การส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนต้น (esophagogastroduodenoscopy) สำหรับคนที่สงสัยนะครับ ว่านี่คืออะไร ทำไปทำไม จะมีอันตรายไหม เราลองมาทำความเข้าใจง่ายๆกัน
การส่องกล้องตรวจทางเดินอาหารไม่ว่าจะเป็นส่วนต้นส่วนกลางหรือส่วนปลายก็ตามแต่ ออกแบบมาเพื่อตรวจรอยโรคในที่ๆมันอยู่จริงๆในลำตัว เห็นด้วยตา สามารถใส่อุปกรณ์เพื่อไปทำการรักษาหรือเก็บสิ่งส่งตรวจได้ โดยที่ไม่ต้องผ่าตัด..ใช่ครับ ไม่ต้องผ่าตัด จะได้ไม่ต้องเสี่ยงกับการผ่าตัด การดมยา หรือผลจากการผ่าตัดทั้งหลาย นึกภาพไม่ออกใช่ไหมครับงั้นลองสถานการณ์จำลองแบบนี้
คุณปรายุด ปวดท้องลิ้นปี่มาเรื้อรัง แสบๆแน่นๆ เคยมีอาเจียนสีดำบ้าง ไม่บ่อย ไปหาหมอ หมอสงสัยแผลในกระเพาะ บอกว่า คุณปรายุดไปผ่าตัดกระเพาะดูว่ามีแผลหน่อยนะ กินยามานานแล้ว ผ่าก็จะเห็นแผลในกระเพาะ..แบบชัดมากๆ ไม่มีอะไรบดบัง และทดสอบการติดเชื้อได้ ตัดตรงจุดได้แม่นมาก แต่ต้องเสี่ยงจากกการผ่าตัดนะ เป็นเบาหวานด้วย ดมยาก็เสี่ยงนะ ผ่าแล้วก็เจ็บ หายใจลำบาก ปอดติดเชื้อ....บลาๆๆๆ ถ้าคุณเป็นคุณปรายุด จะผ่าไหมครับ
แม้ว่าอันตรายจะน้อยกว่า การผ่าตัดอยู่มาก แต่ก็อาจจะยังมีเรื่องการทะลุ ที่โอกาสน้อยมาก มีอาการท้องอืดๆ ระคายคอเล็กน้อย ซึ่งถ้าจำเป็นต้องทำ ก็จะถือว่าสิ่งเหล่านี้เล็กน้อย คุ้มค่าที่จะทำนะครับ แต่ถ้าไม่จำเป็นทำไปก็อาจจะไม่ช่วยอะไรมากขึ้นนะครับ เช่นปวดท้องแน่นๆ เป็นๆหายๆนานๆที ไม่มีอาการเตือนเลย ดื่มเหล้าบ่อยๆ อย่างนี้ไปเลิกเหล้าดีกว่าครับ
ต้องเตรียมตัวมากไหม ถ้าเป็นการส่องปรกติ ไม่ได้เกิดจากการตันหรือเลือดออก ก็ไม่ต้องเตรียมอะไรมากครับ กินอาหารอ่อนและพักท้องสักสองสามชั่วโมง โดยทั่วไปก็สามารถทำได้เพราะอาหารจะผ่านลงไปหมดแล้ว แต่ในบางรายที่การเคลื่อนที่ทางเดินอาหารมีปัญหาอาจต้องพักท้องนานกว่านั้น เราไม่ได้ให้ยาสลบดังนั้นโอกาสสำลักจะต่ำมากครับ ในบางรายอาจให้ยาให้เคลิ้มๆ ไม่ปวด และพ่นยาชาในคอ จะได้ไม่อ๊อก ออกมาครับ
เราจะให้ท่านนอนตะแคงทับซ้าย เพื่อให้กล้องเข้าสู่กระเพาะโดยง่าย ไม่ต้องบิดกล้องมากครับ ใส่อุปกรณ์ในปากเพื่อให้ใส่กล้องได้ง่าย ไม่กัดกล้อง คุณหมอจะหล่อลื่นกล้องด้วยเจลหล่อลื่น จะได้ลงไปได้สะดวก ใส่กล้องผ่านเข้าไปในปาก ดูบริเวณคอหอย และไปจ่อรอที่ทางเปิดหลอดอาหาร upper esophageal sphincter คุณหมอจะบอกให้ท่านกลืนหนึ่งเอื๊อก จังหวะที่กลืนหมอจะสอดกล้องเข้าไปในหลอดอาหารของท่านทันที คราวนี้ก็ไม่ต้องกลืนแล้วครับ อาจจะมีปัญหาน้ำลายไหลออกมาบ้าง ช่างมันนะครับ ถ้ามีอาการระคายอาจจะไอหรือคลื่นไส้ สามารถทำได้คุณหมอจะหยุดให้ท่านทำจนปกติก่อนจะทำต่อไป แต่อย่ากัดกล้องนะครับ
