เช้านี้ NEJM ลงวิดีโอที่น่าสนใจ คือ serotonin syndrome ที่เราพบจากการใช้ยา วิดีโอจะเห็นตากระตุก (ocular flutter) และ ขาเกร็ง แขนกระตุก ดูๆคนไข้ก็จะเบลอๆครับ เป็นอาการที่คลาสสิคทีเดียว
ภาวะนี้พบได้ไม่บ่อย เกิดจากมีสารสื่อประสาท serotonin มากเกิน ซึ่งส่วนมากเกิดจากการใช้ยาผิดแบบ หรือเกินขนาด
อาการก็ไม่ได้เฉพาะเจาะจงจึงวินิจฉัยยาก จึงต้องอาศัยอาการที่เข้าได้ร่วมกับประวัติการกินยาที่ทำให้เกิดโรค
ยาอะไรบ้าง...อันดับหนึ่งเลยคือ ยาต้านอาการซึมเศร้า (SSRI,SNRI) เช่น fluoxitine ตัวนี้ออกฤทธิ์นานโอกาสเกิดพิษสูง หรือ sertraline, venlafazine รองมาก็กลุ่มยาต้านซึมเศร้าชนิด amitryptyline, nortryptyline ถ้ากินในขนาดเหมาะสมก็ไม่เป็นไร แต่ส่วนมากที่เกิดคือจะกินเกินขนาด หรือ เข้าใจว่าอาการยังไม่ดีจึงกินเพิ่ม ยากลุ่มคล้ายกันนี้ที่เรามักลืมไป คือ ยาแก้ไอ dextromethorphan ยาแก้ปวด tramadol ยาแก้ปวด pethidine ยาพวกนี้ทำให้สาร serotonin มันค้างอยู่มากเลยเกิดพิษ
ยากระตุ้นการหลั่ง serotonin ตรงๆนั้นเราพบน้อยและส่วนมากก็เป็นยาที่ท่านไม่ได้ใช้ เช่น amphetamine, cocaine คือยาเสพติดนั่นเอง หรือไปกระตุ้นตัวรับ serotonin ได้แก่ LSD ก็เป็นยาเสพติดอีกนั่นเอง ยาปก้ปวดไมเกรนกลุ่ม --ทริปแทน และ ยารักษาพาร์กินสัน selegilline ไม่ทำให้เกิดอาการ
อาการ มีได้หลากหลาย แต่ที่พบบ่อยๆและต้องคิดถึงโรคนี้ไว้ ท่านที่ใช้ยาอยู่หรือมีคนรู้จักใช้ยานี้ ควรรู้จักอาการเหล่านี้เพื่อระวังการเกิดพิษ
- การรับรู้สติ มีอาการกระสับกระส่าย สับสน บางทีก็ชัก
- ระบบประสาทอัตโนมัติ เหงื่อออกมาก ใจสั่น ความดันขึ้น ในคนที่เป็นมากๆไข้จะสูง
- ระบบกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อขาเกร็ง กล้ามเนื้อกระตุกเป็นพักๆ ตากระตุก
มีอาการแบบนี้ ร่วมกับมียาที่กล่าวข้างต้น นำส่ง รพ.เลยครับ รักษาช้าอาจจะอันตรายได้
หมอจะทำอะไร ... หยุดยาต้นเหตุ ประคับประคองอาการให้ดี ส่วนมากจะแย่จากผลแทรกซ้อน ได้แก่ ไตวาย ติดเชื้อ หายใจล้มเหลว หรือชัก ข้อสำคัญคือ เวลาลดไข้อาจจะต้องใช้วิธีที่ไม่ใช้ยา ใช้การเช็ดตัวหรือ พ่นละอองน้ำฝอยแทน (คล้ายกับการรักษา NMS neuroleptic malignant syndrome) ถ้ากล้ามเนื้อแข็งเกร็งมากใช้ยา dantrolene ลดอาการแข็งเกร็ง
มียาแก้พิษไหม...มีครับ แต่ไม่ชัวร์ การศึกษาไม่มากนัก โรคมันเกิดน้อย คือ cyproheptadine ในขนาด 4-8 มิลลิกรัม ทุก 4 ชั่วโมงครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น