ยาลดไขมันที่ใช้ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด

 ยาลดไขมันที่ใช้ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด

ไปอ่านเจอบทความนี้มา ชอบมาก มันสรุปสั้นสุด ๆ เหมาะกับคนที่เคยอ่านรายละเอียดแต่ละการศึกษาตัวยาแต่ละตัวมาแล้ว อย่างเคย อ่านแล้วชอบก็มาเล่าให้ฟังกันครับ … สังเกตว่าไม่มียาไขมันอีกหลายตัวนะครับ เพราะเขาเน้นที่ยาไขมันที่ 'ลดความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด' ตามแนวคิดยุคใหม่ที่พิสูจน์แล้วว่า เราใช้ยาลดไขมันตามตามเสี่ยง และใช้เพื่อลดอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งลดอัตราตาย ไม่ใช่ลดไขมันเท่านั้น

1.ยา statin ยาไปยับยั้งเอนไซม์หลักในการสร้างโคเลสเตอรอล ทำให้ตับต้องเอาตัวรับไขมัน LDL มาทำงานมากขึ้น เพื่อดึง LDL เข้ามาจัดการในตับมากขึ้น (เข้ามาจัดการนะ ไม่ใช่เข้ามาพอกตับอย่างที่หลายคนเข้าใจ) ไขมัน LDL เจ้าปัญหาก็อยู่ในหลอดเลือดน้อยลง ยานี้ได้รับการพิสูจน์จนได้มาอยู่ในแนวทางการรักษาทุกที่ ตัวยาลด LDL ได้ประมาณ 20-60% ของค่าเดิม และลดอัตราเสี่ยงลง 25% ในทุก ๆ หนึ่งมิลลิโมลต่อลิตรของ LDL ที่ลดลง ยามีใช้ทั่วไป ราคาถูก ผลข้างเคียงเรื่องกล้ามเนื้อบาดเจ็บพบน้อยมาก

2.ยา ezetimibe ยานี้ไปยับยั้งการสังเคราะห์และดูดซึมโคเลสเตอรอลที่ลำไส้ ทำให้ตับต้องเอาโคเลสเตอรอลมาจัดการโดยส่งตัวรับ LDL ไปที่ผิวตับเพื่อดึงเอา LDL มาจัดการในตับ ยา ezetimibe จะลด LDL ลงมาได้ประมาณ 10-20% เพิ่มจากที่ statin ทำได้ โดยทั่วไปเราใช้ยานี้คู่กับยา statin ยา ezetimibe ลดความเสี่ยงโรคหัวใจได้

3. ยาฉีด PCSK9 inhibitor ยาจะไปยับยั้งเอนไซม์ PCSK9 ที่คอยจับทำลายตัวรับ LDL จึงทำให้ตัวรับ LDL หมุนเวียนมาใช้งานได้มากขึ้น ยานี้ลด LDL ลงได้ประมาณ 50-60% ลดอัตราการเกิดโรค ฉีดยาทุกสองสัปดาห์ เราจะใช้ในกรณีใช้ยาสองตัวแรกแล้วยังไม่ถึงเป้า หรือโรคทางพันธุกรรมที่ LDL สูงมาก **ราคาแพง**

**จะเห็นว่า ยาทั้งสามตัวที่เป็นยาหลัก ทำให้ตับดึงเอาโคเลสเตอรอลไปจัดการที่ตับมากขึ้น ผ่านตัวรับ LDL โคเลสเตอรอลและ LDL ที่ก่อโรคในหลอดเลือดลดลง นอกเหนือจากนี้ยา statin ยังพิสูจน์ให้เห็นว่าลดการอักเสบของหลอดเลือดที่เป็นอีกหนึ่งเหตุของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดจากไขมันอีกด้วย**

4. bompedoic acid ยาตัวนี้ไปยับยั้งการสังเคราะห์โคเลสเตอรอลในตำแหน่งก่อนการทำงานของ statin เช่นเคยตับก็จะเพิ่มการจัดการ LDL มากขึ้นผ่านทางตัวรับ LDL ยาสามารถลด LDL ประมาณ 20% ส่วนผลลดโอกาสการเกิดโรคยังไม่ชัดเจนนัก ยังต้องศึกษาและพัฒนาอีก จึงยังไม่เป็นยาหลักที่ใช้

5. ยา Icosapent Ethyl ยานี้คือโอเมก้าสามชนิด EPA บริสุทธิ์ (ไม่ใช่โอเมก้าสาม EPA/DHA ที่เราเห็นทั่วไป) ใช้สำหรับลดความเสี่ยงโรคหัวใจในคนที่เสี่ยงสูงและมีไขมันไตรกลีเซอไรด์สูงด้วย สามารถลดอัตราเสี่ยงลงได้ประมาณ 20% แต่ต้องกินยา icosapent ethyl นี้ในขนาด 4 กรัมต่อวันนะครับ ขนาด EPA ในยาโอเมก้าสามทั่วไป 300-400 มิลลิกรัมต่อเม็ดเองนะ ส่วนกลไกการลดโรคยังไม่ชัดเจน น่าจะมาจำหน่ายในประเทศในอีกไม่นาน

6. ยาแห่งอนาคต inclisiran ยานี้เป็นโปรตีนสังเคราะห์เลยนะครับ เข้าไปปรับแต่งสายพันธุกรรมของเซลล์เลย เป้าคือ สายพันธุกรรมคำสั่งการจัดการ PCSK9 ที่ตับ (ไปเพิ่มตัวรับ LDL) ทำให้ยิงคำสั่งทีเดียว ส่งผลทุกเซลล์ ตรงจุดและแม่นยำมาก (precision medicine) ลด LDL ลงได้ 40-60% เป็นยาฉีดทุก 6 เดือน ตอนนี้ยังพัฒนาไม่เสร็จสิ้นครับ (แหมถ้าได้ฉีดปีละครั้ง ราคาไม่แพง รวมกับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ได้ ฉีดพร้อมจ่ายภาษีประจำปีและได้ลดหย่อนภาษี คงจะดี)

ที่มา
Wilkins JT, Lloyd-Jones DM. Novel Lipid-Lowering Therapies to Reduce Cardiovascular Risk. JAMA. 2021;326(3):266–267. doi:10.1001/jama.2021.2244

ภาพ : Jesse Owen นักกรีฑาผิวสีเชื้อชาติแอฟริกันอเมริกัน ทำลายสถิติมากมายในโอลิมปิกที่เบอลิน เยอรมัน ปี 1936 ต่อหน้าท่านผู้นำ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ ที่ยกเชื้อชาติอารยันและหยามเชื้อชาติอื่น หนึ่งในนั้นคือชาวผิวสี โดยฮิตเลอร์ปฏิเสธมาจับมือแสดงความยินดีกับสุดยอดนักกีฬาผู้นี้ เป็นการตบหน้านโยบายแยกเชื้อชาติอย่างแรงต่อฮิตเลอร์