ตอนนี้ยารักษาโควิดหลัก ๆ ของประเทศไทยคือ ฟาวิพิราเวียร์ ครับ
ยาฟาวิพิราเวียร์ เป็นยาเก่าพอสมควร ถูกวางตัวไว้เป็นยาสำรองในการรักษาไข้หวัดใหญ่ ตัวยาทำงานโดยยับยั้งการสร้างสารพันธุกรรมของไวรัสเมื่อมันเข้าสู้เซลล์ คือ ไวรัสซารส์โควีทู มันเป็นไวรัสที่มีสารพันธุกรรมสายเดี่ยวที่เรียกว่า RNA เมื่อมันแทรกซึมเข้าสู่เซลล์คน มันจะใช้ทรัพยากรในเซลล์ของคนเพื่อแบ่งตัวของมันเอง (นี่คือวิธีการสืบพันธุ์ของไวรัส สงสารเนอะ ไม่มีฉากอัศจรรย์เลย)
เวลาที่มันจะแบ่งตัวอันจึงต้องสอดแทรกสายพันธุกรรมในเซลล์คน และต้องใช้เอนไซม์ที่ชื่อ RNA polymerase ในการแบ่งตัวนี้ และนี่คือจุดทำงานของยาฟาวิพิราเวียร์ของเรา ไปยับยั้งเอนไซม์นี้นั่นเอง
ในช่วงที่โรคโควิดมาปรากฏตัวใหม่ ๆ เราก็ใช้ยาที่มีอยู่นี่แหละครับ มาลองรักษา ถ้าใครจำได้เราเคยมีการศึกษาใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี Lopinavir/ritonavir มาใช้รักษาโควิด แต่สุดท้ายก็ไปไม่ไหว ไม่เป็นที่แนะนำในปัจจุบันแล้ว
มีการศึกษาทางคลินิกพอสมควรที่เลือกใช้ยาฟาวิพิราเวียร์มารักษาโควิด สำหรับการรวบรวมการศึกษาตามเอกสารอ้างอิงข้อหนึ่ง ที่รวบรวมมาจนถึง ตุลาคม 2020 มีถึง 37 การศึกษา แต่เพื่อพิจารณาถึงความถูกต้องสมบูรณ์ที่จะมาทำการรวบรวมและวิเคราะห์แล้ว คงเหลือเพียง 9 การศึกษา ที่มีการใช้ยาฟาวิพิราเวียร์เทียบกับยาหลอกหรือยาอื่น ในการรักษาผู้ป่วยโควิด-19ที่ได้รับการยืนยันจากวิธีพีซีอาร์ (จำนวน 827 ราย)
โดยมาคิดประโยชน์ที่จะเกิดจากการใช้ยาฟาวิพิราเวียร์ในหลาย ๆ แง่ ก็พบว่าประโยชน์ที่ชัดเจนของยาฟาวิพิราเวียร์ที่ต่างจากยาหลอกหรือยาอื่น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และมีความแปรปรวนน้อยมากคือ อาการของโรคที่ดีขึ้นใน 7 วัน (relative risk 1.24 ,95%CI 1.09-1.41)
ส่วนตัวชี้วัดอื่น ที่ดูน่าจะมีประโยชน์แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติเช่น อาการที่ดีขึ้นในสิบสี่วัน ปริมาณไวรัสที่ลดลงใน 14 วัน การย้ายลงไอซียู การช่วยหายใจโดยออกซิเจนที่ลดลง หรือกระทั่งอัตราการเสียชีวิตที่ดูดีกว่ายาหลอกหรือยาอื่น ก็ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติเช่นกัน
อ้อ...ยาอื่นจะเป็นยาที่ปัจจุบันเราไม่ได้ใช้รักษาโควิดแล้ว เช่น ยารักษามาเลเรีย ยารักษาไข้หวัดใหญ่ ยารักษาเอชไอวี
สำหรับผลข้างเคียงของยานั้น มีความแปรปรวนมาก เพราะการศึกษากระจัดกระจายในแง่ตัวเปรียบเทียบ เพราะยาแต่ละตัวมีผลข้างเคียงไม่เหมือนกัน ก็ปรากฏว่า ผลข้างเคียงของยาฟาวิพิราเวียร์ น้อยกว่ายาอื่นและยาหลอก (นับเป็นตัวเปรียบเทียบเหมือนกัน) ประมาณ 23%
ผลข้างเคียงที่น่าเป็นห่วงมากที่สุดของยาฟาวิพิราเวียร์คือ พิษต่อตับ
งานวิจัยที่ทำขึ้นส่วนมากมาจากจุดศึกษาที่ญี่ปุ่น จีน และมีบ้างที่มาจากโอมาน อียิปต์ และรัสเซีย
สำหรับงานวิเคราะห์ชื้นแรกนั้น บอกเราว่า ยาฟาวิพิราเวียร์มีประโยชน์ในแง่อาการที่ดีขึ้นในระยะเวลา 7 วัน หมายถึงต้องให้ยาค่อนข้างเร็วทีเดียวนะครับ ในสถานการณ์ที่เรามีข้อมูลจำกัด ยาก็มีไม่กี่ตัว ก็สามารถใช้ยาฟาวิพิราเวียร์ได้ครับ (แม้สารพัดองค์กรในโลกจะยังไม่แนะนำก็ตามที)
ครั้งหน้าเราจะมาดู network meta analysis กันบ้างและเราจะได้เห็นภาพรวมการรักษาโควิดมากขึ้น และจะเข้าใจว่าทำไม ..การป้องกันการป่วย หรือภาษาทางการว่า การติดเชื้อแบบมีอาการ ... จึงสำคัญมากนัก โดยเฉพาะการรับวัคซีน
- Hassanipour S, Arab-Zozani M, Amani B, Heidarzad F, Fathalipour M, Martinez-de-Hoyo R. The efficacy and safety of Favipiravir in treatment of COVID-19: a systematic review and meta-analysis of clinical trials. Sci Rep. 2021 May 26;11(1):11022. doi: 10.1038/s41598-021-90551-6. PMID: 34040117; PMCID: PMC8155021.
- Siemieniuk R A, Bartoszko J J, Ge L, Zeraatkar D, Izcovich A, Kum E et al. Drug treatments for covid-19: living systematic review and network meta-analysis BMJ 2020; 370 :m2980 doi:10.1136/bmj.m2980
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น