การแพ้ยาวัณโรค

   การแพ้ยาวัณโรค‬ มีมิตรรักแฟนเพลงส่งข้อความมาถามครับ ผมคิดว่าหลายๆท่านคงได้ประสบเหตุการณ์นี้ ทั้งจากตัวเองหรือคนใกล้ชิด ผมขอจำลองสถานการณ์ที่พบบ่อยๆ มาเพื่อความเข้าใจง่ายๆครับ‬‬‬‬‬

   ผู้ป่วย เป็นวัณโรค เสมหะพบเชื้อ ร่างกายแข็งแรงดี หมอเมดรักษาให้ยาสูตรมาตรฐานหกเดือน IRZE isoniazid..rifampicin..pyrazinamide..ethambutol.. และได้แนะนำผลข้างเคียงที่ควรรีบมา ตาเหลือง ผื่นรุนแรง คลื่นไส้อาเจียนมาก ไข้ขึ้น ส่วนปัสสาวะสีแดงเข้ม ผะอืดผะอมเล็กน้อย ให้กินยาต่อได้ คนไข้เข้าใจดี แต่ 7 วันหลังเริ่มยา ผู้ป่วยมีไข้ ผื่นขึ้น และกลับมาหาหมอเมดท่านนั้น
    หมอเมดท่านนั้น..หาสาเหตุอื่นๆที่ทำให้มีอาการแบบนี้ เช่นยาอื่นๆ การติดเชื้อแทรกซ้อนอื่นๆ สรุป..ไม่มี หมดเมดท่านนั้นมั่นใจ แพ้ยาแหงแซะ คนไข้ก็ถามว่า แล้วแพ้ตัวไหนล่ะหมอ กินตั้ง 4 ตัว หมอก็บอกตามตรง "ไม่รู้ครับ”  จริงๆก็ไม่รู้นั่นแหละครับ เพราะกินพร้อมกัน ที่ผ่านๆมาตัวเลขบอกว่า น่าจะเป็น rifampicin หรือ pyrazinamide แต่มันก็ไม่แน่นะ ก็เลยหยุดแล้วให้ยาคั่นกลาง รอจนการอักเสบจากการแพ้ยาดีขึ้นก่อน แล้วใส่ยาทีละตัว ดูว่าแพ้อะไร

คนไข้.. อ้าวแล้วช่วงที่หยุดยา โรคมันไม่กำเริบนิ..
หมอ..   ไม่หรอกครับ เราใช้ยา levofloxacin(หรือofloxacin) ให้ยา ethambutol และฉีดยา streptomycin ในช่วงหยุดยาครับ พออาการแพ้ยาลดลง เราก็ค่อยๆใส่ยาเดิมทีละตัว ว่าแพ้ตัวไหน เราก็หยุดตัวนั้น ใส่ตัวใหม่ หรือ ยืดระยะการรักษาให้ยาวนานขึ้นเล็กน้อยครับ

คนไข้...      อ๋อ..แล้วทำไมไม่ใช้ยาตัวใหม่ไปเลยล่ะหมอ
หมอเมด..  เพราะว่ายาตัวเดิมโดยเฉพาะ rifampicin และ isoniazid มันดีมากครับ เหมือนยิงระเบิดใส่วัณโรค หกเดือนตายเรียบครับ ถ้าคุณใช้ยาอื่นๆ ก็เหมือนยิงหนังสติ๊กใส่เชื้อครับ ตายเหมือนกัน แต่นานและใช้กระสุนเยอะ แล้วก็เมื่อยยิงด้วย หมายถึง มีผลข้างเคียงน่ะครับ

คนไข้...  อ่อ. เข้าใจล่ะ จะได้ไม่ต้องกังวล หมอจ่ายยาทีละกี่เดือนล่ะ
หมอ...    เอ่อ..ช่วงปรับยา หายาที่แพ้นี่ ต้องมาตรวจกันทุกสัปดาห์ครับ ไม่งั้นเดี๋ยวอาการแพ้เดิมก็ไม่หาย อาการแพ้ยาใหม่ก็ไม่รู้ คราวนี้ ซับซ้อนเลยนะครับ

คนไข้..   มันเป็นอย่างนี้เอง ไม่ได้ยากเนอะ รู้อย่างนี้ก็จะได้ไม่กังวล ไม่เครียดแล้ว จะไปสั่งสอน ไอ้หนูกูเกิลข้างบ้าน ถามมันทีไร มันบอกแย่แน่ๆทุกที‬‬‬‬‬

ตัวอย่างละครง่ายๆครับ  ความไม่รู้เป็นบ่อเกิดแห่ง อวิชชา