พยาธิที่พบบ่อย
สองสามวันก่อน มีแฟนเพจคนหนึ่งสอบถามผมเรื่อง ยาถ่ายพยาธิ ผมได้กลับไปทบทวนตำราต่างๆ แล้วก็ได้ทราบความจริงหนึ่งอย่าง คือ ข้อมูลของโรคหนอนพยาธิ กลับมาจากตำราและเอกสารของประเทศไทยเราครับ มากกว่าตำราต่างประเทศเสียอีกครับ
จริงๆแล้วการยืนยันโรคติดเชื้อใดๆก็ตาม มาตรฐานสูงสุดคือใช้การเพาะเชื้อ ที่ระบุเชื้อก่อโรคที่ชัดเจน แต่ในกรณีที่ไม่สามารถเพาะเชื้อได้ ก็คงใช้หลักฐานอื่นๆเช่น ตัวเชื้อ (ไม่ว่าเป็นหรือตาย) ภูมิคุ้มกันเฉพาะโรค ในกรณีเชื้อพยาธินั้นเราถือว่ามันเป็นเชื้อโรคขนาดใหญ่ เราสามารถเห็นตัวเชื้อได้ง่าย อาจเห็นพยาธิตามผิวหนัง หรือ หลุดมาในอุจจาระ อยู่ในเสมหะ หรืออาจเห็นหลักฐานโดยอ้อม ที่ใช้มากคือไข่พยาธิครับ ผมไม่แนะนำให้ใช้ยาแบบกวาดไปทั่วๆ โดยไม่ทราบตัวเชื้อที่ชัดเจน นอกจากไม่ถูกเชื้อแล้ว อาจได้ผลข้างเคียงของยาอีกด้วย
พยาธิที่ผมนำมาให้ท่านๆอ่านกันนั้น แบ่งง่ายออกเป็น 3 ชนิดซึ่งอ่านเข้าในได้ง่ายๆครับ
1.พยาธิตัวกลม พบบ่อยๆคือ พยาธิ trichinella เป็นพยาธิที่แทรกอยู่ในเนื้อหมูครับ ที่เราเรียกว่า "เม็ดสาคู" ในเนื้อหมู, พยาธิ angiostrongylus และ gnathostroma ที่เราจะเห็นเป็นพยาธิที่คืบคลานที่ผิวหนังครับ และอาจคลานดื๊บๆๆ ไปที่สมอง หรือในลูกตาได้ครับ พยาธิเท้าช้างที่ทำให้ท่อน้ำเหลืองตัน ขาบวม อัณฑะบวม เราเรียกพยาธิกลุ่มแรกนี้ว่าพยาธิตัวกลมที่แทรกในเนื้อเยื่อ (tissue parasite)
พยาธิตัวกลมกลุ่มที่สอง เราเรียกว่า พยาธิตัวกลมในลำไส้ พวกนี้เราจะรู้จักกันดีครับ มักจะติดต่อทางอุจจาระที่สุขอนามัยยังไม่ดี เช่น พยาธิไส้เดือน (ascaris) พยาธิปากขอ (hookworm) พยาธิเส้นด้าย (enterobius)
พยาธิพวกนี้ ใช้ยา albendazole, mebendazole, ที่มักติดปากเม็ดเดียวครั้งเดียวนี่แหละครับ และยา ivermectin อันนี้ใช้กับสัตว์ก็ได้ครับ
2.พยาธิตัวแบน ที่พบมากและเป็นปัญหาในประเทศเราคือ พยาธิใบไม้ในตับ (opisthorchis) ที่เป็นสาเหตุหลักของมะเร็งท่อน้ำดี ที่เราพบมากในปลาน้ำจืดดิบๆ หรือว่าจะเป็น พยาธิใบไม้ในปอด (paragonimus) พบมากในปูน้ำจืด ปูเค็ม เราก็จะตรวจพบตัวพยาธิหรือไข่พยาธิ ในเสมหะหรือในอุจจาระครับ
พยาธิกลุ่มนี้ เราใช้ยา praziquantel ในการรักษาครับ เช่นกันครับมันตายง่าย กินยา 1-2 ครั้งก็กำจัดเรียบ
3.พยาธิตัวตืด พยาธิพวกนี้ตัวยาวเป็นปล้อง การตรวจพบก็มักจะมีปล้องหลุดมาในอุจจาระ พยาธิที่เป็นปัญหามากที่สุดและมีการศึกษามากที่สุดคือ พยาธิตืดหมู (teania solium) ที่ตัวอ่อนของเจ้านี่มักจะเป็นฝังตัวเป็นซีสต์ในเนื้อสมอง ที่เป็นสาเหตุของลมชักได้บ่อยๆในประเทศไทย ที่เรียกว่า cysticercosis, พยาธิตืดวัว(tenia saginata) ตัวจะยาวมาก เกิดลำไส้อุดตันได้, พยาธิตืดหมา (จริงๆอยู่ในหนูและสัตว์ฟันแทะมากกว่า) ทำให้ให้เกิดซีสต์ที่อวัยวะต่างๆ
พยาธิกลุ่มนี้ก็ใช้ยา praziquantel ครับ หรืออาจใช้ยา niclosamine ก็ได้แต่ว่าปัจจุบันยาตัวนี้มีไม่มากแล้วครับ และต้องใช้การผ่าตัดเอาตัวพยาธิออกมาด้วยนะครับ
คิดว่าคงไม่ยากเกินไป และ ไม่อ่อนด้อยเนื้อหาครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น