คำถามยาลดไขมัน statin ต่อยอดจากเมื่อวาน
1. ลดการสร้างไขมันโดยไปยับยั้งเอนไซม์ที่สังเคราะห์ขึ้นในร่างกาย ไม่ได้ไปลดไขมันที่กินเข้าไป คนละส่วนกันนะครับ
2. ลดการสร้างโคเลสเตอรอล และโคเลสเตอรอลคือองค์ประกอบหลักของ LDL ไม่ได้ไปลดไขมันที่พุง ที่ขา ที่ก้น พวกนั้นคือเนื้อเยื่อไขมัน (adipose tissue) คนละส่วนกันนะครับ
3. ยา statin ลดน้ำหนักไม่ได้ มันลดไขมันในเลือดครับ การลดน้ำหนักต้องควบคุม พลังงาน ที่รับเข้า เก็บสะสมและใช้ไป
4. ยา statin นอกจากลดไขมันแล้วยังมีผลต่อการอักเสบและผนังหลอดเลือดอีกด้วย มีการวัดผลแล้วว่า ถ้าการอักเสบลดลงและผนังหลอดเลือดที่ดีขึ้นจากยา การเกิดโรคก็ลดลง
5. ยา statin ทำให้มีการเพิ่มขึ้นของเอ็นไซม์ AST และ ALT ได้ แต่เกือบทั้งหมดเพิ่มขึ้นในระดับที่ไม่อันตราย ไม่มีการทำงานของตับที่เสียไป บางส่วนลดลงเองเมื่อเวลาผ่านไปโดยยังกินยาอยู่ บางส่วนก็เท่า ๆ เดิมโดยไม่มีอันตรายอะไร ปัจจุบันเชื่อว่าไม่ใช่ยาที่ทำให้ enzyme เพิ่มขึ้น แต่เป็นสมดุลของไขมันที่เปลี่ยนไปต่างหากที่ทำให้เอ็นไซม์เพิ่มขึ้น
6. ตับอักเสบรุนแรงจากยา statin มีน้อยมากครับ และแยกยากจากเหตุอื่น คำแนะนำคือ หากกินยาแล้วสงสัยตับอักเสบ ให้แยกหาเหตุอื่นก่อน ถ้าไม่มีเหตุอื่นและพิจารณาแล้วว่าการให้ยาต่อไปจะอันตรายมากกว่าประโยชน์ให้หยุดยาแล้วไปใช้กลุ่มอื่น
7. เรื่องกินยาแล้วพบไขมันเกาะตับ ยังไม่มีหลักฐานโดยตรงที่อธิบายได้นะครับ ข้อมูลที่มีปัจจุบันพบว่า คนที่จะต้องกินยา statin มักจะมีความเสี่ยงของไขมันเกาะตับอยู่แล้ว เช่น เบาหวาน อ้วน ไขมันสูง ประวัติครอบครัวโรคหลอดเลือด ภาวะดื้ออินซูลิน มีความเป็นไปได้สูงว่าจะพบร่วมกันมากกว่าเป็นเหตุเป็นผลกันครับ
8. และถ้าตับอักเสบรุนแรงยังไม่หาย ยังหาเหตุอธิบายไม่ได้ ยังไม่ควรเริ่มยา statin หรือควรหยุดยาเพื่อแก้ไขสาเหตุให้หายก่อน จะใช้ยาครับ
9. ปัญหากล้ามเนื้อบาดเจ็บ เกิดได้จริงครับ แต่เกือบทั้งหมดไม่รุนแรงและพอทนได้ เมื่อแลกกับประโยชน์ของยา หากกล้ามเนื้ออักเสบรุนแรงจึงเป็นข้อบ่งชี้การหยุดยา ส่วนมากพบในผู้ป่วยไตเสื่อมเรื้อรังที่ได้รับยา statin ขนาดสูง หากคนใดทนการปวดไม่ไหวก็ต้องเปลี่ยนกลุ่มยาครับ
10. กลุ่มยาที่เปลี่ยนในกรณี ตับอักเสบ (อักเสบเลยนะ จนต้องหยุดยา ไม่ใช่แค่เอ็นไซม์ตับเพิ่มโดยไม่มีอาการ) หรือกล้ามเนื้อถูกทำลาย หรือทนการปวดไม่ไหว คือ ยา ezetimibe และ PCSK9i ตามลำดับครับ (ยาตัวอื่นยังไม่มาในไทย)
ติดตามเรื่องที่สำคัญอีกสองสามเรื่องเกี่ยวกับยา statin ต่อไปนะครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น