Capecitabine coronary spasm
ยาเคมีบำบัดที่รู้จักกันดีที่สุดตัวหนึ่ง 5-FU นิยมมากในสูตรการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ นอกจากนี้ยังมียากิน capecitabine ที่กินไปแล้วไปเปลี่ยนรูปเป็น 5-FU จึงสะดวกมากขึ้น ไม่ต้องนอนโรงพยาบาลสองสามวันอีก
ผลข้างเคียงที่สำคัญของ 5-FU และ capecitabine คืออาการคลื่นไส้อาเจียน พบบ่อยพอควร อีกอย่างที่คุณพยาบาลเคมีบำบัดเจอแน่ ๆ เรียกว่า hand-foot syndome เป็นผื่นแดงที่ฝ่ามือฝ่าเท้าหลังให้ยา บางรายรุนแรงถึงขั้นผิวลอก แต่เมื่อหยุดยาสามารถหายได้เอง
แต่ยังมีผลข้างเคียงที่พบไม่บ่อยแต่อันตรายอีกประการหนึ่งมาเล่าให้ฟังกัน ลงตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Internal Medicine เมื่อเดือนธันวาคมปีที่แล้ว
ผู้ป่วยชายอายุ 60 ปีมีอาการเจ็บแน่นหน้าอกรุนแรงตอนเที่ยงคืน เป็นอยู่ครึ่งชั่วโมงแล้วหายเอง มาตอนเช้าเป็นอีก คราวนี้เป็นนาน คุณภรรยาก็พาส่งโรงพยาบาล มาถึงโรงพยาบาลความดันชีพจรยังดี ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจพบ ST-elevation กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน เข้าได้กับผนังด้านหน้าและด้านข้างของหัวใจห้องซ้ายล่าง คุณหมอห้องฉุกเฉินตรวจเอคโค่หัวใจตรงนั้น ภาพก็เห็นกล้ามเนื้อส่วนที่ว่าขยับลดลงจริง ๆ โป๊ะเช้ะ หลอดเลือดตีบแน่นอน ส่งเข้าห้อง cath lab ด่วน ทีมมา เพลงมา
หลอดเลือดหัวใจปกติ ใสกิ๊ก เลือดไหลคล่องปรื๋อ อ้าว !! พอย้ายออกมาอยู่ในไอซียู คลื่นไฟฟ้าหัวใจกลับเป็นปกติอีกต่างหาก
คุณภรรยามาให้ประวัติว่า คนไข้ป่วยเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ได้รับยาเคมีบำบัดสูตรที่มี capecitabine และเพิ่งได้ล่าสุดไม่กี่วันนี้เอง
ก็สรุปว่าเป็นภาวะหลอดเลือดหัวใจหดเกร็ง (coronary spasm) จากยา capecitabine หรือจาก 5-FU เกิดเองหายเองได้ หรือหากให้ยาขยายหลอดเลือดไนเตรตก็หายได้เร็วขึ้น พบแบบนี้ได้ไม่มาก ประมาณ 1-4% ของคนที่รักษาด้วย capecitabine ความเสียหายไม่รุนแรง ไม่เหมือนไขมันอุดตัน และค่า troponin ก็ไม่ขึ้น ด้วยสมมติฐานว่ามันไม่รุนแรงและโดนแต่หลอดเลือดที่เยื่อหุ้มหัวใจด้านใน ไม่ได้ตันจากด้านนอก ทำให้ความเสียหายไม่มาก
แต่ถ้าเราเจอแบบนี้ อย่าเพิ่งไปคิดว่าเกิดจาก 5-fu หรือ capecitabine ให้พาผู้ป่วยเข้าห้องสวนหัวใจทันทีก่อนนะครับ อ้อ..ไม่ต้องรอค่า troponin นะครับเพราะนี่คือคลื่นไฟฟ้าหัวใจแบบด่วนสุด ST-Elevation Myocardial Infarction ผลปกติค่อยมาว่ากันว่าเกิดจากหดตัว เกิดจากยา เพราะหลอดเลือดตันจากไขมันเจอมากกว่าอย่างเทียบกันไม่ได้ เดี๋ยวจะเสียโอกาสการรักษาครับ
และย้ำเตือนอย่างสุดท้าย ของบางอย่างต้องรีบ ของบางอย่างก็ DNR
“หัวใจขาดเลือดต้องรีบตรวจอย่าหยุดพัก แต่หัวใจขาดรักถึงไม่พักก็คงแพ้”
Savonitto S, Angelini G, Farina A. Acute, Prolonged, and Extensive Myocardial Ischemia in a Patient With Colorectal Cancer. JAMA Intern Med. 2023;183(2):156–157. doi:10.1001/jamainternmed.2022.5065
ภาพจากวารสารที่เปิดให้อ่านและโหลดได้ฟรีครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น