หมอจะเคลื่อนกล้องลงไปตามหลอดอาหารและดูความผิดปกติตลอดหลอดอาหาร จนถึงหูรูดทางเดินอาหารส่วนล่างที่จะต่อไปยังกระเพาะอาหาร คุณหมอจะสอดกล้องผ่านหูรูดไปเบาๆจนเข้าหลอดอาหาร ตำแหน่งนี้คุณหมออาจจะทำการตัดชิ้นเนื้อ รัดหลอดเลือดโป่งพอง หรือถ่างขยายหลอดอาหารถ้าตีบ ใส่อุปกรณ์การตรวจวัดต่างๆ
เมื่อผ่านเข้ามาในกระเพาะคุณหมอก็จะกราดกล้องส่องดูทั่วกระเพาะครับ บวมแดง มีจุด มีก้อน มีแผล อาจจะดูดน้ำไปตรวจ ตัดชิ้นเนื้อไปตรวจ ท่านไม่ต้องกลัวเจ็บนะครับเพราะว่าผิวกระเพาะจะไม่มีเส้นประสาทรับความรู้สึกเจ็บ แต่จะรู้สึกตึงๆได้ ถ้าคุณหมอจำเป็นต้องเป่าลมเข้าไปในกระเพาะในกรณีกระเพาะแฟบๆ เพื่อให้เห็นภาพได้ชัดเจน หรือมีการดูดลมดูดน้ำเป็นพักๆครับ
บริเวณที่จะตัดส่วนมากจะอยู่ที่ส่วนปลาย (gastric antrum) การทำหัตถการใดๆ ไม่เจ็บนะครับ ตัด จี้ไฟฟ้า ฉีดยา เลือดที่ออกก็เล็กน้อยมาก มีดตัดปากคีบ เล็กพอๆกับปลายไม้จิ้มฟันครับ
เอาละเมื่อเสร็จจากระเพาะคุณหมอก็จะเคลื่อนกล้องต่อไป เวลาเรานอนท่านี้ก็จะเคลื่อนกล้องลงไปเรื่อยๆได้เลยครับ บิดกล้องหรือหักเลี้ยวเล็กน้อยเท่านั้น จะบิดมากหน่อยเวลาดูส่วนบนของกระเพาะ เมื่อเคลื่อนต่อไปจะผ่านรูเปิดเข้าสู่ลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenum) ที่เรียกชื่อบริเวณรูเปิดนี้ว่า gastric outlet
เข้าสู่ลำไส้เล็กส่วนต้นคุณหมอจะใส่กล้องเข้าไปไม่ลึกมากแล้วเพราะใกล้จะสุดความยาว และการส่องต่อไปจะคดเคี้ยว ต้องใช้กล้องพิเศษต่อไปคือ enteroscopy ลำไส้เล็กส่วนต้นนี้ก็จะกวาดดูคล้ายๆกับในกระเพาะครับ ยกเว้นกลุ่มที่จะต้องส่องกล้องต่อไปที่ ท่อทางเดินน้ำดีหรือตับอ่อน ที่เรียกว่า ERCP นะครับ เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการตรวจ คุณหมอจะเริ่มถอยกล้องออกมา ขณะถอยออกมาก็จะตรวจภาพซ้ำดูอีกครั้ง พร้อมๆกับดูดลมส่วนเกินออกมาด้วย ไม่ให้ท้องอืดครับ ก็จะเสร็จสิ้นกระบวนการตรวจ
หลังจากเสร็จให้ค่อยๆลุกนั่งนะครับ การตึงยืดทางเดินอาหารอาจจะมีปัญหาชีพจรเต้นช้าลงเล็กน้อย ทำให้หน้ามืดได้เวลาลุกเร็วๆ ถ้าไม่มีการทำหัตถการ การตัด การฉีด การรัด การเจาะ โดยทั่วไปก็กินอาหารได้ครับ แต่ถ้ามีหัตถการก็ต้องแล้วแต่แพทย์ผู้ทำครับ
ตอบคำถามได้หรือยัง ถ้าท่านเป็นคุณปรายุด ท่านจะส่องกล้อง หรือจะผ่าตัดครับ ???
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น