีลีสได้กลายเป็นนักรบที่ยิ่งใหญ่แห่งกรีก จนเมื่อสงครามระหว่างทรอยและกรีก อาร์คีลีสถูกยิงที่ข้อเท้า บริเวณที่คุณแม่ใช้จับ และอาร์คีลีสไม่เปียก โดยการยิงของนักธนูเหรียญทองโอลิมปิก..เจ้าชายปารีส

แต่ไม่เลย ความจริงคือ เจ้าชายปารีสนั้นแอบทราบมาว่า เมื่อหลายเดือนก่อน อาร์คีลีสป่วย จำเป็นต้องได้ยา ciprofloxacin ต่อเนื่องมาสักพักและใช้ยาสเตียรอยด์มาสักพักใหญ่ เจ้าชายปารีสจึงได้ไปทบทวนวารสาร และได้พบความจริงว่า ในคนที่ใช้ยากลุ่ม ฟลูออโรควิโนโลน ยาฆ่าเชื้อที่ลงท้ายด้วย -floxacin มีโอกาสที่จะเกิดการบาดเจ็บต่อเส้นเอ็นที่ยึดกล้ามเนื้อและกระดูก เป็นเส้นเอ็นอักเสบ หรือรุนแรงที่สุดจนเส้นเอ็นขาดได้

รายงานการเกิดไม่มากเท่าไร 0.1-0.4% เท่านั้น ระยะเวลาเฉลี่ยก็ประมาณ สองถึงสามสัปดาห์ แต่ก็มีรายงานพบเร็วตั้งแต่ สองชั่วโมงถึงหลายๆเดือน ยาที่พบมากสุดคือ pefloxacin รองมาคือ ciprofloxacin ส่วน ofloxacin, norfloxacin, levofloxacin พบน้อยมาก ความเสี่ยงเพิ่มเติมที่สำคัญคือการได้รับยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ร่วมด้วย เบาหวาน ไตวาย
และได้ทราบเพิ่มเติมจากเจ้าชายอพอลโล่ (ตามตำนานเล่าว่าเป็นคนมาบอกปารีสว่า กรุณายิงข้อเท้า) ซึ่งเหม็นหน้าอาร์คีลีสมานานแล้วว่าเส้นเอ็นที่มักจะเกิดเหตุเรียกว่า calcaneal tendon บริเวณข้อเท้า (เกือบ 90% ของรายงาน) ที่อื่นพบน้อยเช่นหัวไหล่ ส่วนใหญ่ก็แค่อักเสบ บวม ขยับได้ไม่ถนัด มีประมาณ 40% ที่บาดเจ็บรุนแรงถึงขาด การรักษาก็หยุดยา ลดการใช้งาน และยึดให้นิ่งๆ ก็หายเองได้ แต่ถ้าขาดก็ต้องเย็บซ่อม

เจ้าชายอพอลโล่บอกว่า ก็ไม่รู้จริงๆว่าทำไมถึงเกิด คาดว่าเพราะ calcaneal tendon เป็นเอ็นที่ใหญ่ที่สุดของร่างกาย หลอดเลือดมาเลี้ยงไม่มาก และยาควิโนโลนนั้นเป็นยาที่ยับยั้ง DNA gyrase และ topoisomerase IV ที่สามารถไปยับยั้งการสร้างเส้นใยคคอลลาเจนได้ ทั้งสองเหตุที่..”คาดว่า” น่าจะเป็นสาเหตุมากที่สุด รายงานผู้ป่วยมีมาตั้งแต่ 1984 ซึ่งก็มีไม่มาก แต่วันนี้เจ้าชายอพอลโล่เห็นอาร์คีลีส เดินขาเขยกๆ คิดว่าใช่แน่

ตัดฉากมาตอนรบ อพอลโล่เอาเครื่องชี้เป้าเลเซอร์ชี้ไปที่ข้อเท้าของอาร์คีลีส เจ้าชายปารีสยิงธนูรุ่น อาร์เชอรี่ M-44 (ม.44 ยิงอะไรเป็นได้ผลหมด) พุ่งเข้าเป้าอย่างแม่นยำ ตรงตำแหน่งเอ็นอักเสบเป๊ะๆ ส่งผลให้อาร์คีลีสตกใจและเจ็บมาก ส่งผลให้ หัวใจเต้นผิดจังหวะถึงแก่ความตายทันที (อ่อ..ตกลงตายเพราะ wide complex tachycardia นั่นเอง) ตั้งแต่นั้นมา เราก็เลยเรียกเอ็นตรงนั้นว่า Achilles Tendon

หวังว่าท่านผู้อ่านคงเข้าใจ ทฤษฎีใหม่เกี่ยวกับการตายของอาร์คีลีส ว่าเกิดจากการอักเสบของเอ็นจากยาควิโนโลน